Καθώς ο χρόνος τρέχει αντίστροφα και πλησιάζει το τέλος, δηλαδή το κλείσιμο και η εκκαθάριση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) το οποίο συστάθηκε την εποχή των μνημονίων για να στηρίζει κεφαλαιακά τις ελληνικές τράπεζες, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, προχώρησε σε μια προσεκτική αποτίμηση του κόστους της ανακεφαλαιοποίησης και της αναδιάταξης του τραπεζικού τομέα σε σύγκριση με τα οφέλη που αποκόμισε το Ελληνικό Δημόσιο.

Οπως είπε, μιλώντας στη Βουλή, τώρα που ολοκληρώνεται η πώληση των μετοχών των τραπεζών που κατείχε το ΤΧΣ στις τράπεζες (σ.σ. απομένει ένα μικρό πακέτο μετοχών της Εθνικής το οποίο προφανώς θα περάσει στο Δημόσιο και η συμμετοχή στην Τράπεζα Αττικής η οποία είναι στη διαδικασία πώλησης) δείχνει ότι ο έλληνας φορολογούμενος έχει συνολικά μέχρι τώρα ωφεληθεί με ποσό που εκτιμάται σε περίπου 3,5 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, μέχρι το τέλος του έτους το ΤΧΣ θα τεθεί υπό εκκαθάριση και ήδη η διοίκησή του και οι εργαζόμενοι, όλοι εξειδικευμένοι στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αναζητούν εργασία στις τράπεζες που διέσωσαν.

Είναι κι αυτό ένα παιχνίδι της τύχης και της Ιστορίας.

Στο φόντο αυτών των εξελίξεων ο κ. Στουρνάρας είπε στη Βουλή:

«Εχοντας ιδιωτικοποιηθεί πλήρως  το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μπορεί να ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία. Οι τράπεζες έχουν επανεκκινήσει τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, ενώ οι ρυθμοί πιστωτικής επέκτασης θα τονωθούν και από τις εκταμιεύσεις των επιχειρηματικών δανείων που συνδέονται με το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Ο απολογισμός του ΤΧΣ

Ο ίδιος παρουσίασε στη Βουλή όλα τα στοιχεία για το κόστος που είχαν οι τράπεζες από την  αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, το γνωστό PSI, τις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις πιστοληπτικής ικανότητας (credit ratings) από διεθνείς οργανισμούς και τη μαζική εκροή καταθέσεων (37% κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2009-Ιουνίου 2012, 87 δισ. ευρώ συνολικά, και 27% κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2014-Ιουλίου 2015, 44 δισ. ευρώ συνολικά).

Οπως είπε η χρεοκοπία και ο αποκλεισμός πρόσβασης σε αγορές κεφαλαίου και χρήματος με ταυτόχρονη υποχρέωση αποπληρωμής υποχρεώσεων άνω των 40 δισ. ευρώ σε συνδυασμό με τις ζημιές 40 δισ. ευρώ από το PSI οδηγούσαν τον τραπεζικό κλάδο στον αφανισμό.

Η διάσωση 

Σε αυτό το δεδομένο πλαίσιο, η κυβέρνηση, η Τράπεζα της Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προέβησαν σε σειρά ενεργειών που αποσκοπούσαν στην θωράκιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της ασφάλειας των καταθέσεων. Μεταξύ των ενεργειών αυτών, κρίσιμη σημασία είχαν:

– Η κάλυψη των βραχυπρόθεσμων αναγκών ρευστότητας των τραπεζών, με την παροχή δυνατότητας προσφυγής στο μηχανισμό έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα (emergency liquidity assistance – ELA),

– Η διασφάλιση της επάρκειας των Χρηματοδοτικών Πόρων (Financial Envelope), δηλαδή των δημόσιων πόρων που προορίζονται για την κάλυψη της απαιτούμενης ανακεφαλαιοποίησης και του κόστους αναδιάταξης του ελληνικού τραπεζικού τομέα, που ειδικότερα για την περίοδο 2012-2014 είχε εκτιμηθεί σε 50 δισ, ευρώ και στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου 2015 σε 10-25 δισ. ευρώ, αν και τελικά οι ανάγκες αποδείχθηκαν πολύ λιγότερες (γύρω στα 5 δισ. ευρώ) κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Το οικονομικό αποτέλεσμα

Εξηγώντας ο κ. Στουρνάρας πώς προκύπτει το όφελος των 3,5 δισ. ευρώ για το Δημόσιο μετά την ολοκλήρωση της πώλησης των συμμετοχών του ΤΧΣ στις τράπεζες, είπε τα εξής:

Το κυριότερο όφελος του Ελληνικού Δημοσίου προέρχεται, όπως αναμένεται, από την εθελοντική ανταλλαγή του δημόσιου χρέους (Private Sector Involvement – PSI). Οι συνολικές ακαθάριστες ζημίες του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα από το PSI ανήλθαν σε 38,3 δισεκ. Ευρώ.

Επίσης, η Τράπεζα της Ελλάδος διέθεσε υψηλά μερίσματα στο Ελληνικό Δημόσιο, τα οποία σε μεγάλο βαθμό προέρχονταν από τα έσοδα από την παροχή έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance) προς τις τράπεζες. 

Επιπλέον, το ΤΧΣ έχει εισπράξει έσοδα (αποπληρωμές και μερίσματα) από τις μετατρέψιμες ομολογίες (CoCos) που είχαν εκδοθεί, από την πρόσφατη επιτυχημένη αποεπένδυσή του από τις σημαντικές τράπεζες στο διάστημα Οκτωβρίου 2023 – Μαρτίου 2024 κι από τις διανομές των εκκαθαρίσεων τραπεζών που εξυγιάνθηκαν. 

Τέλος, στο συνολικό όφελος για τον έλληνα φορολογούμενο θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη και η αποτίμηση των υφιστάμενων συμμετοχών του ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα (κατέχει το 18% των μετοχών) και στην Τράπεζα Αττικής (κατέχει το 70% των μετοχών), οι οποίες θα περάσουν στο υπερταμείο ώστε να έχει έχει αποφασιστικό λόγο το δημόσιο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News