Η αυλαία παραμερίζει με το φύσημα μιας πνοής από τα μεγάφωνα. Σε μια παράσταση όπου ο λόγος γίνεται κυρίαρχος από το επόμενο λεπτό. Η δράση έτσι κι αλλιώς στη «Βερενίκη» του Ρομέο Καστελούτσι, με βάση το κείμενο του Ρακίνα και την Ιζαμπέλ Ιπέρ σε έναν ερμηνευτικό θρίαμβο, είναι περιορισμένη. Τα λόγια είναι που γίνονται συναίσθημα, βέλη, ασπίδα και δηλητήριο. Από την πρώτη στιγμή που η Βερενίκη ανοίγει το στόμα της για να δηλώσει ενώπιον όλων ότι γλίτωσε από τη «φορτική αγάπη των νέων φίλων». Αυτή, μια πριγκίπισσα της Ιουδαίας, την οποία φέρνει στη Ρώμη ο στρατηγός Τίτος, γιος του Βεσπασιανού και μελλοντικός αυτοκράτορας.

Πάνω στη σκηνή ο Καστελούτσι κρατάει μόνο την ηρωίδα «σβήνοντας» τους ανδρικούς ρόλους, οι οποίοι υπονοούνται. Αυτή θα είναι, λοιπόν, μια ιστορία για την «απουσία του έρωτα» (και των ανδρικών φωνών). Η πρωταγωνίστριά του στήνει μία ιστορία αγάπης προς τον άνδρα που την έφερε, ξένη, στη Ρώμη και μία ιστορία πολέμου με την πρωτεύουσα του κράτους. Εντελώς μόνη, σαν ένα νησί μέσα στο imperium, αλλά ούτε μια στιγμή θυματοποιημένη. Ακόμη και αν φαίνεται ότι μιλάει σε φαντάσματα -και το σκηνικό που έστησε ο Καστελούτσι παραπέμπει σε μια τεράστια ονειροφαντασία- η Βερενίκη αισθάνεται αρκετά δυνατή για να υπερασπιστεί τον εαυτό της.

Στην πραγματικότητα υπάρχουν τρεις Βερενίκες: όσα και τα στάδια που περνά μέχρι να φτάσει στην αλήθεια της. Στην αρχή βλέπουμε την ερωτευμένη γυναίκα, αφοσιωμένη στον Τίτο. Οι θεατές απολαμβάνουν εδώ την απαγγελία της Ιπέρ σε αλεξανδρινό στίχο με τέλεια θεατρική εκφορά. Στη συνέχεια καταφτάνει η απογοήτευση και η προδοσία, καθώς η Σύγκλητος απαγορεύει σε μια ξένη να γίνει αυτοκράτειρα.

Ο Τίτος αποκηρύσσει τον έρωτά τους, αφήνοντας τη Βερενίκη συντετριμμένη. Επειδή, όμως, δεν έχει το θάρρος να αποκαλύψει τον λόγο του χωρισμού τους, στέλνει τον φίλο του Αντίοχο να της ανακοινώσει την απόφαση. Ο λόγος τώρα σπάει και λίγο αργότερα η Ιπέρ ακούγεται να μιλάει σαν αυτόματο. Της μένει -όπως και σε όλους μας- η γλώσσα του ανθρώπινου σώματος. Κι εδώ ο Καστελούτσι θυμίζει από εναέριες πινακίδες τα χημικά στοιχεία που το απαρτίζουν: υδρογόνο, οξυγόνο, άνθρακας, ασβέστιο, φώσφορος, άζωτο, χλώριο, μαγνήσιο, αλλά και απειροελάχιστος χρυσός.

Γύρω από τη Βερενίκη αρχίζουν να αναπτύσσονται 14 ανδρικές φιγούρες -οι Συγκλητικοί, ο Τίτος και ο Αντίοχος- εναντίον των οποίων στρέφεται το δικό της συναίσθημα (εκτός από τους δύο ηθοποιούς που περιοδεύουν μαζί της, τον Τσεΐχ Κεμπέ και τον Τζιοβάνι Αρμάντο Ρομάνο, δώδεκα ακόμη άνδρες επιλέγονται σε κάθε χώρα ύστερα από ανοιχτή οντισιόν). Μία γυναίκα απέναντι σε μια εχθρική πόλη. Το άτομο απέναντι στο σύστημα. Μία φωνή απέναντι στους ασφυκτικούς μηχανισμούς.

Μόνον όταν αφήσει τη γλώσσα και εγκαταλείψει τη Ρώμη θα βρει τον εαυτό της. Γιατί η «Βερενίκη» διά χειρός Καστελούτσι -με τις παραστάσεις να ολοκληρώνονται την Κυριακή 30 Μαρτίου- δεν θέλει να ακολουθήσει τους κανόνες του παιχνιδιού των άλλων. Θα βρει τη λύτρωσή της επειδή δεν θέλει να συμμετάσχει στη στημένη παρτίδα.

Η προσωπική της έξοδος -μέσα σε ένα πολύχρωμο φόρεμα στα χρώματα του μάγματος- είναι απολύτως πολιτική. Αυτή η Βερενίκη παίρνει θέση με το να αποχωρεί από τη σκακιέρα των άλλων. Στον τελευταίο μονόλογο η Ιπέρ προσθέτει το δικό της όνομα μέσα στο κείμενο («Ιζαμπέλ»), γονατίζει και κοιτάζει τους θεατές λέγοντας: «Τον αγαπώ και φεύγω μακριά του. Ο Τίτος με αγαπά και με αφήνει». Κι ύστερα βγάζει την απόκοσμη κραυγή: «Μη με κοιτάζετε!».

Υ.Γ.: Στην παράσταση της 27ης Μαρτίου ο Ρομέο Καστελούτσι μετά το τέλος της διάβασε στα ιταλικά το μήνυμα του Θόδωρου Τερζόπουλου για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, το οποίο ξεκινούσε ως εξής: «Μπορεί το θέατρο να αφουγκραστεί το SOS που εκπέμπει η εποχή μας, σε έναν κόσμο με πτωχοποιημένους πολίτες, έγκλειστους στα κελιά της εικονικής πραγματικότητας, περιχαρακωμένους στην ασφυκτική ιδιώτευσή τους; Σε έναν κόσμο με ρομποτοποιημένες υπάρξεις μέσα σε ένα ολοκληρωτικό σύστημα ελέγχου και καταστολής σε όλο το φάσμα της ζωής;…».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News