Όταν μιλάμε για πυρηνική ενέργεια, είμαι σίγουρος ότι ακόμη και οι λιγότερο ενημερωμένοι πολίτες γνωρίζουν πως σε θέμα απόδοσης καμία τεχνολογία δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της (σχάση του ουρανίου). Οι αντιμαχίες και οι κριτικές επικεντρώνονται φυσικά στην ασφάλεια της τεχνολογίας και στους πιθανούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία (στο μέλλον αν έχουμε παραγωγή ενέργειας με σύντηξη υδρογόνου η συζήτηση θα είναι εντελώς διαφορετική). Οι τραγικές εξελίξεις στην Ιαπωνία μας θύμισαν πως οι επιχειρηματίες και οι πολιτικοί μπορούν να εξαπατούν ο ένας τον άλλο και οι δυο μαζί την κοινή γνώμη, αλλά κανείς και τίποτε δεν μπορεί να εξαπατήσει τη φύση. Ακόμα και σε μια τεχνολογικά πρωτοπόρο χώρα, όπως η Ιαπωνία, το απροσδόκητο μπορεί να συμβεί και η μανία φύσης και των ανθρώπων μπορεί να είναι μεγαλύτερη απ’ όσο υπολογίζουμε. Αναφέρομαι στη μανία της φύσης με τα 9 Ρίχτερ (σεισμός που συμβαίνει στον πλανήτη μια φορά ανά αιώνα σύμφωνα με τις στατιστικές των σεισμολόγων), αλλά και στη μανία της απληστίας των ανθρώπων που για χάρη των επιχειρηματικών συμφερόντων παίρνουν αποφάσεις που εκθέτουν την επιστήμη και την τεχνολογία. Τώρα διαβάζουμε για πυρηνικά εργοστάσια στην Τουρκία και πάλι αντιδρούμε με φόβο (η Βουλγαρία έχει εδώ και πολλά χρόνια).

Είναι όμως δίκαιη η υπερβολική δαιμονοποίηση των πυρηνικών σταθμών σε σχέση με τους συμβατικούς; Το 2004 το BBC δημοσίευσε μελέτη του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας σύμφωνα με την οποία κάθε χρόνο πεθαίνουν 4 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω της μόλυνσης του αέρα για την οποία ευθύνονται τα συμβατικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας. Αυτό είναι ένα νούμερο εξωφρενικό και τόσο μακριά από οποιοδήποτε κίνδυνο θα μπορούσε να εγκυμονεί ένα πυρηνικό εργοστάσιο. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες η καύση ορυκτών καυσίμων ευθύνεται για 20.000 θανάτους τον χρόνο και ένα συμβατικό εργοστάσιο απελευθερώνει 100 φορές περισσότερη ραδιενέργεια απ’ ό,τι ένα πυρηνικό εργοστάσιο ίδιας παραγωγής ισχύος. Για παράδειγμα, το έτος 1982 απελευθερώθηκε στην Αμερική 155 φορές περισσότερη ραδιενέργεια από τα συμβατικά εργοστάσια απ’ ό,τι στο ατύχημα του Three Mile Island. Εξάλλου η κύρια έκθεση των ανθρώπων στη ραδιενέργεια οφείλεται στη φυσική ραδιενέργεια και σε κάποιες ιατρικές διαγνωστικές τεχνικές. Αρκετές έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Ευρώπη δεν βρήκαν καμία αύξηση περιπτώσεων καρκίνου στους ανθρώπους που ζουν σε περιοχές κοντά σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Τέλος, υπάρχει και το παράδειγμα των πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και πλοίων του βρετανικού και αμερικανικού πολεμικού ναυτικού. Για δεκαετίες τώρα δεν έχει σημειωθεί το παραμικρό περιστατικό, πράγμα που δείχνει πως η σωστή λειτουργία και προσοχή οδηγεί μόνο σε οφέλη από τις τεχνολογίες. Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να απορρίπτουμε δίχως συζήτηση ή να δεχόμαστε με απάθεια οτιδήποτε μπορεί να φέρει μεγάλες αλλαγές στη ζωή μας, ούτε να δαιμονοποιούμε τεχνολογίες με βάση μόνο δημοσιογραφικούς εκφοβισμούς.

Σίγουρα, μετά την καταστροφή στη Φουκουσίμα, οι κυβερνήσεις και οι λαοί πολλών χωρών θα επανεξετάσουν το θέμα κατασκευής νέων πυρηνικών εργοστασίων και θα ρίξουν ακόμα μεγαλύτερο βάρος στα σχέδια ασφάλειας και λειτουργίας των υπαρχόντων. Μια ακόμα σίγουρη συνέπεια είναι ότι θα επιταχυνθεί η έρευνα πάνω σε θέματα εναλλακτικών και νέων πηγών ενέργειας. Και στις δυο περιπτώσεις, όμως, οι άνθρωποι που θα παίξουν τον σημαντικότερο ρόλο είναι οι επιστήμονες. Αυτοί πρέπει να έρθουν επιτέλους στο προσκήνιο και να στηριχτούν από πολιτικούς και επιχειρηματίες με κονδύλια και μεγαλύτερους ρόλους, ενώ και οι δημοσιογράφοι πρέπει να τους δείξουν περισσότερο σεβασμό και εμπιστοσύνη για την ενημέρωση του κοινού. Όσο οι επιστήμονες παραμένουν στο περιθώριο της δημόσιας ζωής τόσο οι εξελίξεις θα μας ξαφνιάζουν ή θα μας τιμωρούν για την επιπολαιότητά μας. Όσο οι επιστήμονες περιορίζονται στον μικρό ρόλο των αναλυτών μεγάλων καταστροφών την επόμενη μέρα, τόσο θα έχουμε μεγάλες καταστροφές και ειδικούς που… άργησαν μια μέρα.

Πηγές πληροφοριών

1) Evelyn O. Talbott et al. (2000-06). "Mortality among the Residents of the Three Mile Island Accident Area: 1979–1992" (in English). Environmental Health Perspectives (University of Pittsburgh) 108 (6)
2) Alex Kirby (13 December, 2004,). ""Pollution: A life and death issue"". BBC News.
3) Don Hopey (June 29, 2005). ""State sues utility for U.S. pollution violations"". Pittsburgh Post-Gazette.
4) Alex Gabbard. "Coal Combustion: Nuclear Resource or Danger". Oak Ridge National Laboratory.
5) Nuclear proliferation through coal burning — Gordon J. Aubrecht, II, Ohio State University.
6) www.world-nuclear.org/info/inf06.html
7) "No Excess Mortality Risk Found in Counties with Nuclear Facilities". National Cancer Institute (1996-05-20).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News