Στις αρχές Φεβρουαρίου 2017 ο Πολ Oστερ γιόρτασε τα εβδομηκοστά γενέθλιά του αλλά και την κυκλοφορία, στις ΗΠΑ, του «4321», του πιο φιλόδοξου μυθιστορήματός του με πρωταγωνιστή τον Aρτσι Φέργκιουσον που θα γεννηθεί το 1947 από εβραίους γονείς για να ζήσει τέσσερις διαφορετικές ζωές -ή μάλλον τέσσερις διαφορετικές εκδοχές της ζωής του- τις οποίες ο αμερικανός λογοτέχνης παρουσιάζει στις περισσότερες από 800 σελίδες του βιβλίου του.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, αυτό που απασχολεί τον συγγραφέα της εμβληματικής «Τριλογίας της Νέας Υόρκης» (Εκδ. Μεταίχμιο), δεν είναι τόσο η λογοτεχνία όσο η «γκροτέσκα τραγωδία» που εκτυλίσσεται στη χώρα του. Παρότι κατάγεται από το Νιούαρκ του Νιου Τζέρσι, ο Oστερ δηλώνει εδώ και χρόνια Nεοϋορκέζος και υπενθυμίζει, μιλώντας στην ιταλική La Repubblica, ότι στην αμερικανική μητρόπολη ο Ντόναλντ Τραμπ πήρε μόλις το 4% των ψήφων. Eως πρόσφατα, υποστήριζε χαριτολογώντας πως η Νέα Υόρκη θα έπρεπε να αποσχιστεί από τις ΗΠΑ. Σήμερα, ωστόσο, σοβαρολογώντας, κάνει λόγο για τον «εφιάλτη» που βιώνει η χώρα. «Φοβάμαι πως βρισκόμαστε ακόμα στην αρχή», είπε.

Θεσμοί φτιαγμένοι από σαπούνι

 Αποδεχόμενος το αναπόφευκτο, ήτοι ότι πλέον οι ΗΠΑ κυβερνώνται από τον «ανεκδιήγητο» Ντόναλντ Τραμπ, ο Οστερ συνιστά αυτοκριτική. «Πρώτα απ’ όλα οφείλουμε να εξετάσουμε το γεγονός ότι παρά τα όποια ανησυχητικά στοιχεία, όπως το ενδεχόμενο ρωσικό χακάρισμα, επρόκειτο για μια δημοκρατική, και κατ’ επέκταση, νόμιμη εκλογή. Αυτό πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε. Η ιστορία μάς διδάσκει ότι πολλές εκλογικές αναμετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν με όρους δημοκρατικούς, προκάλεσαν τραγωδίες και πως υφίστανται φρικαλεότητες που ρυθμίζονται από τους νόμους. Πιστεύω πως η εκλογή του Τραμπ είναι κάτι πρωτόγνωρο, ότι αποτελεί μια κατάπτωση που μπορεί να οδηγήσει στην προδοσία όλων όσα συνθέτουν τις ΗΠΑ. Είναι σαν ο γερουσιαστής ΜακΚάρθι να γινόταν πρόεδρος, με το επιβαρυντικό ότι ο Τραμπ κατέχει απόλυτα την εξουσία», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Αποδείχτηκε ότι η κοινή γνώμη, ειδικά η γνώμη των όποιων ελίτ, δεν μετράει ιδιαίτερα και το ίδιο ισχύει και για τον Τύπο. Ο Τραμπ υπήρξε ικανότατος στο να χρησιμοποιεί κατά βούληση τα Μέσα και τα κοινωνικά δίκτυα. Αυτός που έσερνε τον χορό ήταν πάντα ο Τραμπ. Oσον αφορά τη δικαστική εξουσία, αντιπροσωπεύει κάτι το αμείλικτο και αποτελεί ένα μέσο περιορισμού μιας ενδεχόμενης απόλυτης εξουσίας, όπως στην περίπτωση των δικαστών που αντιτίθενται σ΄ αυτήν την τρέλα του “Muslim Ban” ‒(το διάταγμα απαγόρευσης εισόδου στις ΗΠΑ πολιτών επτά μουσουλμανικών χωρών)‒ ενέργεια ξεκάθαρα αντισυνταγματική. Ο Τραμπ, ωστόσο, είναι ικανός να διαλύσει τα θεμέλια της χώρας. Εμείς οι Αμερικανοί εμπιστευόμασταν ανέκαθεν τους θεσμούς, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση διαπιστώσαμε ότι επρόκειτο για οικοδομήματα φτιαγμένα από σαπούνι, τα οποία ενδέχεται να λιώσουν, και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο πρέπει να τους διαφυλάσσουμε με μεγάλη προσοχή. Και με την ίδια προσοχή πρέπει να προασπιζόμαστε τους νόμους», απάντησε, μάλλον απαισιόδοξα, ο Oστερ ερωτώμενος για τις δυνάμεις που θα μπορούσαν να αντισταθούν στον Τραμπ.

Αλλόκοτη πραγματικότητα

Σε συνέντευξή του στους Financial Times μερικές ημέρες μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, ο Οστερ είχε δηλώσει πως αυτό που τον ανησυχεί ιδιαίτερα είναι η διάχυτη αίσθηση εικονικότητας που κυριαρχεί πλέον στις ΗΠΑ. «Ο Τραμπ μιλάει για μια ρημαγμένη χώρα, για καταστροφή. Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο τρόπος που παρουσίασε το τοπίο στις ΗΠΑ, ακουγόταν σαν να είχαμε δεχτεί πυρηνική επίθεση. Ταφόπλακες, εργοστάσια, αμερικανική σφαγή – αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια».

Οσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης αυτής της αλλόκοτης συγκυρίας ο Οστερ πιστεύει ότι «οι μηχανισμοί της πραγματικότητας» είναι πολύ πιο παράξενοι απ’ όσο νομίζουμε, ότι «αναπάντεχα πράγματα γίνονται διαρκώς» και πως «πρέπει να αποδεχτούμε και ν’ αποπειραθούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο ως ένα ασταθές και απρόβλεπτο μέρος, να μην επιμένουμε ότι πρόκειται για μια κάποια εξαίρεση όποτε συμβαίνει κάτι ανάλογο (καθώς) έτσι λειτουργούν τα πράγματα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News