Η Ιαπωνία πετάει στα σκουπίδια περίπου 90 κιλά φαγητού ανά άτομο κάθε χρόνο. Παρότι δεν κατατάσσεται στην κορυφή της λίστας των πιο σπάταλων χωρών του κόσμου, τα τρόφιμα που πετιούνται αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για ένα νησιωτικό έθνος με περιορισμένο χώρο υγειονομικής ταφής και στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή βιωσιμότητα.

Η επανεφεύρεση μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στο πρόβλημα. Ιαπωνικές εταιρείες φτιάχνουν εντελώς διαφορετικά προϊόντα με φλούδες λαχανικών, μαγειρικά έλαια, τσόφλια αυγών και άλλα υπολείμματα τροφών· τσιμέντο, για παράδειγμα· ακόμα και έπιπλα, γράφουν στην εφημερίδα The Washington Post οι Μισέλ Γι Χι Λι και Γιούλια Μίο Ινουμα, και παρουσιάζουν τις λύσεις τριών εταιρειών, που ελπίζουν ότι θα βοηθήσουν τη χώρα τους να μειώσει τη σπατάλη τροφίμων στο μισό έως το 2030, σώζοντας ίσως στη συνέχεια και ένα κομμάτι του πλανήτη.

Ενα τρένο τρέχει με λαρδί από σούπα

Το 2005, όταν ένας ισχυρός τυφώνας κατέστρεψε τις σιδηροδρομικές γραμμές στο Τακατσίχο, μια πόλη περίπου 12.000 κατοίκων στη νότια Ιαπωνία, η ηγεσία του τόπου αποφάσισε ότι ήταν πολύ ακριβή η αποκατάσταση όλων των τρένων. Ωστόσο, η απώλεια έθεσε σε κίνδυνο μια βασική πηγή της οικονομίας της πόλης.

Η αποκατάσταση των γραμμών είναι ακόμη σε εξέλιξη. Αλλά ένα ανοιχτό τρένο με δύο βαγόνια, που προσφέρει σε χιλιάδες τουρίστες από την Ιαπωνία και το εξωτερικό, σε καθημερινή βάση, ένα ταξίδι περίπου 5 χλμ. με εκπληκτική θέα στην ιαπωνική εξοχή, κινείται τώρα με καύσιμα από την επεξεργασία λαρδιού της σούπας tonkotsu ramen και ελαίων που χρησιμοποιούνται στο τηγάνισμα τεμπούρα, τα οποία συλλέγονται από περίπου 2.000 εστιατόρια της Ιαπωνίας.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Takachiho Amaterasu Railway, Φουμιχίκο Τακαγιάμα, εστίασε εξαρχής σε περιβαλλοντικά ζητήματα και στη βιωσιμότητα για την καλύτερη προστασία του περιβάλλοντος. Πίστευε ότι οι κάτοικοι της πόλης ήταν εν μέρει υπεύθυνοι για την καταστροφή, λόγω των δέντρων που είχαν κοπεί για στέγαση και ανάπτυξη επιχειρήσεων, και ήθελε να διασφαλίσει ότι το έργο της εταιρείας του δεν θα προκαλούσε περαιτέρω ζημιά.

Ο Χιρογιόσι Σαϊτόχ είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Takachiho Amaterasu Railway και ο Νταΐκι Νισιούρα ο επικεφαλής της, ο οποίος ανεφοδιάζει το τρένο με καύσιμα της εταιρείας Nishida Shoun, που παράγει περίπου 3.000 λίτρα βιοντίζελ ημερησίως.

«Θέλαμε να είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό τουριστικό αξιοθέατο, κάτι που θα μπορούσε να ενημερώνει τους επισκέπτες για την ιστορία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον» λέει ο Σαϊτόχ στη Washington Post, «Χρησιμοποιώντας βιοντίζελ, θέλαμε οι άνθρωποι να συνειδητοποιήσουν περισσότερο τα περιβαλλοντικά ζητήματα, ειδικά οι μαθητές που έρχονται εδώ σε σχολικές εκδρομές».

Πολλοί επισκέπτες παρατηρούν ότι το βιοντίζελ μυρίζει σαν τονκότσου ράμεν ή τηγανητό ρύζι από κινεζικό εστιατόριο. Και ότι, αντίθετα απο τον πυκνό μαύρο καπνό και τη μυρωδιά βενζίνης που βγάζει το κοινό ντίζελ, ο ελάχιστος καπνός του βιοντίζελ είναι λευκός.

Βρώσιμο… τσιμέντο

Το σκυρόδεμα είναι το δομικό υλικό που χρησιμοποιείται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στον κόσμο και το βασικό συστατικό του, το τσιμέντο, είναι ένας σημαντικός ρυπαντής εκπομπών του θερμοκηπίου: σύμφωνα με τη διεθνή ερευνητική ομάδα Chatham House, ευθύνεται για το 8% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.

Τι θα γινόταν, λοιπόν, αν ήταν δυνατή μια πιο βιώσιμη εναλλακτική λύση, με παραγωγή τσιμέντου από υπολείμματα τροφίμων, η οποία θα βοηθούσε επιπλέον στη μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου από τους χώρους υγειονομικής ταφής, όπου απορρίπτονται αυτά τα απόβλητα; Αυτή είναι η ιδέα πίσω από τη Fabula, μια start-up με έδρα το Τόκιο.

Η Fabula ιδρύθηκε το 2021 από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τόκιο, που ανακάλυψαν μια συνταγή για τη δημιουργία σκυροδέματος από τρόφιμα στεγνώνοντας υπολείμματα τροφών, συμπιέζοντάς τα και στη συνέχεια πιέζοντάς τα σε καλούπι, σε υψηλή θερμοκρασία. Η εταιρεία ξεκίνησε με συνηθισμένα σκουπίδια, όπως λάχανο, φλούδες πορτοκαλιού και φλούδες κρεμμυδιού, αλλά διαπίστωσε ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχεδόν όλα τα είδη διατροφής, ακόμη και ορεκτικά μπέντο ή ένα πρόχειρο μεσημεριανό γεύμα σε κουτί. Τώρα, για να φτιάξουν το τσιμέντο τους χρησιμοποιούν κυρίως αλεσμένο καφέ και φύλλα τσαγιού. Η αντοχή του προϊόντος εξαρτάται από το συστατικό.

Προς το παρόν, η εταιρεία παράγει είδη οικιακής χρήσης κατόπιν παραγγελίας, όπως σουβέρ και πιάτα, εν αναμονή της πατέντας της. Ο στόχος είναι η κατασκευή επίπλων και μεγαλύτερων αντικειμένων, όταν η τεχνολογία θα είναι σε θέση να κάνει το τσιμέντο πιο ανθεκτικό. Τα στελέχη της Fabula ελπίζουν να συνεργαστούν με αγρότες που έχουν πλεονάζουσα παραγωγή και κατασκευαστικές εταιρείες που αναζητούν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις.

Στο μεταξύ, εταιρείες παραγωγής τροφίμων που δεν μπορούν να αποφύγουν τη δημιουργία απορριμμάτων έχουν επίσης προσεγγίσει την εταιρεία για συνεργασία, δήλωσε ο Τακούμα Οΐσι, εμπορικός διευθυντής της Fabula.

Δεδομένου, εξάλλου, ότι το τσιμέντο είναι 100% βρώσιμο, θα μπορούσε να δημιουργήσει ευκαιρίες για την αντιμετώπιση καταστροφών, όταν θα πρέπει να κατασκευαστούν γρήγορα προσωρινά καταλύματα, προσέθεσε ο Οΐσι. Μάλιστα, αν η τεχνολογία προχωρήσει αρκετά, λέει, κάποια μέρα οι άνθρωποι θα μπορούν «να τρώνε τα σπίτια ή τα έπιπλα, αν είναι απαραίτητο».

Καρέκλες τρισδιάστατης εκτύπωσης από τσόφλια αυγών και καφέ

To κιντσούγκι, η ιαπωνική τεχνική του 15ου αιώνα –που σημαίνει «ενώνω με χρυσό»– χρησιμοποιεί λάκα αναμεμειγμένη με σκόνη χρυσού για την επισκευή σπασμένων κεραμικών ή πορσελάνινων αντικειμένων, μετατρέποντας λάθη και ατέλειες σε κάτι πιο όμορφο και χρήσιμο.

Ο Γιουσούκε Μιζομπάτα, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας σχεδιασμού NOD με έδρα το Τόκιο, θεωρεί το κιντσούγκι προπομπό της σύγχρονης ιδέας της ανακύκλωσης. Και είναι η έμπνευση πίσω από τη δουλειά του να μετατρέπει τους αλεσμένους σπόρους καφέ και τα τσόφλια αυγών σε μινιμαλιστικά έπιπλα τρισδιάστατης εκτύπωσης.

«Νομίζω ότι η ανακύκλωση είναι στην πραγματικότητα ένα πολύ φυσικό κομμάτι της ιαπωνικής κουλτούρας, αλλά τα πράγματα έχουν γίνει πολύ βολικά σήμερα, αφού μπορούμε να αγοράσουμε όλα όσα χρειαζόμαστε» λέει στην Washington Post, «Στο παρελθόν, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ό,τι είχαν γύρω τους με πιο δημιουργικούς τρόπους. … Με την τεχνολογία, μπορούμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να το κάνουν».

Η ιδέα προέκυψε ενώ ο Μιζομπάτα και οι συνεργάτες του εργάζονταν σε έργα χωροταξικού σχεδιασμού και είδαν πόσο γρήγορα κατασκευάζονταν έπιπλα -και στη συνέχεια διαλύονταν- για εμπορικούς χώρους όπως ξενοδοχεία. Και θέλησαν να βρουν μια πιο βιώσιμη επιλογή.

Το μελάνι τρισδιάστατης εκτύπωσης που χρησιμοποιούν είναι κατασκευασμένο από αλεσμένο καφέ, τσόφλια αυγών και άλλα είδη διατροφής, που στεγνώνουν και αναμειγνύονται με ρητίνες. Αυτό το μείγμα μετατρέπεται σε σφαιρίδια, τα οποία λιώνουν για το μελάνι που χρειάζονται. Η Ιαπωνία, σημειώνει ο Μιζομπάτα, είναι μία από τις λίγες χώρες με τρισδιάστατους εκτυπωτές, που μπορούν να δημιουργήσουν υλικά ύψους περίπου τριών μέτρων.

Η NOD κατασκευάζει έπιπλα με προμήθεια, αλλά ο διευθύνων σύμβουλός της ελπίζει ότι η τεχνολογία θα γίνει πιο προσιτή και κοινή, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μπορούν εύκολα να δημιουργούν είδη με τρόφιμα που διαφορετικά θα πετούσαν στα σκουπίδια. Τέλος, ο Μιζομπάτα ελπίζει ότι η ανάπτυξη κατασκευής επίπλων από υπολείμματα τροφίμων θα μπορούσε να βοηθήσει στην αλλαγή της καταναλωτικής νοοτροπίας και να ενθαρρύνει τον κόσμο να ανακυκλώνει αντί να αγοράζει καινούργια αγαθά: «Ενώ οι άνθρωποι είναι πλέον πιο συνειδητοποιημένοι σχετικά με την ανακύκλωση και τη βιωσιμότητα, εξακολουθεί να είναι δύσκολο [για πολλούς] να την ενσωματώσουν στην καθημερινή τους ζωή», σημειώνει στην Washington Post ο ευφάνταστος Ιάπωνας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News