Υπάρχει ένα παλιό ρητό που λέει ότι «τα παιδιά στην Ολλανδία μαθαίνουν να κάνουν ποδήλατο πριν προλάβουν καν να περπατήσουν». Αν και αυτό μπορεί να είναι ένας αστικός μύθος που κουβαλάει μεγάλη δόση υπερβολής, η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο συνηθισμένο στον δρόμο από το να βλέπεις παιδάκια –ακόμη και πολύ μικρών ηλικιών– να τρέχουν πάνω σε δυο ρόδες.

Στη χώρα αυτή, το… ταπεινό ποδήλατο αποτελεί μέρος της καθημερινής ζωής. Δυστυχώς, όμως, πολλοί είναι εκείνοι που, λόγω της οικονομικής κρίσης, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το παλιό τους ποδήλατο με ένα καινούργιο. Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν δεν μπορεί κάποιος να υποστηρίξει οικονομικά τον κύριο τρόπο μεταφοράς στην πόλη του; Μάλλον, απευθύνεται σε εκείνους που σκέφτηκαν πριν από αυτούς για αυτούς.

Το Royal Dutch Touring Club ANWB (Βασιλικό Κλαμπ Ολλανδικού Τουρισμού) σκέφτηκε και υλοποίησε ένα σύστημα που μετατρέπει τα χαλασμένα ποδήλατα σε «σχεδόν καινούργια» ή, σε κάθε περίπτωση, ικανά να κυκλοφορήσουν στους ποδηλατοδρόμους.

Η ζήτηση για αυτά τα ανακαινισμένα ποδήλατα έχει εκτιναχθεί στα ύψη. Πέρυσι, μια ομάδα στο Αμστερνταμ έλαβε περισσότερα από 400 αιτήματα για βοήθεια, ενώ εφέτος οι αιτήσεις έχουν φτάσει ήδη τις 1.200.

Τα εργαστήρια, που ονομάστηκαν «τράπεζες ποδηλάτων», φτιάχνουν τα παλιά ποδήλατα και τα πουλούν ή τα νοικιάζουν σε εκείνους που δεν μπορούν να αγοράσουν καινούργιο. Οι τράπεζες αυτές λειτουργούν και ως επιχειρήσεις που προσφέρουν κοινωνικό έργο: εκεί δίνεται η ευκαιρία σε εφήβους που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο να μάθουν ένα επάγγελμα, «παίρνοντας παράλληλα μαθήματα ζωής σχετικά με την ακρίβεια και το πώς λειτουργεί μια κοινωνία σε οικονομική κρίση», σημειώνει η Ανα Χόλιγκαν, ανταποκρίτρια του BBC στην Ολλανδία.

Κάποιοι από τους εθελοντές που απασχολούνται εκεί είναι συνταξιούχοι, κάτι που είναι εξίσου πολύτιμο με την απασχόληση των νέων, γιατί ξαναβρίσκουν ένα νόημα στη ζωή. «Βέβαια, έχουν δεξιότητες που μπορούν να μεταδώσουν στη νέα γενιά και, ενώ είναι ενεργοί και συμμετέχουν στην κοινότητα, έχουν επίσης καλύτερη ποιότητα ζωής. Ολα αυτά χάρη στο ποδήλατο» λέει η Ινγκε Βελίσκεκ, επικεφαλής του εργαστηρίου.

Η ανέχεια στιγματίζει τους ανθρώπους μιας χώρας που περιμένει –όπως το έθεσε ένας Ολλανδός– «απλώς να σωπάσουν, να βρουν δουλειά και να μην παραπονιούνται». Η οικονομική κρίση και το υψηλό κόστος ζωής είχε, πάντως, ως αποτέλεσμα, περισσότερη ευαισθητοποίηση και συμπόνια για εκείνους που αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα με τον πληθωρισμό και τον τριπλασιασμό των ποσών στους λογαριασμούς ενέργειας.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τον Σεπτέμβριο του 2022 ο πληθωρισμός στην Ολλανδία έφτασε στο ιστορικό υψηλό του 14,5%, ενώ οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν κατά 200% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι άνθρωποι πληρώνουν περισσότερα και για τρόφιμα, καύσιμα, ρούχα, δημόσια μέσα μεταφοράς και εκπαίδευση.

Προσωπικές ιστορίες

Τα μάτια της Μέλανι, μιας γυναίκας που ψάχνει να βρει ποδήλατα για τα παιδιά της, δακρύζουν. Λέει ότι ντρέπεται που εκείνη και ο σύζυγός της δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις ανάγκες που έχουν τα τρία τους παιδιά. Τα μεγαλύτερα από αυτά, η εννιάχρονη Μίλαν και η εντεκάχρονη Σάνι, υφίστανται μπούλινγκ στο σχολείο επειδή δεν μπορούν να έχουν πράγματα που έχουν άλλα παιδιά στην τάξη τους.

«Πρώτα πρέπει να πληρωθούν οι λογαριασμοί, μετά το σουπερμάρκετ. Και τέλος. Δεν υπάρχουν άλλα χρήματα για τίποτε άλλο» λέει η Μέλανι. Ανάμεσα στα πολλά που δεν μπορούν αν έχουν τα παιδιά της είναι και ένα ποδήλατο. Απευθύνθηκε, λοιπόν, σε μια «τράπεζα ποδηλάτων». Η Σάνι διάλεξε ένα γαλάζιο ποδήλατο. Κάθεται, πιάνει το τιμόνι και χαμογελά καθώς οι εθελοντές προσαρμόζουν τη σέλα έτσι ώστε τα πόδια της να μπορούν να αγγίζουν με ασφάλεια το έδαφος.

Τα περισσότερα παιδιά στην Ολλανδία θεωρούν δεδομένο ότι θα έχουν ποδήλατο. Αλλά βλέποντας την περίπτωση της Μέλανι και των δικών της παιδιών, καταλαβαίνεις ότι το ποδήλατο αποτελεί πια ένα προνόμιο που έχουν όλο και λιγότεροι. «Είναι μια φτώχεια που δεν φαίνεται», λέει η Βελίσκεκ. «Απλώς δεν βλέπεις αυτούς που δεν έχουν ποδήλατο, γιατί είναι κλεισμένοι στο σπίτι και δεν μπορούν να συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο σε τομείς της κοινωνικής ζωής όπου συμμετέχουν άλλοι».

Δεν είναι όμως μόνο η οικονομική φτώχεια: το να μην έχεις ποδήλατο στην Ολλανδία μπορεί να οδηγήσει και σε άλλες στερήσεις. «Στην Ολλανδία, πας με ποδήλατο στους φίλους σου, στο γήπεδο, στο σχολείο, παντού» λέει η Βελίσκεκ.

Η Μέλανι ανέφερε στο BBC ότι ο γιος της θέλει να πάει σε ένα καλύτερο σχολείο, σε μια καλύτερη γειτονιά, αλλά είναι πολύ μακριά για να περπατήσει.

Σε μια χώρα όπου υπάρχουν περισσότερα ποδήλατα παρά άνθρωποι, μια άλλη μικρούλα, η πεντάχρονη Εμα, δείχνει ενθουσιασμένη που μπορεί πλέον να συμμετέχει στις βόλτες με περηφάνια, αφού οι γονείς της της πήραν ένα μεταχειρισμένο αλλά καλά ανακαινισμένο ποδήλατο.

«Αν έχεις ποδήλατο, έχεις ελευθερία. Ετσι, τουλάχιστον, τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να έχουν ένα καλύτερο μέλλον, ίσως καλύτερο από τους γονείς τους. Το ελπίζουμε ούτως ή άλλως. Και ίσως αυτό οφείλεται στο ποδήλατο» είπε στο τέλος η Βελίσκεκ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News