Στις φωνές που πληθαίνουν τελευταία για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην πατρίδα τους, προστέθηκε μία ακόμη, ίσως η πλέον ισχυρή και συνάμα ανέλπιστη. Αυτή των λονδρέζικων Τimes, της εφημερίδας που διαχρονικά εκφράζει το πολιτικό και επιχειρηματικό κατεστημένο στη Βρετανία, μια φωνή που ίσως αποδειχθεί η πλέον πειστική έναντι της στείρας άρνησης, επί σειρά ετών, της διεύθυνσης του Βρετανικού Μουσείου να τα επιστρέψει.

«Τα Γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα και τώρα πρέπει να επιστραφούν», είναι το βασικό μήνυμα του κύριου άρθρου της βρετανικής εφημερίδας, υπό τον τίτλο: «Η άποψη των Times για τα Γλυπτά του Παρθενώνα: Ενώνοντας την Ελληνική Κληρονομιά».

«Τα Ελγίνεια Μάρμαρα είναι υπέροχα στην απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής και στην εντύπωση της κίνησης. Εκατομμύρια έχουν θαυμάσει αυτά τα Γλυπτά που κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα και τους τελευταίους δύο αιώνες εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο», ξεκινά το άρθρο και ακολούθως σημειώνεται ότι για περισσότερα από 50 χρόνια, καλλιτέχνες και πολιτικοί υποστήριζαν ότι τα τεχνουργήματα, για την πολιτιστική ταυτότητα ενός έθνους, πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα.

«Το μουσείο και η βρετανική κυβέρνηση, με την υποστήριξη των Times» –όπως αναγνωρίζεται από την εφημερίδα σε μία κρίση αυτοκριτικής– «αντιστάθηκαν στην πίεση. Ομως οι καιροί και οι συνθήκες αλλάζουν. Τα Γλυπτά ανήκουν στην Αθήνα. Τώρα πρέπει να επιστρέψουν».

Οπως ήταν αναμενόμενο, στο δημοσίευμα γίνεται αναφορά στην επιστροφή του θραύσματος Fagan από το Μουσείο «Αντονίνο Σαλίνας» του Παλέρμο, προκειμένου να εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης για διάστημα οκτώ ετών. Η ιδιαιτερότητα αυτής της επιστροφής δεν έγκειται στη μακροχρόνια κατάθεση (deposito) του θραύσματος στο μνημείο όπου ανήκει, τον Παρθενώνα, και στο Μουσείο Ακρόπολης, αλλά στην προοπτική που έχει ξεκινήσει από την περιφερειακή κυβέρνηση της Σικελίας προς το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού, ώστε αυτό να παραμείνει σε μόνιμη βάση (sine die) στο Μουσείο Ακρόπολης. Πρόκειται για απόσπασμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου καθιστοί, παρακολουθώντας την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την πολιούχο θεά της Αθήνας. Απεικονίζει τα κάτω άκρα της Θεάς Αρτέμιδος, μεταξύ άλλων Θεάς του κυνηγιού, η οποία ατενίζει προς την πομπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται προς τον μεγάλο ναό.

Σε αντάλλαγμα, η Ιταλία θα λάβει ένα αρχαίο άγαλμα της Αθηνάς και έναν αμφορέα, σε μία συμφωνία παρόμοια με εκείνη που είχε προταθεί στο Βρετανικό Μουσείο πριν από αρκετά χρόνια (για την επιστροφή των Γλυπτών, η Ελλάδα θα έστελνε στο Λονδίνο μια έκθεση με μερικά από τα καλύτερα κλασικά της τεχνουργήματα που δεν εκτίθενται μόνιμα).

«Η πρόταση», γράφουν οι Τimes, «έφτασε κοντά σε συμφωνία. Απέτυχε λόγω διαμάχης για την ιδιοκτησία των Γλυπτών του Παρθενώνα. Η Βρετανία επέμεινε ότι είχαν αγοραστεί, όχι λεηλατηθεί, και πρέπει να παραμείνουν ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Η Ελλάδα υποστήριξε ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε το δικαίωμα να διαθέσει αντικείμενα κατασκευασμένα στην Ελλάδα σχεδόν δύο χιλιετίες πριν από την οθωμανική κατάκτηση».

«Το μουσείο και η (βρετανική) κυβέρνηση “έχουν κάνει μπαλάκι” την απόφαση, αλλά ένας τέτοιος γραφειοκρατικός παραλογισμός μπορεί να επιλυθεί γρήγορα», εκτιμούν οι Times.

Γι’ αυτό, καταλήγει, «αφήστε τα Γλυπτά να πουληθούν πίσω σε τιμή κόστους. Μια πράξη του κοινοβουλίου κατακύρωσε τις αγορές του Λόρδου Ελγιν στο μουσείο. Ας εγκρίνει λοιπόν το κοινοβούλιο την επιστροφή τους».

Στην τελετή τοποθέτησης του θραύσματος Fagan, o Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σημειώσει ότι πρόκειται για μία κίνηση που ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε και άλλα μουσεία να ακολουθήσουν αντίστοιχη κατεύθυνση. «Με πιο σημαντικό», όπως υπογράμμισε, «το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα πρέπει πια να αντιληφθεί ότι έχει έρθει ο καιρός τα Γλυπτά του Παρθενώνα, τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα σε συνθήκες που λίγο-πολύ είναι όλες γνωστές, να επιστρέψουν πια εδώ, στο φυσικό τους σπίτι».

Αναφορά γίνεται επίσης στα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσε διαχρονικά η Βρετανία για τη διατήρηση των Γλυπτών, όπως η ατμοσφαιρική μόλυνση της Αθήνας που είχε προκαλέσει φθορές στον Παρθενώνα, την ώρα που τα Γλυπτά βρίσκονταν προστατευμένα σε ασφαλές περιβάλλον –όπως χαρακτηρίζεται η αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου όπου εκτίθενται.

«Αυτό το επιχείρημα δεν στέκει πλέον», παραδέχονται οι Times. «Τα Γλυπτά έχουν υποστεί ζημιές από το ακατάλληλο καθάρισμά τους και η Ελλάδα έχει ένα υπέροχο μουσείο δίπλα στην Ακρόπολη, προσβάσιμο και ασφαλές, όπου πρέπει να επιστρέψουν τα Γλυπτά και να ενωθούν για να ολοκληρώσουν τη ζωφόρο».

Ενα από τα πλέον ισχυρά επιχειρήματα (για την άρνηση στο αίτημα επιστροφής των Γλυπτών) ήταν το ερώτημα που είχε τεθεί από τον πρώην διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Νιλ Μακ Γκρέγκορ, αναφορικά με το μέλλον των μουσείων: «Μπορούν τα μουσεία να παραμείνουν κέντρα του παγκόσμιου πολιτισμού και της κληρονομιάς, αν τους επιτρέπεται να εκθέτουν μόνο ό,τι προέρχεται από τα σημερινά οριζόμενα πολιτικά σύνορα;».

«Αποδέκτες αντίστοιχων πιέσεων έχουν γίνει και άλλες χώρες, κυρίως η Γαλλία», επισημαίνουν οι Τimes. «H επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα ωστόσο είναι sui generis, καθώς στέκονται εμπόδιο σε αυτό που θα μπορούσε να είναι μια θερμή σχέση με την Ελλάδα.

«Ο Λόρδος Βύρων αντιμετωπίζεται ως ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Ελληνισμός έφτασε στο ζενίθ του στη Βικτωριανή Βρετανία. Το να διαχωρίζουμε τμήματα ενός καλλιτεχνικού συνόλου είναι σαν να αποσπούμε τον Αμλετ από το “First Folio” –το λεγόμενο Πρώτο Βιβλίο με τα 36 αυθεντικά έργα του Σαίξπηρ– και να λέμε ότι μπορούν να υπάρξουν αυτόνομα», υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά.

«Γι’ αυτό και η επιστροφή των Γλυπτών θα είναι μια μεγαλόψυχη χειρονομία όταν η Βρετανία χρειαστεί να αναθερμάνει τις ευρωπαϊκές της φιλίες», καταλήγουν οι Times σε μία ιστορική –όπως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί– μεταστροφή της θέσης τους για το θέμα των Γλυπτών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News