«Οσοι έχασαν τη ζωή τους στην πολυσύχναστη διασταύρωση των οδών Βολοντιμίρσκα και Σεβτσένκο στο Κίεβο, στην παιδική χαρά στο κέντρο της πόλης, από τον καταιγισμό των ρωσικών πυραύλων ήταν απλοί Ουκρανοί. Το ίδιο και οι εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες των οποίων τα σπίτια σε ολόκληρη τη χώρα έμειναν χωρίς φως, νερό και θέρμανση. Ομως οι μαζικοί βομβαρδισμοί του Πούτιν τη Δευτέρα ήταν επίσης μια απελπισμένη απάντηση στους επικριτές του στρατού του στο εσωτερικό, στο γεγονός ότι η εισβολή της Ρωσίας αποτυγχάνει και στη δική του πληγωμένη περηφάνια αφού η Γέφυρα της Κριμαίας, ένα έργο ταυτισμένο με τον ίδιο, υπέστη ζημιές από μια έκρηξη αυτό το Σαββατοκύριακο».
Στη διαπίστωση αυτή προέβησαν οι ανταποκριτές του Guardian για θέματα Ρωσίας, Αντριου Ροθ –με βάση τη Μόσχα– και Πιοτρ Σάουερ, στο άρθρο που υπέγραψαν για τα «τυφλά» πλήγματα στην ουκρανική πρωτεύουσα και σε άλλες πόλεις της Ουκρανίας το πρωί της 10ης Οκτωβρίου, συνοψίζοντας τα στοιχεία του ρεπορτάζ και τις εκτιμήσεις των αναλυτών.
Εδώ και μήνες, ρώσοι εμπειρογνώμονες πολέμου, «στρατηγοί του καναπέ», στρατιωτικοί μπλόγκερ και άλλοι κραυγάζουν για ολοκληρωτικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας, θύμισε η βρετανική εφημερίδα. «Μόλις όμως έκαναν την εμφάνισή τους οι φρικιαστικές εικόνες από πόλεις της χώρας όπως το Κίεβο, το Λβιβ και το Ντνίπρο, με πτώματα στους δρόμους και καπνούς που υψώνονταν από τα αστικά κέντρα προς τον ουρανό, όλοι αυτοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους», επεσήμαναν οι δύο δημοσιογράφοι.
«Σε προειδοποιήσαμε, Ζελένσκι, ότι η Ρωσία δεν είχε ακόμη ξεκινήσει (στα) σοβαρά (την επίθεσή της)», έγραψε χαρακτηριστικά ο Ραμζάν Καντίροφ, ο διορισμένος από το Κρεμλίνο επικεφαλής της Τσετσενίας, ο οποίος προηγουμένως είχε ασκήσει κριτική σε ανώτατους ρώσους στρατηγούς. «Τώρα είμαι 100% ικανοποιημένος με τον τρόπο που διεξάγεται ο πόλεμος».
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του, τη Δευτέρα, ο ίδιος ο Πούτιν παρουσίασε την εν λόγω επίθεση ως απαίτηση της Ρωσίας για αντίδραση, ύστερα από την έκρηξη που συγκλόνισε τη Γέφυρα της Κριμαίας, η οποία αποτέλεσε σύμβολο του κύρους της χώρας και της προσάρτησης της ομώνυμης χερσονήσου. «Ηταν αδύνατο να αφήσουμε αυτό το είδος εγκλήματος χωρίς καμία απάντηση», είπε ο ρώσος πρόεδρος, επιρρίπτοντας την ευθύνη για την έκρηξη στις μυστικές υπηρεσίες της Ουκρανίας.
Οι ουκρανοί αξιωματούχοι έσπευσαν να επισημάνουν, ωστόσο, ότι η Ρωσία εξαπολύει επιθέσεις κατά μη στρατιωτικών στόχων εξαρχής, από την έναρξη του πολέμου, στις 24 Φεβρουαρίου. Και ενώ οι ρωσικοί βομβαρδισμοί της Δευτέρας ενδεχομένως αποτέλεσαν το μεγαλύτερο μπαράζ πυραυλικών επιθέσεων σε ουκρανικές πόλεις από τότε, δε συνιστούν μία θεμελιώδη αλλαγή στον πόλεμο, κατά τους Ροθ και Σάουερ.
Ανάλογη ήταν και η άποψη του ουκρανού υπουργού Εξωτερικών. «Οχι, ο Πούτιν δεν “προκλήθηκε” να εξαπολύσει τον πυραυλικό τρόμο από τη “Γέφυρα της Κριμαίας”», έγραψε ο Ντμίτρο Κουλέμπα. «Η Ρωσία χτυπούσε συνεχώς την Ουκρανία με πυραύλους και πριν από (σ.σ. το περιστατικό με) τη γέφυρα. Ο Πούτιν είναι απελπισμένος λόγω των ηττών στο πεδίο της μάχης και χρησιμοποιεί τον πυραυλικό τρόμο για να προσπαθήσει να αλλάξει την εξέλιξη του πολέμου προς όφελός του».
Ο ρόλος του «στρατηγού Αρμαγεδδώνα»
Στη σύντομη ομιλία του, ο Πούτιν είπε, ακόμη, ότι τα πλήγματα πραγματοποιήθηκαν έπειτα από «αίτημα του υπουργείου Αμυνας». Αν αυτός ο ισχυρισμός ανταποκρίνεται στην αλήθεια, τότε αυτή ενδεχομένως ήταν μια από τις πρώτες αποφάσεις που έλαβε ο στρατηγός Σεργκέι Σουροβίκιν. Πρόκειται για τον νέο διοικητή των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων που εμπλέκονται στη σύρραξη στην Ουκρανία, ο οποίος έχει ονομαστεί και «Στρατηγός Αρμαγεδδών», λόγω της σκληρής και ανορθόδοξης προσέγγισής του στη διεξαγωγή πολέμου, έγραψαν οι δημοσιογράφοι της εφημερίδας.
Μιλώντας στον Guardian, ένας πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Αμυνας που έχει συνεργαστεί μαζί του, δήλωσε σχετικά: «Δεν εκπλήσσομαι που βλέπω τι συμβαίνει σήμερα (σ.σ. Δευτέρα) το πρωί στο Κίεβο. Ο Σουροβίκιν είναι απολύτως αδίστακτος, έχει ελάχιστο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή. Φοβάμαι ότι τα χέρια του θα είναι πλήρως βουτηγμένα στο ουκρανικό αίμα».
Επιπλέον, ο ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι επιθέσεις όπως αυτή της Δευτέρας θα επιφυλάσσονταν ως απάντηση σε χτυπήματα σε ρωσικό έδαφος. Επ’ αυτού οι συντάκτες του άρθρου σχολίασαν: «Είτε λέει αλήθεια είτε όχι, η τοποθέτηση αυτή θα εξοργίσει τους σκληροπυρηνικούς που πίστεψαν ότι αυτή θα είναι η νέα προσέγγιση της Ρωσίας στον πόλεμο».
Είναι χαρακτηριστικό ότι προτού λάβουν χώρα οι δηλώσεις του ρώσου προέδρου, ο στρατιωτικός ρεπόρτερ της προσκείμενης στο Κρεμλίνο εφημερίδας Komsomolskaya Pravda έγραψε: «Πρέπει να ελπίζουμε ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένη πράξη εκδίκησης, αλλά για έναν νέο τρόπο διεξαγωγής του πολέμου. Βομβαρδιοσμοί σε ολόκληρη την ουκρανική επικράτεια. Μέχρι να παραλύσει».
«Η ρωσική κοινή γνώμη θέλει μαζικές επιθέσεις και ολοκληρωτική καταστροφή των υποδομών που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο ουκρανικός στρατός», συμφώνησε ο Σεργκέι Μαρκόφ, πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου και πολιτικός σχολιαστής. Ο ίδιος, όπως και άλλοι φιλοκυβερνητικοί παράγοντες, αγνόησαν ως επί το πλείστον το γεγονός ότι τα πλήγματα στόχευαν και απλούς πολίτες.
Οι Ροθ και Σάουερ προειδοποίησαν στη συνέχεια: «Οι λεπτομέρειες γύρω από τον τρόπο λήψης αποφάσεων του Κρεμλίνου για τον πόλεμο παραμένουν άγνωστες. Και ενώ οι εσωτερικές διαμάχες μεταξύ ρώσων αξιωματούχων είναι χειροπιαστές τις τελευταίες εβδομάδες, ο Πούτιν έχει κάνει σαφές ότι ο πόλεμος είναι βαθιά προσωπικός γι’ αυτόν και συχνά επιδίδεται σε ρητορική που τον φέρνει κοντά σε μερικά από τα πλέον σκληροπυρηνικά στοιχεία της κυβέρνησής του, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ουκρανίας ή την Ιστορία κ.ο.κ.».
«Ισως είναι σημαντικό για τον Πούτιν να αντιμετωπίσει τη δυσαρέσκεια των υπερσυντηρητικών και όσων ζητούν την κλιμάκωση της σύγκρουσης. Αλλά δεν θα υπερτόνιζα την επιρροή τους στις αποφάσεις που παίρνει», εκτίμησε ο Αντρέι Κολέζνικοφ, συνεργάτης του Κληροδοτήματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη, ενός think tank για διεθνή θέματα.
«Ο ίδιος είναι ο σημαντικότερος υποστηρικτής της κλιμάκωσης και υπερσυντηρητικός. Αυτός ο πόλεμος είναι ο προσωπικός του πόλεμος με την Ουκρανία και, όπως αποδείχθηκε οκτώ μήνες αργότερα, με την παγκόσμια τάξη που δημιουργήθηκε μετά το 1945 και το 1991», συμπλήρωσε ο Κολέζνικοφ, για τον οποίο οι επιθέσεις της Δευτέρας αποτέλεσαν μία «προσωπική εκδίκηση» του Πούτιν.
Φόβοι για «λευκή κάρτα» στον στρατό
Μια άλλη θεωρία που κυκλοφορεί στη Μόσχα και μετέφερε ο Guardian είναι ότι ο Πούτιν προσπάθησε να αμβλύνει την οργή για τις εξελίξεις στο μέτωπο διορίζοντας έναν νέο στρατιωτικό διοικητή με βάναυση φήμη για να δείξει στο φιλοπόλεμο ακροατήριο ότι ο στρατός έχει τώρα «λευκή κάρτα».
Ο Σουροβίκιν, πράγματι, βρίσκεται στο ίδιο στρατόπεδο με τους υπερσυντηρητικούς, έγραψαν οι Ροθ και Σάουερ. Σύμφωνα με τον πρώην υπολοχαγό της πολεμικής αεροπορίας που συνεργάστηκε μαζί του έως το 2020, Γκλεμπ Ιρίσοφ, ο Σουροβίκιν διατηρεί καλές σχέσεις με την ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία Wagner. Δεν ήταν τυχαίο που ο διορισμός του χαιρετίστηκε από κορυφαίους επικριτές των χειρισμών του ρωσικού υπουργείου Αμυνας, όπως ο Καντίροφ και ο επικεφαλής της Wagner Γεβγένι Πριγκόζιν. Είναι πολύ σκληρός αλλά και ικανός διοικητής», είπε ο Ιρίσοφ. «Ωστόσο, δεν θα μπορέσει να λύσει όλα τα προβλήματα. Η Ρωσία παρουσιάζει έλλειψη σε όπλα και ανθρώπινο δυναμικό», κατέληξε.