Εκατό μέρες. Τόσες πέρασαν από τον θάνατο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που έφυγε από τη ζωή στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου. Και τώρα ο εμβληματικός αυτός γερμανός πολιτικός «επιστρέφει» για να αναστατώσει εκ νέου την πολιτική σκηνή του Βερολίνου. Ο πρώην υπουργός Οικονομικων της Γερμανίας –κεντρικό και καταλυτικό πρόσωπο στην ελληνική κρίση– και πρώην πρόεδρος του γερμανικού κοινοβουλίου (Μπούντεσταγκ), είχε γράψει απομνημονευεματα, τα οποία τώρα αναμένεται να κυκλοφορήσουν και αποσπάσματά τους δημοσίευσε το περιοδικό Stern.

To βιβλίο τιτλοφορείται «Εrinnerungen, Mein Leben in der Politik» («Αναμνήσεις: η ζωή μου στην πολιτική») και θα κυκλοφορήσει την προσεχή Δευτέρα. Και σε αυτό, μεταξύ άλλων, ο Σόιμπλε περιγράφει πώς το 2015 δεχόταν πιέσεις από τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU), το βαυαρικό αδελφό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) να ανατρέψει την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ. Οχι, δεν έφταιγε το Grexit και οι προσπάθειες της Μέρκελ να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ. Αιτία για το σχεδιαζόμενο «πραξικόπημα» των Βαυαρών εναντίον της καγκελαρίου, ήταν, το καλοκαίρι του 2015, η προσφυγική κρίση και η πολιτική της Μέρκελ να κρατήσει ανοιχτά τα σύνορα, να υλοποιήσει δηλαδή την «κουλτούρα της φιλοξενίας» (Willkommensukultur), την ώρα που οι άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης έκλειναν η μία μετά την άλλη τα σύνορά τους, προκαλώντας μια χαοτική κατάσταση με τις μυριάδες των προσφυγων από τη Συρία και το Αφγανιστάν και τριγμούς στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οπως αποκαλύπτει ο Σόιμπλε, ηγετική μορφή των Χριστιανοδημοκρατών, στο βιβλίο του, οι σκληροπυρηνικοί του βαυαρικού CSU έπνεαν μένεα κατά της Μέρκελ και συζητούσαν (και ζητούσαν) την απομάκρυνσή της από την καγκελαρία.

Ο Σόιμπλε περιγράφει πως στο περιθώριο ενός συνεδρίου των Χριστιανοκοινωνιστών, ο ηγέτης του κόμματος και πρωθυπουργός της Βαυαρίας Χορστ Ζεεχόφερ «κατσάδιασε τη Μέρκελ λες και ήταν σχολιαρόπαιδο». Στο πλευρό του ο Ζεεχόφερ είχε τον προκάτοχό του, ακόμα πιο «σκληρό», τον Εντμουντ Στόιμπερ. Ο τελευταίος μάλιστα, σύμφωνα με τον Σόιμπλε, του πρότεινε να ανατρέψει τη Μέρκελ και με τη στήριξη του CSU να αναλάβει ο ίδιος την καγκελαρία. Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο, ίσως θα ήταν μια ιστορική δικαίωση για τον Σόιμπλε που, το 2000, σε μια στροφή της πολιτικής μοίρας, είχε χάσει την αρχηγία του CDU και συνακόλουθα την καγκελαρία από την πιο τακτικίστρια Μέρκελ.

Γιατί δεν το τόλμησε; Γιατί ο Σόιμπλε που σε τόσα διαφωνούσε με την (Ανατολικογερμανίδα) Μέρκελ δεν άρπαξε την ευκαιρία για να ηγηθεί εκείνος της Γερμανίας; Γράφει, άλλωστε, ότι του έμεινε μια κάποια πικρία για τη Μέρκελ γιατί εκείνη είχε «μια ορισμένη δυσανεξία» στο να ακούει τις συμβουλές του και ότι το ηγετικό της στιλ δοκίμασε την πίστη του.

Ο ίδιος όμως εξηγεί το «nein» που είπε στον Ζεεχόφερ και τον Στόιμπερ: επικαλείται το σχετικά προχωρημένο της ηλικίας του –ήταν τότε 73 ετών (νέος σε σχέση με τον Τζο Μπάιντεν ή τον Ντόναλντ Τραμπ, πάντως)–, αλλά κυρίως περιγράφει μια παλαιάς κοπής κομματική πίστη. Ο Σόιμπλε γράφει πως εκτιμούσε ότι μια τέτοια πράξη ανατροπής της καγκελαρίου εκ των έσω, θα λειτουργούσε σε βάθος χρόνου εναντίον της παράταξης.

«Οπως και με τον (πρώην καγκελάριο του CDU Χέλμουτ) Κολ δεκαετίες νωρίτερα, συνέχισα να έχω την πεποίθηση ότι η ανατροπή της καγκελαρίου θα μπορούσε μόνο να βλάψει το κόμμα μας μακροπρόθεσμα χωρίς να λύσει πραγματικά το πρόβλημα», αναφέρει ο Σόιμπλε, σύμφωνα με το Stern. «Αυτή ήταν η αντίληψή μου για την αφοσίωση, η οποία μπορεί να φαίνεται λίγο απαρχαιωμένη με τα σημερινά πρότυπα», προσθέτει.

Εξάλλου, για το συγκεκριμένο θέμα, για το Προσφυγικό, ο Σόιμπλε συμφωνούσε με τη Μέρκελ –ήταν μια σπάνια φορά.

«Οταν η καγκελάριος πήρε την απόφαση στις 4 Σεπτεμβρίου 2015, η οποία εκ των υστέρων ήταν κεντρική σε αυτήν την κρίση, να κρατήσει τα σύνορα ανοιχτά μπροστά στις καταστροφικές συνθήκες στον σιδηροδρομικό σταθμό της Βουδαπέστης, όπου είχαν αποκλειστεί χιλιάδες πρόσφυγες, σκέφτηκα ότι ήταν το σωστό για ανθρωπιστικούς και ευρωπαϊκούς λόγους η πολιτική αυτή», γράφει στο βιβλίο της.

Ο Σόιμπλε υποστήριξε επίσης τη διάσημη πια φράση της Μέρκελ για το θέμα: «Wir schaffen das» (Θα τα καταφέρουμε).

Εντούτοις ο άνθρωπος που θα γινόταν ο μακροβιότερος κοινοβουλευτικός στην ιστορία της Γερμανίας (με θητεία 51 χρόνων!) υποστηρίζει στα απομνημονεύματά του ότι αυτά τα συναισθήματα «χρειαζόταν να συνοδεύονται από μια σειρά άλλων μέτρων και προσπάθειες για να καταστεί σαφές ότι αυτό το έκτακτο μέτρο θα εφαρμοζόταν μία φορά».

Περιστασιακά ο Σόιμπλε ήταν απογοητευμένος «που η Μέρκελ παρέμεινε αντίθετη στις διαβουλεύσεις σε ορισμένα ζητήματα».

«Κατά τη γνώμη μου, θα είχε πολλές διαφορετικές ευκαιρίες να ηγηθεί πραγματικά ως πολιτικός και όχι απλώς να αντιδρά».

«Το γεγονός ότι σε συνέντευξή μου δεν συμπεριέλαβε την Αγκελα Μέρκελ μεταξύ των τριών σημαντικότερων καγκελαρίων που κυβέρνησαν τη χώρα μέχρι σήμερα, προκάλεσε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Αυτό που δεν έλαβαν υπ’ όψιν τους είναι ότι είπα πως είναι νωρίς ακόμα για μια αποτίμηση, ειδικά στη φάση κατά την οποία οι αποφάσεις και οι συνέπειες της καγκελαρίας κάποιου εξακολουθούν να ελέγχονται…» γράφει σε ένα σημείο του βιβλίου του ο Σόιμπλε, σύμφωνα με την προδημοσίευση του Stern. Και συνεχίζει: «Το στιλ διακυβέρνησης της Μέρκελ δοκίμασε την πίστη μου, αν και απέρριψα κατηγορηματικά οποιαδήποτε προσπάθεια πισώπλατου μαχαιρώματος. Το 2017, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο ηγετικός της τρόπος υπονόμευσε τις πολιτικές μου απόψεις σε κρίσιμες στιγμές. Αναγνωρίζω, ωστόσο, ότι το πολιτικό της ύφος, που είχε στόχο την εξισσορόπηση και τη διασφάλιση πίστης και εμπιστοσύνης προς τη χώρα μας, ειδικά μεταξύ γειτόνων και εταίρων, είναι το σημαντικότερο προσωπικό επίτευγμα της Μέρκελ».

Σφάλαμε οικτρά με τον Πούτιν

Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχουν όσα γράφει στο βιβλίο του ο Σόιμπλε για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία και καθώς στη Γερμανία και συνολικά στην Ευρώπη επανεξετάζεται η ost politik του Βερολίνου και η εξάρτηση της γερμανικής οικονομίας από το ρωσικό φυσικό αέριο.

«Κοιτώντας πίσω», διηγείται ο Σόιμπλε, σύμφωνα με το Stern, «θα έκανα τα πράγματα διαφορετικά. Με τη σημερινή μου γνώση ναι, αλλά υπό τις ίδιες συνθήκες που επικρατούσαν τότε, πιθανότατα θα δρούσα αντιστοίχως και θα έκανα τα ίδια λάθη. Γι’ αυτό όσον αφορά την πολιτική έναντι της Ρωσίας, η οποία ήταν αμφιλεγόμενη μετά την επίθεση στην Ουκρανία, λέω με έμφαση ότι αποτιμήσαμε λάθος την κατάσταση τότε. Γι’ αυτό έγιναν λάθη τα οποία βλέπουμε σήμερα καθαρά. Είναι ένα θέμα να ασκείς κριτική εκ των υστέρων, είναι επίσης ευκολότερο, το σημαντικότερο είναι να μαθαίνεις από αυτά τα λάθη. Σφάλαμε οικτρά στην αποτίμησή μας για τον Πούτιν. Ο ρώσος πρόεδρος είπε ότι η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης ήταν η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ου αιώνα, το αποκηρύξαμε ελαφρά τη καρδία, αλλά ο Πούτιν κυριολεκτούσε. Πιστέψαμε πράγματι ότι μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι διατηρώντας πιο στενές σχέσεις με τη Ρωσία: μια πραγματική συνεργασία για την ειρήνη. Κι εγώ θα μπορούσα να έχω συνειδητοποιήσει νωρίτερα ότι αυτή η εκτίμηση ήταν ένα θεμελιώδες λάθος…»

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News