Οι ανάγκες του πολέμου οδηγούν τους Ουκρανούς σε κινήσεις εντυπωσιακής εφευρετικότητας. Ο ουκρανικός στρατός χρησιμοποιεί ένα δίκτυο χιλιάδων κινητών τηλεφώνων, που έχει αναπτυχθεί σε ολόκληρη την επικράτεια, με στόχο την παρακολούθηση των εισερχόμενων drones και πυραύλων από τη Ρωσία.

Το πρότζεκτ, το οποίο ουκρανικές πηγές χαρακτηρίζουν πολύ μυστικό για να συζητηθεί λεπτομερώς, αποκαλύφθηκε από τον ανώτερο αξιωματούχο της αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης, όπως αναφέρει δημοσίευμα της βρετανικής Telegraph.

Ο στρατηγός Τζέιμς Χέκερ, επικεφαλής της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη, περιέγραψε στην εφημερίδα αυτούς τους απλοϊκότατους ακουστικούς αισθητήρες ως ένα δίκτυο χιλιάδων κινητών τηλεφώνων συνδεδεμένων σε ιστούς ύψους κάτω των δύο μέτρων.

Το εθνικό δίκτυο διοίκησης και ελέγχου αεράμυνας του Κιέβου, γνωστό ως «Βιράζ», βασίζεται σε τουλάχιστον 40 είδη δικτύων αισθητήρων για τον εντοπισμό και την παρακολούθηση των αεροπορικών απειλών. Οι ακουστικοί αισθητήρες συλλέγουν αχαρακτήριστους περιβαλλοντικούς ήχους, πριν η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης διαπιστώσει αν αυτές οι ανωμαλίες προέρχονται από drones καμικάζι ή από εισερχόμενους πυραύλους.

Ειδικοί στον τομέα της αεράμυνας κρίνουν ως ενδιαφέρουσα την επιστροφή της συγκεκριμένης παλαιάς τεχνολογίας, που ήταν δημοφιλής πριν την εφεύρεση του ραντάρ, στις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Ο πιο απλός αισθητήρας, κατασκευασμένος από τη μη κυβερνητική οργάνωση Skyfortress, αναπτύσσεται σε περιοχές κοντά στην πρώτη γραμμή του ουκρανικού μετώπου.

Πρόκειται για ένα «έξυπνο» κινητό τηλέφωνο με λειτουργικό Android τοποθετημένο μέσα σε ένα κουτί, μαζί με άλλες τεχνολογίες που διατίθενται στο εμπόριο. Τα κινητά τηλέφωνα είναι διαρκώς ενεργοποιημένα, καταγράφοντας εισερχόμενους εναέριους στόχους, ενώ χρησιμοποιούν τοπικά δίκτυα τηλεφωνίας για να αναμεταδίδουν τις πληροφορίες σε ένα κεντρικό σύστημα.

Τα συστήματα αυτά χρηματοδοτούνται μέσω της πρωτοβουλίας Safe Skies, ενός προγράμματος που δημιουργήθηκε υπό την πλατφόρμα United24 του ουκρανού προέδρου Ζελένσκι. Το σύστημα εντοπισμού εναέριων αντικειμένων μπορεί να βασίζεται σε παλαιότερη τεχνολογία, αλλά σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ουκρανίας, Μιχαΐλο Φεντόροφ, ο επανασχεδιασμός της είναι πρωτοποριακός.

Το πρόγραμμα συγκεντρώνει χρήματα για μέχρι και 12.500 αισθητήρες, που κατασκευάζονται από την ουκρανική εταιρεία Ajax Systems για να τοποθετηθούν στις περιοχές του Σούμι, της Οδησσού, του Μικολάιβ και της Χερσώνας. Ενα δεύτερο σύστημα που χρησιμοποιείται από τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας είναι γνωστό ως Ζβουκ. Αυτό επιστρατεύει παρόμοιες ακουστικές τεχνολογίες για να παρέχει καλύτερη εικόνα των ουρανών πάνω από τη χώρα.

Οι αισθητήρες μηχανικής εκμάθησης του Ζβουκ χρησιμοποιούν μικροϋπολογιστές, αντί για κινητά τηλέφωνα, για να ανιχνεύουν drones σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων, πυραύλους κρουζ στα εξήμισι χιλιόμετρα και βαλλιστικούς πυραύλους στα 10 χιλιόμετρα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθά το σύστημα να διακρίνει τις διαφορές ανάμεσα στους ήχους μιας αγελάδας και ενός εισερχόμενου drone.

Το πρόγραμμα ανιχνεύει τις αεροπορικές απειλές και στη συνέχεια ο ουκρανικός στρατός ενεργοποιεί τα συστήματα αεράμυνας για να εστιάσει στη συγκεκριμένη περιοχή. Με άλλα λόγια, το «Ζβουκ» λειτουργεί ως βοηθητικό σύστημα εντοπισμού: δεν αντικαθιστά το ραντάρ, αλλά το καθιστά πιο αποτελεσματικό.

Η Ajax Systems καλύπτει επί του παρόντος το 5% της ουκρανικής επικράτειας (περίπου 9.000 τ.χλμ.) με τους 210 εγκατεστημένους αισθητήρες της. Υπολογίζει ότι θα μπορέσει να καλύψει το σύνολο της χώρας με 8.000 συσκευές. Η κατασκευή καθεμίας από αυτές κοστίζει περίπου 470 ευρώ.

Τα συστήματα έχουν τοποθετηθεί σε υποδομές ζωτικής σημασίας, όπως τηλεφωνικοί ιστοί και υποσταθμοί ηλεκτρικής ενέργειας, από τον χειμώνα του 2022. Σε πρόσφατη ρωσική επίθεση με 84 drones καμικάζι, ακουστικά συστήματα αυτού του είδους χρησιμοποιήθηκαν για την παροχή πληροφοριών σχετικά με την τροχιά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών προς τα πληρώματα εδάφους της ουκρανικής αεράμυνας.

Ο στρατηγός Χέκερ ανέφερε ότι οι κινητές ομάδες βολής κατάφεραν να αναχαιτίσουν τουλάχιστον 80 από αυτά τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα με βάση τις πληροφορίες του συστήματος. Πρόσθεσε ότι οι χώρες του NATO εξετάζουν και αυτές την πιθανότητα ο εξοπλισμός να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των δικτύων αεράμυνάς τους.

Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τέτοιου είδους ακουστικά συστήματα κατασκευάστηκαν στην ακτή του Κεντ της Βρετανίας. Οι γιγάντιες κατασκευές θόλου από σκυρόδεμα –γνωστές ως «καθρέφτες»– χρησιμοποιήθηκαν για να ενισχύσουν τον ήχο των εισερχόμενων εχθρικών αεροσκαφών. Οι παρατηρητές συνέκριναν τους ανακλώμενους ήχους για να υπολογίσουν το ύψος, την ταχύτητα και τη διαδρομή πτήσης τους.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ανέπτυξε μια σειρά αισθητήρων θερμότητας και κίνησης στις ζούγκλες του Βιετνάμ για να παρακολουθεί τις κινήσεις των Βιετκόνγκ. Ωστόσο οι στρατιώτες του Βορείου Βιετνάμ σύντομα ανακάλυψαν τις τοποθεσίες των συσκευών και τις αχρήστευσαν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News