787
| Photo by Vittorio Zunino Celotto/Getty Images

Πέθανε ο σκηνοθέτης των ονείρων –και του εφιάλτη– Ντέιβιντ Λιντς

Protagon Team Protagon Team 16 Ιανουαρίου 2025, 20:59
|Photo by Vittorio Zunino Celotto/Getty Images

Πέθανε ο σκηνοθέτης των ονείρων –και του εφιάλτη– Ντέιβιντ Λιντς

Protagon Team Protagon Team 16 Ιανουαρίου 2025, 20:59

Ήταν ο σκηνοθέτης του «περίεργου», αν όχι του διαταραγμένου, πολύ προτού αυτό γίνει της μόδας (και μέσω του «δικού μας» Γιώργου Λάνθιμου). Ένας μύστης του πειραματικού σινεμά, ένας ριζοσπάστης αμερικανός κινηματογραφιστής που έμοιαζε Ευρωπαίος, εκείνος που έβαλε το σκοτεινό θρίλερ στην τηλεόραση. Κι όμως ήταν mainstream, οσκαρικός, αγαπημένος των στούντιο ακριβώς γι’ αυτή τη λοξή ματιά του. Ο Ντέιβιντ Λιντς, ο δημιουργός πίσω από το τηλεοπτικό «Twin Peaks» αλλά και από κινηματογραφικά διαμάντια όπως το «Blue Velvet» και το «Mulholland Drive», δεν είναι πια μαζί μας. Αφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 78 ετών.

Την είδηση του θανάτου του γνωστοποίησε η οικογένειά του με μια ανακοίνωση αντάξια της ιδιοσυγκρασίας του.

«Υπάρχει μια μεγάλη τρύπα στον κόσμο τώρα που δεν είναι μαζί μας. Αλλά όπως έλεγε “να κοιτάς το ντόνατ και όχι την τρύπα”», έγραψαν, ζητώντας την απαραίτητη διακριτικότητα του κοινού.

Ο Λιντς υπήρξε ένα κομμάτι μοναδικό στο παζλ της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος, επιμένοντας σε ένα ιδιοσυγκρασιακό σινεμά, όπως επεσήμανε στη νεκρολογία του ο Guardian. Από το ξεκίνημά του, ως φοιτητής που έκανε πειραματικές ταινίες μικρού μήκους, ως την πρώτη επιτυχία του με το καλτ φιλ «Eraserhead» και μετά μια σειρά από βραβευμένα έργα: «Μπλε βελούδο», «Ατίθαση καρδιά» και «Οδός Μαλχόλαντ», παράλληλα με την εμβληματική σειρά «Twin Peaks».

Ο Λιντς ήταν τρεις φορές υποψήφιος για Οσκαρ καλύτερης Σκηνοθεσίας (για τα «The Elephant Man», «Blue Velvet» και«Mulholland Drive»), ενώ έλαβε τιμητικό Οσκαρ για την προσφορά του στην Εβδομη Τέχνη το 2019. Είχε ήδη πάρει τον Χρυσό Φοίνικα το 1990 για το «Wild at Heart».

Γεννημένος στη Μοντάνα το 1946, ο Λιντς σπούδασε καλές τέχνες στο πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια όπου γύρισε το πειραματικό φιλμάκι «Six Men Getting Sick» και με αυτές τις αποσκευές μετακόμισε στο Λος Αντζελες, το 1971, για να σπουδάσει κινηματογράφο. Εκεί άρχισε να γυρίζει το εφιαλτικό «Eraserhead», το οποίο ολοκλήρωσε το 1976, αλλά ήταν τόσο σκοτεινό που το απέρριψαν τα περισσότερα φεστιβάλ. Ωστόσο, προς τα τέλη των 70s η ταινία άρχισε να γίνεται καλτ επιτυχία στις μεταμεσονύχτιες προβολές των κινηματογράφων, με αποτέλεσμα ο Λιντς να γίνει γνωστός σε κάποιους κύκλους του Χόλιγουντ.

Ο θόρυβος από το «Eraserhead» έκανε τον σπουδαίο Μελ Μπρουκς να του εμπιστευτεί τη σκηνοθεσία του «The Elephant Man», με πρωταγωνιστή τον Τζον Χαρτ. Το φιλμ προτάθηκε για οκτώ Οσκαρ και έδωσε στον Λιντς ένα χολιγουντιανό στάτους, στα 34 του.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την καλλιτεχνική επιτυχία του «Ο άνθρωπος ελέφαντας» (1980) ο Τζορτζ Λούκας πρότεινε στον Λιντς να σκηνοθετήσει την «Επιστροφή των Τζεντάι», το τρίτο έργο της κινηματογραφικής τριλογίας του «Πολέμου των Αστρων». Ο Λιντς αρνήθηκε και επέλεξε να σκηνοθετήσει το έργο επιστημονικής φαντασίας «Dune» το οποίο όμως πετσοκόφτηκε στο μοντάζ και αποδείχτηκε καλλιτεχνική και εμπορική αποτυχία. Αντί να επιχειρήσει ένα σίκουελ του «Dune», όπως ήταν προγραμματισμένο, ο Λιντς αποφάσισε να κάνει ένα προσωπικό έργο: το σκοτεινό νεονουάρ θρίλερ «Blue Velvet» (1986) που έγινε καλτ επιτυχία και του έδωσε μια ακόμη υποψηφιότητα για Οσκαρ Σκηνοθεσίας.

Άλλη στροφή: αντί να συνεχίσει στο σινεμά, ο Λιντς έριξε όλο του το βάρος σε ένα άλλο σκοτεινό πρότζεκτ, τη σουρεαλιστική σειρά μυστηρίου «Twin Peaks». Τώρα είναι σχετικά συνηθισμένο οι καταξιωμένοι κινηματογραφιστές να δουλεύουν στην τηλεόραση, τότε όμως ήταν πρωτοφανές. Οι κριτικοί το περιέγραψαν ως «την πιο μακάβρια δουλειά που έχει γίνει ποτέ στην αμερικανική TV» και μολονότι αρχικά δεν του είχαν δώσει καμία τύχη, τελικά το αναγνώρισαν ως ένα εκλεπτυσμένο είδος τηλεόρασης και το πιο επιδραστικό έργο του Λιντς.

Παράλληλα με το «Twin Peaks», ο Λιντς άρχισε να εργάζεται σε ένα άλλο πρότζεκ, κινηματογραφικό αυτή τη φορά: το «Ατίθαση καρδιά» με τους Νίκολας Κέιτζ και Λόρα Ντερν, το οποίο έφυγε τελικά από τις Κάννες με τον Χρυσό Φοίνικα.

Μάιος 1990, Κάννες. Ο Ντέιβιντ Λιντς με την ηθοποιό -και σύντροφό του τότε- Ιζαμπέλα Ροσελίνι και τους πρωταγωνιστές της «Ατίθασης καρδιάς», Νίκολας Κέιτζ και Λόρα Ντερν (Photo by James Andanson/Sygma via Getty Images)

Ακολούθησαν το «Lost Highway» (1997), το «The Straight Story» (1999) που δεν είχαν μεγάλη επιτυχία και έπειτα, το 2001, το αινιγματικό «Οδός Μαλχόλαντ». Κι εδώ ο πειραματισμός παίζει καταλυτικό ρόλο. Το «Mulholland Drive» o Λιντς ήθελε να το γυρίσει για την τηλεόραση ως αλλόκοτη συνέχεια του «Twin Peaks», όμως το ABC είδε τον «πιλότο» και το απέρριψε. Τότε η γαλλική εταιρεία StudioCanal πήρε το υλικό και έδωσε στον Λιντς τα χρήματα για να το μετατρέψει σε ταινία – και να αποσπάσει την τρίτη του υποψηφιότητα για Οσκαρ. Το 2016, δημοσκόπηση του BBC ανέδειξε το «Mulholland Drive» σε καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα.

Ο Λιντς, που ήταν και μουσικός και ηθοποιός και λάτρευε τη ζωγραφική και το τσιγάρο, δεν γύρισε πολλές ταινίες –δέκα σε διάστημα τεσσάρων δεκαετιών. Ηταν όμως ένας κινηματογραφιστής του ονειρικού. Αλλά και του εφιάλτη. Και γι’ αυτό ίσως να αποδειχτεί αξεπέραστος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...