Πόσο μεγάλο είναι το τίμημα που είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε ως ανθρωπότητα στη μάχη κατά του φονικού κορονοϊού; Πόσα χρήματα πρέπει να δαπανηθούν και θέσεις εργασίας να χαθούν; Εως ποιο βαθμό είναι θεμιτή η υπονόμευση των προοπτικών των μελλοντικών γενεών; Εως πότε θα είμαστε σε θέση να βάζουμε πάνω από όλα την ανθρώπινη ζωή – τη ζωή του καθενός, ανεξάρτητα από την ηλικία του και την κατάσταση της υγείας του – δίχως να λαμβάνουμε υπόψη ζητήματα η εξέταση των οποίων ενδεχομένως σήμερα να φαίνεται κυνική αλλά αργά ή γρήγορα θα καταστεί αμείλικτα επιτακτική;  

Σε αυτά τα δύσκολα και ενοχλητικά ερωτήματα αποπειράθηκαν να απαντήσουν οι δημοσιογράφοι του έγκυρου λονδρέζικου Economist, έχοντας κατά νου τόσο το συλλογικό συμφέρον όσο και το συλλογικό καθήκον και συνυπολογίζοντας τις αρχές και τις αξίες που διέπουν τις σύγχρονες κοινωνίες, δίχως, ωστόσο, να παραβλέπουν την πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται λόγω της επέλασης του κορονοϊού. 

Αρχικά επικαλούνται τον Αντριου Κουόμο. «We’re not going to put a dollar figure on human life», δήλωσε ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης για να υπογραμμίσει πως η ανθρώπινη ζωή δεν έχει τιμή και ότι τα έξοδα θα τα υπολογίσουμε μετά το τέλος της πανδημίας. Ο Κουόμο τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της ζωής, δίχως να σκέφτεται το όποιο κόστος και καλά κάνει. Οι ηγέτες, ωστόσο, των κρατών όλου του κόσμου που σήμερα βρίσκονται στο έλεος του κορονοϊού, κατά τις επόμενες εβδομάδες, αν όχι μήνες, θα κληθούν να κοστολογήσουν την ανθρώπινη ζωή και να λάβουν δύσκολες αποφάσεις.   

Πρόκειται αναμφίβολα για μια επίπονη διαδικασία αλλά και αναγκαστική. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ο Ντόναλντ Τραμπ υποστήριζε επί δύο εβδομάδες πως ενδέχεται «η θεραπεία να καταστεί χειρότερη από τη νόσο» λόγω του αντικτύπου της στην οικονομία. Η κοστολόγηση, ωστόσο, της ανθρώπινης ζωής στην προκειμένη περίπτωση διέψευσε τον αμερικανό πρόεδρο. 

Αναμφίβολα, ο δραστικός περιορισμός των οικονομικών δραστηριοτήτων θα πλήξει κατακλυσμιαία και την αμερικανική οικονομία ενώ διάφορα μαθηματικά μοντέλα επιβεβαιώνουν την πρόβλεψη πως στην περίπτωση που δεν λαμβάνονταν μέτρα για τον περιορισμό του ρυθμού διασποράς του ιού, οι οικονομικές συνέπειες δεν θα ήταν τόσο δυσμενείς και δυσβάσταχτες. Σχεδόν σίγουρα, ωστόσο, θα σημειώνονταν έως και ένα εκατομμύριο περισσότεροι θάνατοι. Για να μην συμβεί αυτό οι αμερικανικές Αρχές υπολόγισαν την αξία της κάθε μη χαμένης ζωής και διαπίστωσαν πως ο περιορισμός της εξάπλωσης της πανδημίας αξίζει (και συγχρόνως κοστίζει) 60.000 δολάρια ανά νοικοκυριό.  

Παρότι κάποιοι δυσανασχετούν, αποτελεί γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ προέβη σε έναν υπολογισμό τους κόστους, διαπιστώνοντας πως η σωτηρία ανθρώπινων ζωών ξεπερνά κατά πολύ την όποια ζημιά στην οικονομία. «Αλλά η Αμερική είναι τυχερή γιατί είναι πλούσια», οπότε η επιλογή στην προκειμένη περίπτωση δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολη, υπενθυμίζουν οι Βρετανοί, επισημαίνοντας πως στη φτωχή Ινδία, για παράδειγμα, «εάν το λοκ-ντάουν δεν σταματήσει την εξάπλωση της πανδημίας», η κυβέρνηση της χώρας «αναγκαστικά θα στραφεί προς την άλλη πλευρά». Και δεν αποκλείεται, σύντομα, ενώπιον ανάλογων εξαιρετικά δύσκολων διλημμάτων, να βρεθούν και οι κυβερνώντες πιο πλούσιων χωρών.

Πώς πρέπει, οπότε, να αντιμετωπιστούν τα διλήμματα αυτά; Καταρχάς με τρόπο συστηματικό. «Οταν ένα παιδί βρίσκεται στον πάτο ενός πηγαδιού, η επιθυμία να το συνδράμουμε δίχως περιορισμούς θα κυριαρχήσει – και αυτό είναι το σωστό. Αλλά εν μέσω ενός πολέμου ή μιας πανδημίας οι ηγέτες δεν μπορούν να παραβλέψουν το γεγονός πως κάθε ενέργειά τους θα έχει τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Για να είναι κάποιος υπεύθυνος πρέπει αντισταθμίζει τις ζημιές με τα κέρδη».  

Οι ηγέτες θα πρέπει επίσης να συνδράμουν πρωτίστως όλους όσοι πλήττονται περισσότερο – τους εργαζόμενους που απολύθηκαν λόγω του κλεισίματος των επιχειρήσεων, τα παιδιά που δεν λαμβάνουν πλέον δωρεάν γεύματα στα σχολεία ενώ τα έχουν ανάγκη, τους νέους και τις νέες, ειδικά μετά το τέλος της πανδημίας, γιατί παρότι κινδυνεύουν λιγότερο από τον νέο κορονοϊό, θα κληθούν στο άμεσο, στο απώτερο αλλά και στο απώτατο μέλλον να φέρουν στις πλάτες τους το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού φόρτου της πανδημίας.

Εξίσου σημαντικό είναι να αντιληφθούν οι κυβερνώντες πως θα πρέπει να μάθουν και να συνηθίσουν να προσαρμόζονται στις όποιες νέες συνθήκες. «Η αντιστάθμιση ανάμεσα στις ζημιές και τα κέρδη θα πρέπει να αλλάζει καθώς εξελίσσεται η πανδημία». Το κλείσιμο των επιχειρήσεων και τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας προσφέρουν πολύτιμο χρόνο στις κυβερνήσεις ούτως ώστε να προετοιμαστούν επαρκώς – εξοπλίζοντας τα νοσοκομεία τους με περισσότερα κρεβάτια, περισσότερους αναπνευστήρες, περισσότερους γιατρούς και νοσηλευτές – για το νέο κύμα κρουσμάτων που θα επιφέρει η άρση των εν λόγω μέτρων, ανεξάρτητα από το πότε θα συμβεί αυτό. Μπορούν επίσης να αναζητήσουν νέους τρόπους αντιμετώπισης της ασθένειας και να δημιουργήσουν «έναν στρατό ομάδων» που θα πραγματοποιούν διαγνωστικούς ελέγχους με στόχο την αποτροπή της δημιουργίας νέων εστιών διασποράς του κορονοϊού. 

Ολα αυτά τα μέτρα θα περιορίσουν αναμφίβολα το κόστος της επανέναρξης της οικονομίας. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, καταλήγει το έγκριτο βρετανικό περιοδικό, οι κυβερνήσεις όλου του κόσμου θα πρέπει επίσης να προετοιμαστούν και για το ενδεχόμενο να μην βρεθούν νέες θεραπείες και οι τεχνικές ελέγχου, ανίχνευσης και εντοπισμού να αποδειχθούν αναποτελεσματικές. 

Σε αυτήν την περίπτωση, έως το καλοκαίρι το ΑΕΠ πολλών χωρών θα έχει μειωθεί σημαντικά ενώ ο διάρκειας πολλών εβδομάδων εγκλεισμός θα έχει κλονίσει και την ψυχική υγεία εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων και την κοινωνική συνοχή. Εάν τα περιοριστικά μέτρα (κυκλοφορίας των ανθρώπων και λειτουργίας των επιχειρήσεων) δεν αρθούν έως το τέλος του έτους, εκτιμάται πως οι ΗΠΑ και η Ευρωζώνη θα απολέσουν το 1/3 του ΑΕΠ τους, οι αγορές θα παραπαίουν και οι επενδύσεις θα καθυστερούν ενώ στάσιμες θα παραμένουν η Ερευνα και η Καινοτομία, όπως και οι δεξιότητες των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και στην περίπτωση που συνεχίσουν να πεθαίνουν άνθρωποι, κάποια στιγμή το κόστος της κοινωνικής αποστασιοποίησης θα μπορούσε να ξεπεράσει τα οφέλη. Και αυτό αποτελεί ένα ενδεχόμενο «το οποίο αυτήν τη στιγμή κανένας δεν είναι έτοιμος να αναγνωρίσει».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News