H απόφαση που έλαβε η αμερικανική συνδρομητική πλατφόρμα Disney+ να μην προβάλει τη σειρά εποχής έξι επεισοδίων για τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, προκάλεσε θυελλώδεις αντιδράσεις στη γείτονα.

Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν την Τετάρτη ότι η Disney αποφάσισε να αποσύρει τη σειρά «Atatürk», η οποία αρχικά είχε προγραμματιστεί να μεταδοθεί στην πλατφόρμα Disney+ στις 29 Οκτωβρίου. Η κυκλοφορία της είχε προγραμματιστεί ώστε να συμπέσει με την 100ή επέτειο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Ατατούρκ.

Ο Ομέρ Τσελίκ, ο εκπρόσωπος του κόμματος AKP, του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καταδίκασε την απόφαση της  Disney+ να μην προβληθεί η σειρά, γράφοντας σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) ότι είναι «επαίσχυντη» και «ασεβής». Ενω ο επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης της Τουρκίας, Εμπουμπεκίρ Σαχίν, ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει έρευνα σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι η απόφαση ελήφθη μετά από συντονισμένες πιέσεις της αρμενικής διασποράς.

Η Disney επιβεβαίωσε στην αμερικανική εφημερίδα Washington Post ότι η σειρά δεν θα προβληθεί σε έξι επεισόδια όπως είχε ανακοινωθεί και αντί για αυτό θα κυκλοφορήσουν δύο ταινίες. Η πρώτη θα προβληθεί από το Fox (ιδιοκτησίας της Disney) στην Τουρκία στις 29 Οκτωβρίου και η δεύτερη θα κάνει πρεμιέρα στις τουρκικές αίθουσες στις 22 Δεκεμβρίου. Και οι δύο ταινίες θα επιστρέψουν στο Fox το επόμενο καλοκαίρι. Η Disney δεν σχολίασε γιατί άλλαξαν τα σχέδιά της ούτε την πολιτική διαμάχη που έχει ξεσπάσει. Περιορίστηκε να πει ότι η απόφαση αποτελεί μέρος της «αναθεωρημένης στρατηγικής της για τη διανομή περιεχομένου».

Στις 2 Ιουλίου το τουρκικό παράρτημα της Disney+ προανήγγειλε με ανάρτησή του την προβολή της σειράς στις 29 Οκτωβρίου: «Η πρωτότυπη σειρά #Atatürk θα βγει στον αέρα πολύ σύντομα, στην 100ή επέτειο της Δημοκρατίας μας»:

Orijinal dizi #Atatürk çok yakında, Cumhuriyetimizin 100. yılında yayında. pic.twitter.com/NbY2CurhbQ

— Disney+ Türkiye (@DisneyPlusTR) July 2, 2023

Τουρκικά μέσα ανέφεραν τις τελευταίες ημέρες ότι η σειρά κόπηκε από την πλατφόρμα Disney+ υπό την πίεση του αρμενικού λόμπι που δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ: υπήρχαν φόβοι στην αρμενοαμερικανική κοινότητα ότι το «Atatürk» θα συσκότιζε, αν δεν αποσιωπούσε εντελώς, τον ρόλο του ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας στη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Το Politico παρουσιάζει την ιστορική διάσταση ως εξής: «Παρότι ο Ατατούρκ παραμένει μια εμβληματική μορφή για τους Τούρκους καθώς ίδρυσε μια σύγχρονη κοσμική δημοκρατία το 1923 από τις στάχτες της οθωμανικής αυτοκρατορίας, οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι το νέο του κράτος αγκάλιασε τους δράστες της γενοκτονίας των Αρμενίων που διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και φόρτωσε την ευθύνη για τις σφαγές στα θύματα.

»Η Τουρκία υποστηρίζει επισήμως ότι οι Αρμένιοι πήραν τα όπλα εναντίον του οθωμανικού κράτους, μερικές φορές σε συμμαχία με τη Ρωσία, και ότι οι ανθρώπινες απώλειες ήταν αποτέλεσμα πολέμου και ασθενειών, ενώ αμφισβητεί επίσης τον αριθμό των νεκρών. Η Αγκυρα αντιτείνει ότι οι δολοφονίες των Αρμενίων δεν ήταν συστηματικές, παρά το γεγονός ότι έχουν αναγνωριστεί ως γενοκτονία από 34 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, καθώς και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες υπέστησαν επίσης εκτοπίσεις και αφέθηκαν να πεθάνουν ως αιχμάλωτοι πολέμου».

Σύμφωνα με τη Washington Post, «οι ιστορικοί εκτιμούν ότι 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι, Ασσύριοι και Eλληνες σκοτώθηκαν σε μια εκστρατεία εξαναγκαστικών πορειών και μαζικών δολοφονιών μεταξύ 1915 και 1923 (…) Οι Αρμένιοι υποστηρίζουν ότι τα τελευταία στάδια της γενοκτονίας επιβλέπονταν από τον Ατατούρκ μόλις ανέλαβε την εξουσία».

Το 2021, ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αναγνώρισε επίσημα τη γενοκτονία των Αρμενίων, κι έγινε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που προχώρησε σε αυτή την κίνηση μετά τον Ρόναλντ Ρίγκαν.

«Ο Ατατούρκ ολοκλήρωσε τα τελευταία στάδια του εγκλήματος. Το αρνήθηκε και στη συνέχεια εδραίωσε τους καρπούς αυτής της θηριωδίας θέτοντας τις βάσεις για έναν αιώνα παρεμπόδισης της απόδοσης δικαιοσύνης για το έγκλημα αυτό», δήλωσε ο Αράμ Χαμπαριάν, εκτελεστικός διευθυντής της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής της Αμερικής (ANCA), η οποία άσκησε πιέσεις για την ακύρωση της σειράς σύμφωνα με την WP. «Η Τουρκία κατέβαλε ιδιαίτερη προσπάθεια να παρουσιάσει τον Ατατούρκ ως ένα είδος Τζορτζ Ουάσινγκτον, ενώ η ιστορία του είναι πολύ περισσότερες διαστάσεις» πρόσθεσε εκ μέρους της ANCA.

«Οτιδήποτε εξετάζει τον Ατατούρκ χωρίς να θέτει την κληρονομιά της γενοκτονίας στο επίκεντρο ενέχει τον κίνδυνο της “αποδοχής” αυτού που έκανε. Βεβαίως η διεθνής αλλά και η εντός Τουρκίας συζήτηση για αυτή την κληρονομιά είναι πολύ ευπρόσδεκτη», σχολίασε στο Politico ο Χαμπαριάν.

Η πλατφόρμα Disney+ άρχισε να λειτουργεί στην Τουρκία τον Ιούνιο του 2022 στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας επέκτασης που περιελάμβανε νέες αγορές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News