Η αντίστροφη μέτρηση για την αύξηση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα φαίνεται πως ξεκίνησε. Την Πέμπτη δύο ξεχωριστοί αλλά αλληλοσυμπληρούμενοι «παράγοντες» κατέδειξαν προς αυτήν την κατεύθυνση, η οποία δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα καθώς μια τέτοια κινήση από την ΕΚΤ θα αυξήσει το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα και θα εκθέσει τα ελληνικά ομόλογα σε κινδύνους, καθώς η χώρα μας δεν έχει ακόμα τις ασφάλειες που προσφέρει η λεγόμενη «επενδυτική βαθμίδα».

Ο πρώτος παράγοντας ήταν η ανακοίνωση των χειμερινών προβλέψεων της Κομισιόν. Οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως ανακοινώθηκαν από τον Επίτροπο Πάολο Τζεντιλόνι, είχαν μεν ένα θετικό νέο για την Ελλάδα –τον υψηλότερο από των προηγούμενων προβλέψεων ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας για το 2021, στο 8,5% –, όμως παράλληλα επιβεβαίωσαν τους φόβους για υψηλό πληθωρισμό σε όλη την Ευρώπη το 2022: στην ευρωζώνη θα κυμανθεί κατά μέσο όρο στο 3,5% (στην Ελλάδα στο 3,1% και συνολικά στην ΕΕ στο 3,9%). Η Κριστίν Λαγκάρντ, που μέχρι πρότινος απέκλειε το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων εντός του 2022, την περασμένη εβδομάδα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο. Και τώρα ο υψηλός πληθωρισμός –εντός ορίων μεν, αλλά υψηλός– κάνει πιο «επιτακτική» την ανάγκη για μια αύξηση των επιτοκίων ώστε να αναχαιτιστεί το φαινόμενο.

Ο δεύτερος παράγοντας ήταν ο Γιόακιμ Νάγκελ, ο νέος διοικητής της Μπούντεσμπανκ (της γερμανικής κεντρικής τράπεζας, Bundesbank), ο οποίος σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε επίσης την Πέμπτη στην εφημερίδα Die Zeit, δήλωσε ότι «αν η εικόνα (του πληθωρισμού) δεν αλλάξει ως τον Μάρτιο, θα υποστηρίξω την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής» –μία σαφής νύξη ότι θα πιέσει για αύξηση επιτοκίων. Ο Νάγκελ, επιλογή του σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Ολαφ Σολτς, κατέστησε σαφές ότι δεν έχει καμία πρόθεση να παρεκκλίνει από τις γραμμές που είχε θέσει ο προκάτοχός του, ο περιβόητος στις χώρες του Νότου, Γενς Βάιντμαν, τον οποίο κάποτε ο Μάριο Ντράγκι είχε χαρακτηρίσει «κύριο “Οχι σε όλα”», εξαιτίας της πεισματικής άρνησής του να δεχτεί μια άμβλυνση των δημοσιονομικών κανόνων, ώστε να διευκολυνθούν οι πιο αδύνατες ευρωπαϊκές οικονομίες.

Ο Νάγκελ ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τον Ιανουάριο, τάχθηκε υπέρ της επιστροφής σε μια «κανονική» νομισματική πολιτική, δηλαδή σε περιοριστική πολιτική, προκειμένου να αναχαιτισθεί ο πληθωρισμός και τόνισε χαρακτηριστικά πως είναι καιρός να «σφίξει η Ευρώπη το ζωνάρι».

Η δήλωσή του δείχνει ότι η Γερμανία βρίσκεται σε μια πορεία σύγκρουσης με τη Γαλλία και την Ιταλία (και μαζί τους τις άλλες χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία), που ζητούν γενικότερη αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων, ώστε να γίνουν πιο «ελαστικοί».

Μέχρι στιγμής ο άξονας Εμανουέλ Μακρόν – Μάριο Ντράγκι φαίνεται να κερδίζει κάποιους πόντους. Το Politico αποκάλυψε ότι οι Βρυξέλλες θέλουν να διατηρήσουν στον «πάγο» και για το 2023 τους κανόνες για το χρέος που δεν ίσχυσαν λόγω πανδημίας τη διετία 2020-22. Μεταξύ των κρατών που ενδιαφέρονται περισσότερο είναι το Βέλγιο, η Κύπρος, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, που έχουν χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ, παρατήρησε το Politico, επισημαίνοντας ότι στο 11σελιδο έγγραφο υπάρχει η προειδοποίηση πως η επιβολή των κανόνων με τη σημερινή τους μορφή θα πυροδοτούσε μια νέα εποχή λιτότητας, παρόμοια με αυτή που ακολούθησε την οικονομική κατάρρευση του 2008 και έφερε την ευρωζώνη στην κρίση δημόσιου χρέους και τα πακέτα διάσωσης.

«Η διασφάλιση σταδιακής δημοσιονομικής προσαρμογής στα κράτη μέλη με υψηλό χρέος είναι απαραίτητη για τη σταθεροποίηση και στη συνέχεια τη μείωση των δεικτών χρέους, ενώ η πολύ απότομη εξυγίανση θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, τη βιωσιμότητα του χρέους», ανέφερε.

Είναι σαφές ότι υπάρχει γενικότερη ανησυχία για τους κραδασμούς των ευρωπαϊκών οικονομιών καθώς η πανδημική χαλαρότητα θα μας αφήνει και θα είναι η ώρα της δημοσιονομικής προσαρμογής. Και η Ελλάδα βρίσκεται ίσως στην πιο δύσκολη θέση, καθώς είναι η πλέον χρεωμένη ευρωπαϊκή χώρα και ήδη τα επιτόκια των ομολόγων πήραν την ανιούσα. Προ ημερών το ΔΝΤ διατύπωσε συστάσεις προς τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, με προφανή παραλήπτη την Αθήνα, για επιστροφή στη δημοσιονομική εξυγίανση.

Παράλληλα επενδυτές ανησυχούν ακόμα και για «ατύχημα» που θα πλήξει την Ιταλία και την Ελλάδα, αν η ΕΚΤ προχωρήσει πολύ επιθετικά με τον περιορισμό της ρευστότητας και την αύξηση των επιτοκίων.  Σε ανάλυση των Financial Times υπάρχει η προειδοποίηση ότι οι επενδυτές μπορεί και πάλι να επιλέξουν να επικεντρωθούν στο τρομακτικό φορτίο χρέους της Ιταλίας και της Ελλάδας, αξίας περίπου 160% και 200% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος αντίστοιχα, προχωρώντας σε ανάλογη εκτίναξη των επιτοκίων δανεισμού. Μια απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού μπορεί να «κλειδώσει» την Ελλάδα εκτός αγορών, ανέφεραν αναλυτές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News