Το χειρότερο σενάριο επιβεβαιώθηκε. Ο κορυφαίος ταξιδιωτικός οργανισμός Thomas Cook, με ιστορία από το 1841, χρεωκόπησε, αδυνατώντας να βρει τις επιπλέον 200 εκατ. στερλίνες για να κλείσει η συμφωνία αναχρηματοδότησής του από τη Fosun. Προκαλώντας αναπόφευκτους τριγμούς στην ευρωπαϊκή τουριστική αγορά. Και ανατροπές στην ελληνική. Αφήνοντας περίπου 50.000 Βρετανούς παραθεριστές στη χώρα, βαρειές οφειλές στα ξενοδοχεία και κενά στα συμβόλαια για την ερχόμενη χρονιά.

Η έκθεση των ελληνικών επιχειρήσεων στην Thomas Cook κυμαίνεται από 250 έως 500 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

«Κατέρρευσε ένας γίγαντας. Εγινε σεισμός επτά ρίχτερ και τώρα περιμένουμε το τσουνάμι», ήταν τα λόγια του προέδρου της Ενωσης Τουριστικών Πρακτόρων Κρήτης Μιχάλη Βλατάκη, λίγες ώρες μετά την είδηση της κατάρρευσης της Thomas Cook UK. Στην Κρήτη «υπάρχουν πάνω από 400.000 πακέτα» για το 2019 και περισσότεροι από 22.000 τουρίστες αυτή τη στιγμή στο νησί.

Η Κρήτη, τα Ιόνια και οι Σποράδες φαίνεται να έχουν τη μεγαλύτερη έκθεση από την οικονομική κατάρρευση. Στη Ρόδο και στην Κω η Thomas Cook είχε μικρότερο μερίδιο αγοράς, με την TUI να κυριαρχεί. Στην Κω το ποσοστό κυμαίνεται στο 20%-25%.

Το «80% των ξενοδοχείων είχαν να κάνουν με την Thomas Cook», λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου Κρήτης Νίκος Χαλκιαδάκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι τα χρέη στα ξενοδοχεία της Κρήτης «κυμαίνονται από 80 έως 100 εκατ. ευρώ. Η τελευταία πληρωμή έγινε στις 15 Ιουλίου. Ολη η υψηλή σεζόν είναι σε εκκρεμότητα. Είναι τεράστιο το χτύπημα για τα ξενοδοχεία».

Τα χρήματα όσων έχουν αναχωρήσει «πάνε στην εκκαθάριση και θα είναι αδύνατον να καταβληθούν». Αυτά αφορούν στους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Την ίδια ώρα χάνονται και οι κρατήσεις που ήταν προγραμματισμένες έως τα τέλη της σεζόν, στις αρχές Νοεμβρίου. «Θα κλείσουν νωρίτερα ξενοδοχεία που είχαν αποκλειστικά συμβόλαια και πολλοί εργαζόμενοι θα πρέπει να απολυθούν νωρίτερα», επισημαίνει ο κ. Βλατάκης. Ενώ για το 2020 είχαν υπογραφεί συμβόλαια από τον Μάιο.

Η διαδικασία επαναπατρισμού των παραθεριστών έχει ξεκινήσει και καλύπτεται από ασφαλιστικές δικλείδες. Γι’ αυτή την περίπτωση είναι θέμα διαδικαστικό και χρειάζεται οι ξενοδόχοι «να στείλουν τις λίστες για να αποζημιωθούν», εξηγεί και τονίζει ότι η διαδικασία θα πρέπει να ολοκληρωθεί ομαλά, ώστε να μη μείνουν αρνητικές εντυπώσεις στους ταξιδιώτες.

Ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης ανακοίνωσε ότι για τη διαδικασία επαναπατρισμού των ξένων τουριστών που βρίσκονται στην Ελλάδα μέσω της Thomas Cook τα πρώτα 15 αεροσκάφη φθάνουν ήδη σε Ζάκυνθο, Κέρκυρα και Κω. Μέσα στο επόμενο τριήμερο υπολογίζεται ότι θα επαναπατριστούν περίπου 22.000 τουρίστες. Επίσης διασφαλίστηκε η κάλυψη των εξόδων, της διαμονής και του επαναπατρισμού των τουριστών που πέταξαν μέσω της Thomas Cook, από σήμερα μέχρι και τη λήξη των διακοπών τους.

Το ερώτημα, μετά τη χρεωκοπία της Thomas Cook UK, είναι τι ακριβώς ισχύει με τις άλλες αγορές, τη Γερμανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και τη Σκανδιναβία, όπως επισήμανε σε ανακοίνωσή του ο ΣΕΤΕ.

Το γερμανικό παράρτημα Thomas Cook GmbH έχει αναστείλει τις πτήσεις για δύο ημέρες, ώστε να ξεκαθαρίσει ποια θα είναι η τύχη των άλλων αγορών. Αυτή τη στιγμή γίνεται προσπάθεια να καθυστερήσει το κλείσιμο της Γερμανίας και της Σκανδιναβίας για 4-5 εβδομάδες, ώστε να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα με ομαλότητα. Παράλληλα είναι και η λειτουργία της αεροπορικής Condor -που συνεχίζει τις πτήσεις- για την οποία γίνονται συζητήσεις με τη Lufthansa. Και η Thomas Cook Nordic φαίνεται να ενδιαφέρει τη Sunweb.

Ζητούμενο είναι επίσης ποιες ενέργειες θα δρομολογηθούν από το υπουργείο Τουρισμού και τα συναρμόδια υπουργεία για τη στήριξη όσων επηρεάζονται.

Οι προτάσεις του ΣΕΤΕ κάνουν λόγο για απαλλαγή από την υποχρέωση απόδοσης ΦΠΑ για τα ανείσπρακτα τιμολόγια της Thomas Cook από 01/5 έως 22/9/19, απαλλαγή από την καταβολή φόρου διαμονής, όπως και να τροποποιηθεί άμεσα η ΠΟΛ 2083/2019, που προβλέπει την κατανομή των συντελεστών ΦΠΑ στο τουριστικό πακέτο, ώστε στις περιπτώσεις FullBoard και All Inclusive, το 10% μόνο της ενιαίας τιμής να υπάγεται στον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ και το υπόλοιπο 90% στο χαμηλό συντελεστή. Τέλος, ενεργοποίηση για την πτώχευση της Thomas Cook, των προβλέψεων που περιλαμβάνονται στη με αριθμό 1170/2015 ΠΟΛ, σχετικά με την έκπτωση επισφαλών απαιτήσεων ξενοδοχειακών επιχειρήσεων λόγω πτώχευσης αλλοδαπών τουριστικών πρακτορείων.

Εχοντας ξεφύγει ήδη μια φορά από τη χρεωκοπία το 2012, ο τουριστικός οργανισμός δεν μπόρεσε να ανακάμψει, παρά τη νέα στρατηγική επιλογή να αφήσει το tour operating και να στραφεί στα branded ξενοδοχεία. Απασχολεί 21.000 υπαλλήλους και διαθέτει 200 ξενοδοχεία υπό την επωνυμία του. Δραστηριοποιείται σε 16 βασικές αγορές και εξυπηρετούσε πάνω από 22 εκατομμύρια πελάτες ετησίως.

Ωστόσο, τα χρέη της Thomas Cook που έφθασαν στα 2 δισ. ευρώ (1,7 δισ. στερλίνες), ο ανταγωνισμός από την online αγορά, οι καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη, οι τιμές στα καύσιμα και τα γεωπολιτικά γεγονότα, ήταν παράγοντες ανασταλτικοί για τη συνέχεια. Αλλά και η στροφή του στα branded ξενοδοχεία, όπως σημειώνουν παράγοντες της τουριστικής αγοράς, εκτιμώντας ότι το στοίχημα της στρατηγικής στροφής της Thomas Cook δεν της απέφερε περισσότερους πελάτες. Το μεταλλασσόμενο ταξιδιωτικό περιβάλλον επηρέασε όλους. Όμως «ο πιο αδύναμος κατέρρευσε. Ηταν ένας προαναγγελθείς θάνατος. Οι τράπεζες δεν ανακεφαλαιοποιούσαν τόσα χρέη», σχολιάζουν. Ορισμένοι βλέπουν επίσης πολιτικές προεκτάσεις και πιέσεις που έχουν να κάνουν με το Brexit, πίσω από τη χρεωκοπία του ταξιδιωτικού οργανισμού.

Ενα ακόμα θέμα είναι, σε συνδυασμό με το Brexit και τις αυξήσεις που θα επιβληθούν από τις ασφαλιστικές εταιρίες, «πόσο αυτή η κατάρρευση θα κλονίσει την εμπιστοσύνη των παραθεριστών/πελατών σε σχέση με τα οργανωμένα πακέτα», σημειώνει ο ξενοδόχος και πρώην εντεταλμένος σύμβουλος Τουρισμού της Περιφέρειας Κρήτης Μιχάλης Βαμιεδάκης. Και αναφέρεται σε μια σειρά από χρεοκοπίες μικρότερων τουριστικών οργανισμών και αεροπορικών εταιριών (AirBerlin, Germania κλπ.). Σε κάθε περίπτωση τα δυναμικά πακέτα και τα μεμονωμένα ταξίδια ενισχύονται.

Το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) χαρακτήρισε την πτώχευση του tour operator μεγάλη ανατροπή στο σύστημα τροφοδοσίας της χώρας με επισκέπτες, που αφορά και όλες τις χώρες στις οποίες είχε παρουσία.

Τα επόμενα βήματα για τις ελληνικές επιχειρήσεις απαιτούν ψυχραιμία. Τα ξενοδοχεία που δεν είχαν αποκλειστική συνεργασία θα καλύψουν τα κενά με άλλους tour operators ή κανάλια διανομής. Μεγαλύτερο φυσικά είναι το πρόβλημα των επιχειρήσεων με τα αποκλειστικά συμβόλαια. Αυτές θα κληθούν να κάνουν πιο δραστικές κινήσεις, με ασφαλείς και υγιείς συνεργάτες, ώστε να μοιράσουν το ρίσκο.

Εξάλλου, το «tour operating φθίνει», είχε σχολιάσει τουριστικός παράγοντας στο International Hotel Investment Forum (IHIF) τον Μάρτιο στο Βερολίνο. Η Thomas Cook έφερε τον πρώτο της πελάτη στην Ελλάδα το 1869 και τον τελευταίο το 2019.

Ισως αυτή η δυσάρεστη εξέλιξη είναι μια ευκαιρία για να προβληματιστεί η ελληνική ξενοδοχία και να επαναπροσδιορίσει το πώς μοιράζει την τροφοδοσία της.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News