Στις 29 Απριλίου έγινε γνωστό ότι το «Φάντασμα του Κιέβου», ο πιλότος-ήρωας των Ουκρανών, που είχε καταρρίψει 40 ρωσικά αεροσκάφη μέσα σε λίγες εβδομάδες –ένα απίθανο επίτευγμα– σκοτώθηκε σε αερομαχία. Λίγες ημέρες αργότερα όμως, η ουκρανική πολεμική αεροπορία ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει πιλότος που να έχει ρίξει τόσα αεροσκάφη και ότι η συγκεκριμένη ιστορία ήταν fake news, που διαδόθηκε από κάποιους για να αναπτερώσει το ηθικό των Ουκρανών.
«Ζητούμε από τους ουκρανούς πολίτες να μην αγνοούν τους βασικούς κανόνες της σωστής πληροφόρησης και να ελέγχουν της πηγές τους πριν διαδώσουν μία πληροφορία», ανέφερε η ανάρτηση στη σελίδα της διοίκησης της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας, μεταδίδει το BBC.
Σύμφωνα με την ιστορία που κυκλοφόρησε ευρέως, ο πιλότος-ήρωας ήταν ο 29χρονος Στεπάν Ταραμπάλκα, ο οποίος είναι αληθινό πρόσωπο που σκοτώθηκε σε αερομαχία, στις 13 Μαρτίου και τιμήθηκε μετά θάνατον με το παράσημο «Ηρωας της Ουκρανίας».
«Ομως, δεν είναι αυτός το “Φάντασμα του Κιέβου”, ούτε έριξε 40 αεροσκάφη», ανέφερε η ανάρτηση. Και συνέχισε διευκρινίζοντας ότι το «φάντασμα» είναι «το σύνολο όλων των ουκρανών πιλότων της 40ής τακτικής σμηναρχίας, που υπερασπίζονται τους ουρανούς πάνω από την πρωτεύουσα», και όχι ένας μόνο πιλότος.
Οπως είναι φυσικό, η ιστορία του ενός πιλότου-ήρωα έγινε viral και άρεσε τόσο στους Ουκρανούς που χρησιμοποιήθηκε ακόμα και σε εκστρατεία μάρκετινγκ από έναν κατασκευαστή συναρμολογούμενων αεροπλάνων.
Το υπουργείο Αμυνας είχε ανακοινώσει την είδηση του θανάτου του Ταραμπάλκα στο Twitter.
Στρατιωτικοί αναλυτές αμφέβαλλαν από την αρχή ότι ένας μόνο πιλότος θα μπορούσε να έχει ρίξει 40 ρωσικά αεροπλάνα, μέσα σε λίγες εβδομάδες, κι ενώ τα ουκρανικά αεροσκάφη είναι πολύ λιγότερα και παλιότερα μοντέλα από τα ρωσικής κατασκευής MiG-29.
Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της ρωσικής εισβολής, η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας ανήρτησε στο Telegram την φωτογραφία ενός πιλότου, με τη λεζάντα: «Το Φάντασμα του Κιέβου, ένας άγγελος που έριξε 10 ρωσικά αεροπλάνα». Η φωτογραφία ήταν παλιά, αλλά η ιστορία διαδόθηκε και ανύψωσε το ηθικό στρατιωτών και πολιτών.
Ο Μιχαήλ Ζιρόχοβ, ουκρανός ιστορικός, είπε ότι η ιστορία αυτή είναι ένα κλασικό παράδειγμα προπαγάνδας για την ανύψωση του ηθικού. «Η προπαγάνδα αυτή είναι απαραίτητη γιατί έχουμε λιγότερο στρατό και πολλοί νομίζουν ότι δεν μπορούμε να είμαστε ίσοι με τους Ρώσους. Την χρειαζόμαστε σε καιρό πολέμου», είπε στο BBC.
Παρόλο που οι Ρώσοι έχουν πολύ περισσότερα και καλύτερα αεροπλάνα, δεν έχουν καταφέρει να κυριαρχήσουν στους αιθέρες τους πρώτους δύο μήνες του πολέμου.
Οπως σημείωσε το BBC, δεν είναι δύσκολο να εξαπλωθούν τέτοιες ιστορίες, καθώς και οι δύο πλευρές δεν δημοσιεύουν αληθινά στοιχεία για τις απώλειές τους.
Στις 30 Απριλίου, οι Ουκρανοί είχαν πει ότι η Ρωσία έχει ήδη χάσει 190 αεροπλάνα και 155 ελικόπτερα. Ομως, η ανεξάρτητη ομάδα αναλυτών Onyx είπε ότι οι αριθμοί 26 και 39 αντίστοιχα, καθώς και 48 drones, είναι πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα. Οπως και να ’χει, είναι πολύ δύσκολο να μετρηθούν με ακρίβεια οι ρωσικές απώλειες, καθώς κάποια αεροπλάνα πέφτουν σε περιοχές που ελέγχονται από τους Ρώσους ή καταφέρνουν να προσγειωθούν στη Ρωσία.
Τα περισσότερα έχουν καταρριφθεί από πυραύλους εδάφους-αέρος, που εκτοξεύονται από κινητά συστήματα αεράμυνας.