Εδώ και πολύ καιρό η Ευρώπη είχε μάθει πως να χειρίζεται τις διαδοχικές κρίσεις της. Η μέθοδος ήταν απλή: πριν τις αποφάσεις δημιουργείται σκηνικό αδιαλλαξίας, την κρίσιμη στιγμή αφήνεται στην άκρη ότι χωρίζει, προχωράμε με τα ελάχιστα που ενώνουν, το ανακοινώνουμε με μια επική ρητορική ανακούφισης και μια μικρή δόση αυτοαναίρεσης των συμφωνηθέντων. Ήταν η μέθοδος της δημιουργικής αμφισημίας, των τελεσφόρων συμβιβασμών.

Αρχικά η συνταγή δούλεψε γιατί ήταν ειλικρινής, η Ευρώπη είναι ένα σύστημα διφορούμενο από μόνη της. Δεν πρόκειται για ομοσπονδία αλλά για ένωση εθνικών κρατών που αρκετά τσιγκούνικα εκχωρούν μέρος της εθνικής κυριαρχίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Εξάλλου η πρωτοτυπία του εγχειρήματος,  η δύναμη και αδυναμία της Ευρώπης είναι αυτή η υβριδική φύση και η μόνιμη διαλεκτική που την συνοδεύει.

Με το κοινό νόμισμα η μέθοδος δεν μπορεί να περπατήσει. Χωρίς κοινό προϋπολογισμό, δημοσιονομική δηλαδή ένωση κοινό νόμισμα δεν υπάρχει. Γιατί στα δημοσιονομικά θέματα το ασαφές και διφορούμενο δεν είναι δημιουργικό  αλλά καταστροφικό. Το αποδεικνύει η κρίση χρέους της ευρωζώνης εδώ και δυο χρόνια. Ο λόγος είναι απλός , οι δανειστές της Ευρώπης, οι περίφημες αγορές, δηλαδή το παγκόσμιο εμπόριο χρήματος χρειάζεται πολύ ξεκάθαρες γραμμές για να μπορεί να εκτιμήσει το συμφέρον του, που δηλαδή θα έχει μεγαλύτερη απόδοση η επένδυση των χρημάτων του. Στην Ευρωπαϊκή ομίχλη τα επιτόκια ανεβαίνουν.

Η κ. Μέρκελ δεν ζητά ένα Ευρωπαϊκό μόρφωμα με κρατική υπόσταση, ούτε καν μια ομοσπονδία. Ζητά όμως την δημιουργία θεσμών -τραπεζικών και δημοσιονομικών – που θα επιτρέψουν την διαχείριση του κοινού νομίσματος. Σε αυτή την περίπτωση θα δεχόταν να προχωρήσει στην έκδοση ευρωομόλογου, δηλαδή στο “τύπωμα νομίσματος”, δηλαδή στην αναγνώριση κοινού ευρωπαϊκού χρέους. Φαίνεται λογικό και μετριοπαθές. Γιατί εξάλλου η Γερμανία ή γενικότερα ο Βορράς να πληρώνει για χρέος του οποίου την εξέλιξη δεν μπορεί να επηρεάσει;

Εάν περιμένουμε οι οικονομίες του Νότου να συμμαζέψουν τα δημοσιονομικά τους χρειάζονται τουλάχιστον 5 χρόνια. Μέχρι τότε η ύφεση και ο παγκόσμιος ανταγωνισμός θα μας έχουν καταστρέψει απαντούν οι χώρες του Νότου με εκπρόσωπο τον Φ. Ολάντ.
Και έχουν επίσης δίκιο. Τα ρεκόρ ανεργίας, εθνικά και κοινοτικά καταρρίπτονται κάθε μήνα και η ανεργία με την ύφεση δημιουργούν εκρηκτικό σπιράλ στις χώρες της Μεσογειακής Ευρώπης. Να ξεκινήσουμε με την ανάπτυξη δηλαδή την χρηματοδότηση κοινού επιτοκίου σε όλη την Ευρώπη, αυτό είναι αλληλεγγύη και κοινή πολιτική αντιπροτείνουν.

Το σίγουρο είναι πως τα εθνικά ακροατήρια είναι πλέον ευθυγραμμισμένα με τους ηγέτες τους. Με απλουστευτικά στερεότυπα , που αναβιώνουν το βίαιο παρελθόν της Ευρώπης, οι μεν Γερμανοί δεν θέλουν να πληρώνουν για άλλους, οι δε Γάλλοι δεν ανέχονται παρεμβάσεις στα “εθνικά” τους θέματα. Οι υπόλοιποι στοιχίζονται.

Δυο δρόμοι ανοίγονται.
Τον πρώτο της παράλληλης εφαρμογής των δύο απόψεων: και πολιτική ενοποίηση και κοινό ταμείο ανάπτυξης τον προτείνουν με κοινό σχέδιο μερικά Γαλλογερμανικά ιερά τέρατα της Ευρώπης. Δύο πολιτικοί οι κκ Χ. Σμιτ, Ζ. Ντελόρ και δύο οικονομικοί “σοφοί” οι κκ. Ε. Μπόφινγκερ και Ζ. Πιζανί-Φερί. Στην ουσία αντί για άσπρο- μαύρο, ποσοτικοποιούν, διευκρινίζουν με βάση τα ποσοστά χρέους μιας χώρας τον βαθμό παρέμβασης των κοινοτικών αρχών στον προϋπολογισμό της αλλά και τα ποσά βοήθειας που θα δικαιούται να λάβει με κοινή εγγύηση. Έξυπνο, λογικό, αλλά σίγουρα πολύπλοκο, άρα η εφαρμογή του θα απαιτήσει αρκετό χρόνο. Τον έχει η Ευρώπη; Της τον δίνει ο υπόλοιπος κόσμος; Η απάντηση είναι όχι, για χίλιους λόγους, μεταξύ των οποίων ότι ο πρόεδρος Ομπάμα έχει τον Νοέμβριο εκλογές και η ευρωπαϊκή κρίση δυναμιτίζει την επανεκλογή του. Η Ευρώπη είναι η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και η ύφεση στην οικονομία της περιορίζει δραστικά την παγκόσμια, άρα και την αμερικανική ανάκαμψη και ανάπτυξη.

Ο δεύτερος δρόμος λοιπόν είναι καθαρά χρηματοοικονομικός. Μια ριζική αλλαγή ισοτιμίας του κοινού νομίσματος αρχικά σε σχέση με το δολάριο θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις βασικότερες προσδοκίες του κάθε ενδιαφερόμενου. Η Ευρώπη θα έβρισκε διαμέσου της τόνωσης των εξαγωγών φθηνό τρόπο χρηματοδότησης της ανάπτυξης και θα επετύγχανε αλλαγή κλίματος. Η Αμερική θα επιβεβαίωνε την χρήση του δολαρίου σαν νομίσματος καταφυγίου και θα τόνωνε τους δείκτες ανάπτυξης. Ρωσία και Κίνα θα ισορροπούσαν καλύτερα στη διαχείριση των πλεονασμάτων τους. Με κάποιο τρόπο στην δεύτερη λύση, οι αγορές, δια της αλλαγής ισοτιμίας διευκολύνουν την Γερμανία να προχωρήσει στην κατεύθυνση του ευρωομόλογου. Το κόστος για την Ευρώπη δεν θα ήταν ασήμαντο. Αύξηση ενεργειακού κόστους, αύξηση κόστους ζωής λόγω υποτίμησης και επαγόμενου πληθωρισμού.

Όμως στο κάτω κάτω η κρίση χρέους δεν είναι λογικό να αντιμετωπίζεται με ένα σκληρό νόμισμα. Παρόλα τα γνωστά αρνητικά της υποτίμησης, λένε οι θιασώτες της άποψης, η ευρωζώνη πρέπει να χρησιμοποιήσει και τα νομισματικά όπλα της, που τα έχει αφαιρέσει από τα κράτη μέλη. Η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει υποτίμηση. Η Ευρωζώνη μπορεί! 

Το σίγουρο είναι πως το θέμα έχει πια τόσο πολύ ανοίξει, που η Ευρώπη δεν μπορεί να γεννήσει χρόνο επώασης. Ή θα παράγει λύση ή θα συρθεί απρόβλεπτα σε αυτήν.
 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News