Οι μάχες που μαίνονται εδώ και τέσσερις ημέρες στο Σουδάν έχουν όλα τα χαρακτηριστικά ενός εμφυλίου πολέμου. Ο στρατός της χώρας, με επικεφαλής τον σουδανό πρόεδρο και ανώτατο διοικητή, αντιστράτηγο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, και μια μεγάλη παραστρατιωτική δύναμη γνωστή ως Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), υπό τον στρατηγό και αντιπρόεδρο Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο «Χεμέντι» συγκρούονται στην πρωτεύουσα Χαρτούμ και σε άλλες πόλεις.

Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν, όπως σημείωσε η Washington Post, λόγω της διαφωνίας των δύο στρατηγών σχετικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης των RSF στις τάξεις των ενόπλων δυνάμεων του Σουδάν.

Αεροπορικές επιδρομές εναντίον αντιπάλων στόχων έπληξαν πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές, οδηγώντας στον θάνατο περισσότερους από 200 ανθρώπους, τουλάχιστον έως το πρωί της Τρίτης, σύμφωνα με αξιωματούχο του ΟΗΕ. Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων όμως, εκτιμάται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος και αναμένεται να αυξηθεί κι άλλο.

Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκονται και τρεις Σουδανοί που εργάζονταν για το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, ενώ υπήρξαν αναφορές το βράδυ της Δευτέρας για επιθέσεις εναντίον δυτικών διπλωματών, ανάμεσά τους και του πρεσβευτή της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι δύο αντιμαχόμενοι στρατηγοί έχουν μακρά ιστορία στην πολιτική σκηνή του Σουδάν. Και οι δύο έχτισαν τις καριέρες τους πολεμώντας εναντίον της εξέγερσης στο Νταρφούρ, στα δυτικά της χώρας, που ξεκίνησε το 2003.

Οι φρικαλεότητες των αντρών τους στο Νταρφούρ χαρακτηρίστηκαν πράξεις γενοκτονίας. Ο Νταγκάλο, γνωστός διεθνώς με το πολεμικό όνομα  Χεμέντι, ήρθε στο προσκήνιο ως ηγέτης μιας διαβόητης φιλοκυβερνητικής αραβικής πολιτοφυλακής, γνωστής ως Τζαντζαγουίντ, η οποία αργότερα έγινε η RSF.

Οι δύο στρατηγοί ήταν μέρος του στρατιωτικού κατεστημένου που αποφάσισε το 2019 να ανατρέψει τον επί μακρόν κυβερνώντα δικτάτορα, Ομάρ Χασάν αλ Μπασίρ. Στη συνέχεια, ο Μπουρχάν και ο Χεμέντι συνεργάστηκαν για να ρίξουν την εύθραυστη πολιτική κυβέρνηση που είχε προκύψει, το 2021.

Ολο αυτό το διάστημα, οι στρατιώτες τους εκφόβιζαν και κακοποιούσαν ακτιβιστές και αντιφρονούντες υπέρ της δημοκρατίας, ενώ διάφορες ξένες δυνάμεις τούς χρησιμοποιούσαν ως πιόνια στα δικά τους περιφερειακά παιχνίδια, επισήμανε η αμερικανική εφημερίδα.

Οι δύο πολέμαρχοι, σε μια χώρα όπου συχνά σημειώνονται εξεγέρσεις και όπου οι παραστρατιωτικοί ανέκαθεν έπαιζαν σημαντικό ρόλο, βρίσκονται τώρα εγκλωβισμένοι σε έναν εμφύλιο που οι ίδιοι ξεκίνησαν.

«Και οι δύο πλευρές έχουν βάσεις σε όλη τη χώρα», δήλωσε στους Financial Times ο Αλαν Μπόσγουελ, επικεφαλής αναλυτής για το Κέρας της Αφρικής στη δεξαμενή σκέψης International Crisis Group. «Και οι δύο βλέπουν αυτή τη μάχη με “υπαρξιακούς” όρους. Πρόκειται για έναν καθαρό αγώνα εξουσίας για το ποιος θα ελέγχει το Σουδάν», πρόσθεσε.

Ο Μπουρχάν και ο Χεμέντι υποτίθεται ότι θα ήταν οι διαχειριστές μιας πολιτικής μετάβασης προς τη δημοκρατία, αλλά φαίνεται ότι για τους δικούς τους λόγους ο καθένας, έχουν αποτραβηχτεί από αυτή τη διαδικασία. «Η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης και η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και της κατάστασης ασφαλείας στη χώρα, ώθησαν τις διάφορες στρατιωτικές και πολιτικές ομάδες να υπογράψουν μια συμφωνία-πλαίσιο τον Δεκέμβριο του 2022, η οποία έγινε ευρέως αποδεκτή από τους πολίτες και τα σημαντικά και σημαίνοντα μέρη της διεθνούς και περιφερειακής κοινότητας», σημείωσε η αραβόφωνη εφημερίδα Asharq Al-Awsat.

Ομως, οι δύο στρατηγοί δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν μεταξύ τους με αποτέλεσμα να φτάσουν στη σύγκρουση.

Ο Μπόσγουελ είπε ότι «αυτός ο πόλεμος έχει ήδη διαλύσει κάθε ελπίδα για τη γρήγορη αποκατάσταση της πολιτικής διακυβέρνησης» και πρόσθεσε ότι «κινδυνεύει να εμπλέξει πολλούς εξωτερικούς παράγοντες και να περάσει τα σύνορα του Σουδάν, αν δεν σταματήσει σύντομα».

Αλλος αναλυτής σημείωσε ότι, «οι μάχες κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μια παρατεταμένη σύγκρουση, με πολλούς να φοβούνται ότι ο πόλεμος θα μπορούσε να παρασύρει περιφερειακούς προστάτες και γείτονες όπως το Τσαντ, η Αίγυπτος, η Ερυθραία και η Αιθιοπία. Στο τέλος, κανείς δεν ξέρει αν θα επικρατήσει η RSF ή ο στρατός, αλλά η προσπάθειά τους θα μπορούσε να φέρει τα πάνω-κάτω σε αυτή την περιοχή της αφρικανικής ηπείρου».

Το χάος στο Σουδάν τροφοδοτείται επίσης, εν μέρει, από εξωτερικούς παράγοντες, ανέφερε η Post.

Το προσωρινό καθεστώς, στο οποίο κυριαρχούν ο Μπουρχάν και ο Χεμέντι, έχει στηριχθεί από τα δισεκατομμύρια πετροδόλαρα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας.

Η Αίγυπτος έχει εντείνει την υποστήριξή της προς τις δυνάμεις του Μπουρχάν, ενώ η Ρωσία, και ιδίως η διαβόητη και πανταχού παρούσα Ομάδα Βάγκνερ, έχουν αναπτύξει δεσμούς με τις δυνάμεις του Χεμέντι.

Σουδανοί μαχητές, ιδίως από το Νταρφούρ, πολέμησαν τόσο στον εμφύλιο της Υεμένης, υπό την καθοδήγηση του Ριάντ και των ΗΑΕ, όσο και στη σύγκρουση στη Λιβύη, όπου συμμετείχε ένα πλέγμα περιφερειακών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων των ΗΑΕ, του Κατάρ, της Λιβύης και της Ρωσίας.

Διάφορες ξένες δυνάμεις εποφθαλμιούν τις ακτές του Σουδάν στην Ερυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, η οποία προωθεί μια πιθανή συμφωνία για τη δημιουργία ναυτικής βάσης στο Σουδάν που θα έδινε στη Μόσχα διέξοδο στον Ινδικό Ωκεανό.

Το ίδιο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που ελπίζουν να προστατεύσουν τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά τους συμφέροντα στο Σουδάν, όσον αφορά την επιρροή τους στην Υεμένη και στο Κέρας της Αφρικής, στην ανατολική ήπειρο, μέσω των λιμανιών και άλλων εγκαταστάσεων στη χώρα, σύμφωνα με το Κέντρο Σουφάν, μια δεξαμενή σκέψης για την παγκόσμια ασφάλεια.

«Τον Δεκέμβριο του 2022, ταυτόχρονα με τη συμφωνία-πλαίσιο για το Σουδάν, τα ΗΑΕ και το Σουδάν υπέγραψαν συμφωνία ύψους έξι δισ. δολαρίων για την κατασκευή νέου λιμένα από δύο εταιρείες των ΗΑΕ στις σουδανικές ακτές της Ερυθράς Θάλασσας», ανέφερε το συγκεκριμένο κέντρο.

Οι παραστρατιωτικές δυνάμεις του Χεμέντι φέρονται να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος των ορυχείων χρυσού του Σουδάν, τα οποία εκμεταλλεύονται μέσω του λαθρεμπορίου χρυσού με τη  Μόσχα, με τη μεσολάβηση των Εμιράτων.

Οι δυτικοί αναλυτές φοβούνται την επέκταση της επιρροής της Ομάδας Βάγκνερ, που έχει ισχυρή παρουσία και δεσμούς με τα καθεστώτα πραξικοπηματιών στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο και πολεμά στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Γάλλοι αξιωματούχοι ειδικότερα, έχουν προειδοποιήσει για την αυξανόμενη επιρροή του Κρεμλίνου στην υποσαχάρια ζώνη του Σαχέλ.

«Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η σχέση του Χεμέντι με την Ομάδα Βάγκνερ τον έχει βάλει στο στόχαστρο ξένων δυνάμεων», σύμφωνα με τον Χολούντ Καΐρ, αναλυτή με έδρα το Χαρτούμ.

«Για το Κάιρο, η προοπτική της εξόντωσης του Χεμέντι είναι πολύ καλή ευκαιρία για να την αφήσει ανεκμετάλλευτη και η χρονική στιγμή είναι η κατάλληλη για να τον σταματήσουν με τη βοήθεια της Δύσης. Οι Δυτικοί δεν θέλουν να δουν άλλες πρώην γαλλικές αποικίες να γυρίζουν την πλάτη τους στο Παρίσι και να στρέφονται προς τη  Μόσχα», είπε ο ίδιος.

Η Αίγυπτος, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει υποστηρίξει τις περιφερειακές πρωτοβουλίες της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων, στηρίζει τον Μπουρχάν, τον οποίο το Κάιρο θεωρεί ως προπύργιο σταθερότητας και πιθανό σύμμαχο στις γεωπολιτικές διαμάχες με την Αιθιοπία για την κατασκευή ενός μεγάλου φράγματος στον Νείλο.

Τη Δευτέρα, υπήρξαν αναφορές ότι οι δυνάμεις του Χεμέντι συνέλαβαν ένα απόσπασμα αιγύπτιων στρατιωτών που είχαν αναπτυχθεί στο Σουδάν, μια κίνηση που κινδυνεύει να διευρύνει περαιτέρω το τόξο της σύγκρουσης.

Πολλές ξένες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, προέτρεψαν σε παύση των εχθροπραξιών. Αλλά οι δύο στρατηγοί έχουν ορκιστεί να συντρίψουν ο ένας τον άλλον και δεν δείχνουν σημάδια υποχώρησης, σημείωσε η Post.

«Τα δυτικά έθνη έχουν ελάχιστη επιρροή αυτή τη στιγμή. Το Σουδάν είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένο από τότε που ο Χεμέντι και ο Μπουρχάν κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα το 2021, το οποίο έβαλε τέλος σε μια βραχύβια κυβέρνηση πολιτικών. Το υπερχρεωμένο έθνος του Κέρατος της Αφρικής χρειάζεται απεγνωσμένα δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να στηρίξει την ετοιμόρροπη οικονομία του, αλλά οποιαδήποτε οικονομική στήριξη είναι αδύνατη όσο οι δύο άνδρες παραμένουν στην εξουσία και πολεμούν ο ένας τον άλλον. Η οικονομία του Σουδάν κατέρρευσε μετά την ανεξαρτητοποίηση του πλούσιου σε πετρέλαιο Νότου το 2011 και ο υπερπληθωρισμός έβγαλε στους δρόμους τον λαό», ανέφερε το δημοσίευμα.

Η απομάκρυνση του Μπασίρ το 2019, έφερε το Σουδάν, το τρίτο μεγαλύτερο έθνος της Αφρικής, σε καλύτερη μοίρα. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αφαίρεσε τη χώρα από τον κατάλογο των κρατικών χορηγών της τρομοκρατίας, ενώ τόσο ο Μπουρχάν όσο και ο Χεμέντι πραγματοποίησαν περιοδείες σε διάφορες πρωτεύουσες του κόσμου.

Ομως, πολλές προσωπικότητες της χώρας δεν σταμάτησαν να προειδοποιούν τον υπόλοιπο κόσμο ότι δεν έπρεπε να εμπιστεύεται τους δύο πολεμάρχους και ότι κανείς τους δεν πρόκειται να σταθεροποιήσει τη χώρα. «Κανείς τους δεν έχει σταματήσει να σκοτώνει εδώ και 30 χρόνια», είπε χαρακτηριστικά ο Καΐρ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News