Ο Ολεξέι Βαντατούρσκι πέθανε επειδή είπε όχι στον Πούτιν. Εξολοθρεύτηκε από τους Ρώσους σε μία κλασική εκτέλεση μαφιόζικου τύπου. Το μήνυμα που ο θάνατός του στέλνει είναι σαφές και απευθύνεται σε πολλούς στην Ουκρανία: συνεργαστείτε, κύριοι, αλλιώς… Αυτό σημειώνει στην αρχή σχετικού κειμένου του στην Corriere della Sera o Φεντερίκο Φουμπίνι.

Ο ιταλός δημοσιογράφος διατείνεται ότι οι Ρώσοι που έστειλε το Κρεμλίνο να βρουν τον Βαντατούρσκι και να μιλήσουν μαζί του τού είχαν προτείνει συνεργασία. Την πληροφορία αυτήν ο Φουμπίνι, όπως ο ίδιος έγραψε, την έλαβε από «κάποιους πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής του Κιέβου, οι οποίοι είχαν συχνά επαφές με αυτόν και με τους άνδρες του».

Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα τι σημαντικό γύρεψαν οι Ρώσοι από τον Βαντατούρσκι και αυτός δεν τους το παρεχώρησε.

Κατά τον Φουμπίνι, το Κρεμλίνο ήλπιζε να χρησιμοποιήσει την επιρροή του μεγιστάνα του σίτου με σκοπό να επιταχύνει την υποταγή όλων των νοτίων περιοχών από τη Χερσώνα μέχρι το Μικολάιφ και από εκεί έως την Οδησσό. Είχαν κρίνει ότι ο Βαντατούρσκι διέθετε τα προσόντα για να τους εξυπηρετήσει, δηλαδή τις υποδομές των logistics και το κεφάλαιο. Σε αντάλλαγμα του έδιναν την υπόσχεση ότι τα περιουσιακά στοιχεία του θα προστατευθούν και ότι η θέση του στην αγροτική παραγωγή θα διασφαλιστεί.

Η επιχειρηματική δραστηριότητά του Ουκρανού ήταν πλούσια έγραψε ο Φουμπίνι. Μέχρι το 1991 ήταν διαχειριστής ενός σοβιετικού ομίλου ποικίλων δραστηριοτήτων, κατόπιν ιδιοκτήτης λιμενικών εγκαταστάσεων και σιλό στην Οδησσό, στη Χερσώνα και στη Ζαπορίζια, με δυνατότητα αποθήκευσης 2,5 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών. Επίσης μονοπωλούσε τις ποτάμιες μεταφορές στην Ουκρανία.

Ως άνθρωπος ήταν σκληρός, έγραψε ο Φουμπίνι, και προστάτευε τα συμφέροντά του. Αντιστάθηκε στην απελευθέρωση της ναυσιπλοΐας στη χώρα του και φρόντισε να αποκτήσει τα κατάλληλα πολιτικά μέσα. Προσεταιρίστηκε το κόμμα της πρώην πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο και έκανε τον γιο του, τον Αντρέι, βουλευτή. Μπορεί να μην ήταν ευχάριστος άνθρωπος ο Βαντατούρσκι, ήταν ωστόσο πατριώτης.

Από το ξέσπασμα του πολέμου χρηματοδοτούσε συνεχώς τον ουκρανικό στρατό. Θα μπορούσε να καταφύγει και αυτός στο Λονδίνο, όπως έκαναν άλλοι ολιγάρχες, όμως επέλεξε να παραμείνει στην έδρα του, στο Μικολάιφ, εκεί δηλαδή όπου γεννήθηκε – στα περίχωρα, σε ένα σοβιετικό κολχόζ (αγροτικό συνεταιρισμό) πριν από 74 έτη. «Ζούσε επικίνδυνα κοντά στην πρώτη γραμμή» του πολέμου παρατήρησε ο Φουμπίνι. «Και η στάση του αυτή ήταν δηλωτική της επιθυμίας του να μην τα παρατήσει».

Το Κρεμλίνο, αν κατάφερνε να αποσπάσει τη συνεργασία του Βαντατούρσκι, θα θεωρούσε την επιτυχία του πιο σημαντική και από την κατάκτηση κάποιας πόλης του Ντονμπάς, σχολίασε ο Ιταλός. «Διότι έτσι θα μπορούσε να στραγγαλίσει τις εσωτερικές επικοινωνίες της Ουκρανίας, αλλά να ελέγξει και τις εξαγωγές σιτηρών στην Ευρώπη, στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή». Η μετατροπή του Ουκρανού σε συνεργάτη των Ρώσων θα έδινε, λοιπόν, δύναμη στη Ρωσία. Ο Βαντατούρσκι όμως απέρριψε την πρόταση.

Και ο Φουμπίνι έκλεισε το κείμενό του με ένα υμνητικό κατευόδιο: «Ηταν ολιγάρχης, δεν ασκούσε και τις πιο άψογες μεθόδους, ωστόσο δεν σκόπευε να διαφθαρεί εις βάρος της ελευθερίας της χώρας του. Σίγουρα η άρνησή του τού κόστισε τη ζωή. Ο πύραυλος στόχευε την κρεβατοκάμαρα της βίλας του με τόση ακρίβεια, που πλέον δεν υπάρχει καν το πτώμα του Βαντατούρσκι, να τεθεί σε ένα φέρετρο ώστε να αποδοθεί η πρέπουσα τιμή σε έναν άνθρωπο φτιαγμένο από ατσάλι και εντιμότητα».

Από πλευράς τους οι πραγματιστικοί New York Times, παραμένοντας στα γεγονότα, παρατήρησαν με οξυδέρκεια ότι ο ουκρανός ολιγάρχης του κάμπου «σκοτώθηκε τη στιγμή που τα πρώτα φορτία σιτηρών φορτώνονταν σε φορτηγά πλοία στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας έπειτα από πολύμηνο αποκλεισμό». Σημείωσαν ότι ο Ζελένσκι μίλησε για «τεράστια απώλεια» και ότι τον χαρακτήρισε «ήρωα». Ωστόσο οι αμερικανοί δημοσιογράφοι δεν ήταν, ως φαίνεται, τόσο καλά πληροφορημένοι όπως ο Φουμπίνι, αφού έγραψαν ότι «δεν είναι ξεκάθαρο αν ο Βαντατούρσκι ήταν ο στόχος των Ρώσων ή αν βρισκόταν, όπως χιλιάδες πολίτες που σκοτώθηκαν από ρωσικές βόμβες, στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News