Αν υπάρχει κάτι δεδομένο γύρω από το περιβάλλον είναι ότι αλλάζει συνεχώς. Αυτή η διαδικασία αλλαγής, όμως, αυξάνει (ή, τέλος πάντων, οφείλει να το κάνει) την ανάγκη για μεγαλύτερη προστασία του. Η γενική αίσθηση είναι ότι ο κόσμος αντιλαμβάνεται πως το περιβάλλον δεν μπορεί να είναι ακατάβλητο και ότι χρειάζεται να υπάρχει συνεχής αντίληψη για τους κινδύνους που διατρέχει.

Το φαινόμενο της υπερθέρμανσης, οι ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση του καιρού, η ξηρασία, οι φυσικές καταστροφές είναι η «καθαρογραφή» μιας απόφασης που δεν πρέπει να γίνει τελεσίδικη. Το περιβάλλον «μιλάει» στους ανθρώπους αρκεί αυτοί να θέλουν να ακούσουν.

Η αλήθεια είναι ότι πολλές τοπικές κοινωνίες τείνουν να ασχολούνται με τα προβλήματα του δικού τους οικοσυστήματος αδιαφορώντας ή νιώθοντας ξένοι με αυτό που υπάρχει ως γενική εικόνα. Αυτό επισημαίνει ο ιστότοπος  conserve-energy-future, εξειδικευμένος σε θέματα περιβάλλοντος. Κι όμως, τα μερικά προβλήματα δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να υπερτονίζουν το συνολικό ζήτημα.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5/6/2016), ιδού ποια είναι τα 15 σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης και τα οποία αποτελούν τους μεγαλύτερους εχθρούς του περιβάλλοντος.

1. Μόλυνση: Είναι ο συνηθέστερος εχθρός. Η μόλυνση περιλαμβάνει τον αέρα, το νερό και το έδαφος. Η βιομηχανία και τα αυτοκίνητα είναι οι βασικοί υπεύθυνοι. Τα βαρέα μέταλλα , το πλαστικό και τα νιτρικά απόβλητα έχουν το δικό τους μέρος ευθύνης. Ενώ δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το κακό που κάνουν να απόβλητα πετρελαίου στη θάλασσα, όπως και η όξινη βροχή και οι αστικές απορροές. Οσο για τη ρύπανση του εδάφους, ο μεγάλος κίνδυνος προέρχεται από τα απόβλητα των εργοστασίων.
2. Υπερθέρμανση: Είναι το αποτέλεσμα των ανθρώπινων πρακτικών που οδηγούν στο γνωστό φαινόμενο του θερμοκηπίου. Κάπως έτσι ανεβαίνει η θερμοκρασία των ωκεανών και της επιφάνειας της γης με αποτέλεσμα το λιώσιμο των πάγων, την άνοδο της θάλασσας, τις σφοδρές καταιγίδες ή τις έντονες χιονοπτώσεις ανά περιοχή.
3. Υπερπληθυσμός: Ο πληθυσμός του πλανήτη αγγίζει πλέον επίπεδα που δεν μπορεί να αντέξει με δεδομένη τη σπανιότητα των φυσικών πόρων. Σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφών των ΗΠΑ, αυτή τη στιγμή στη Γη ζουν 7,25 δισ. άνθρωποι. Ωστόσο ως το 2050 ο πληθυσμός της Γης μπορεί να έχει εκτιναχθεί στα 10,9 δισ. άτομα! Ιδιαίτερα οξύ είναι το πρόβλημα στον Τρίτο Κόσμο καθώς ο υπερπληθυσμός προκαλεί σοβαρούς κινδύνους καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος μέσω της εντατικής καλλιέργειας και της χρήσης φυτοφαρμάκων.

   

4. Εξάντληση των φυσικών πόρων: Το μοναδικό που θα μπορούσε να αναστρέψει την κατάσταση θα ήταν η στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι η αιολική, το βιοαέριο, η ηλιακή και η γεωθερμική. Με δεδομένο μάλιστα ότι το κόστος υποδομής, εγκατάστασης και διατήρησης αυτών των πηγών έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια.
5. Απόβλητα: Η κατανάλωση των φυσικών πόρων και η εξάπλωση των πλαστικών έχει προκαλέσει μια παγκόσμια κρίση στη διάθεση των αποβλήτων. Ακόμη μεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει με τα πυρηνικά και τα ηλεκτρονικά απόβλητα που προέρχονται από τις αναπτυγμένες χώρες.
6. Κλιματική Αλλαγή: Κατά την τελευταία 20ετία το πρόβλημα εντάθηκε. Τα αέρια των βιομηχανιών και η καύση των ορυκτών καυσίμων έχουν μεγεθύνει τον κίνδυνο αύξησης της θερμοκρασίας. Πλέον, είναι φανερό πως οι εποχές αλλάζουν, τα χιόνια λιώνουν, εμφανίζονται νέες ασθένειες και πληθαίνουν οι πλημμύρες έπειτα από καταρρακτώδεις βροχές.
7. Απώλεια της βιοποικιλότητας: Η ανθρώπινη δραστηριότητα οδηγεί στην εξαφάνιση των ειδών και των οικοσυστημάτων, καθώς και στην απώλεια της βιοποικιλότητας. Οικοσυστήματα που αναπτύχθηκαν μέσα στους αιώνες τώρα βρίσκονται σε κίνδυνο, ενώ ο πληθυσμός που διαβιούσε μέσα σε αυτά αποδεκατίζονται. Ενα άλλο παράδειγμα είναι η καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων στους ωκεανούς, οι οποίοι υποστηρίζουν πλούσια θαλάσσια ζωή. Μέχρι πότε, όμως;
8. Η αποψίλωση των δασών: Τα δάση είναι οι φυσικές δεξαμενές διοξειδίου του άνθρακα και παράγουν φρέσκο οξυγόνο, ενώ βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας και των βροχοπτώσεων. Επί του παρόντος, τα δάση καλύπτουν το 30% της γης, αλλά κάθε χρόνο το ποσοστό μειώνεται λόγω της αυξανόμενης ζήτησης των πληθυσμών για περισσότερη τροφή, στέγη και πρώτες ύλες.
   
9.  Οξίνιση των ωκεανών:  Είναι μια άμεση επίδραση της υπερβολικής παραγωγής του διοξειδίου του άνθρακα. Το 25% του CO2 παράγεται από τον άνθρωπο. Η οξύτητα των ωκεανών έχει αυξηθεί κατά τα τελευταία 250 χρόνια, αλλά από το 2100 και μετά, μπορεί να εκτιναχθεί κατά 150%.
10. Η καταστροφή του όζοντος: Είναι το αόρατο στρώμα που προστατεύει τον πλανήτη από τις βλαβερές ακτίνες του Hλιου. Η ρύπανση που προκαλείται από το χλώριο και το βρώμιο είναι η βασική αιτία καταστροφής του όζοντος. Αυτά τα τοξικά αέρια προκαλούν τη γνωστή τρύπα στο όζον, ειδικά πάνω από την Ανταρτική.
11. Οξινη βροχή: Η όξινη βροχή προκαλείται λόγω της παρουσίας ορισμένων ρύπων στην ατμόσφαιρα. Η όξινη βροχή μπορεί να προκληθεί λόγω της καύσης των ορυκτών καυσίμων ή ηφαιστείων ή από τη σήψη της βλάστησης που απελευθερώνει διοξείδιο του θείου και οξείδια του αζώτου στην ατμόσφαιρα. Η όξινη βροχή είναι ένα γνωστό περιβαλλοντικό πρόβλημα που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, τα άγρια ζώα και τα υδρόβια είδη.
12. Ρύπανση του νερού: Το καθαρό πόσιμο νερό γίνεται ένα σπάνιο αγαθό. Το νερό γίνεται ένα οικονομικό και πολιτικό ζήτημα. Μία από τις επιλογές που προτείνεται είναι η αφαλάτωση. Φευ, η βιομηχανική ανάπτυξη γεμίζει τα ποτάμια, τις θάλασσες και τους ωκεανούς με τοξικούς ρύπους που αποτελούν μια σημαντική απειλή για την ανθρώπινη υγεία. Παράλληλα παρατηρείται κατάρρευση πολλών από τους υδροφόρους ορίζοντες που υπάρχουν στη Γη. Ερευνα δορυφόρων της NASA που εξέτασαν του 37 μεγαλύτερους υδροφόρους ορίζοντες της Υφηλίου, κατέδειξε ότι τουλάχιστον οκτώ από αυτούς εξαντλούνται χωρίς να αναπληρώνονται με φυσικό τρόπο. Οι μελετητές της NASA σημείωσαν ότι οι γεωτρήσεις πρέπει να γίνονται με την ίδια φειδώ που γίνονται για άλλους πόρους. Αλλά ποιος τους ακούει;
    
13. Η εξάπλωση των πόλεων: Η αστική εξάπλωση έχει άμεση σχέση με τη μετανάστευση του πληθυσμού σε υψηλής πυκνότητας αστικές περιοχές. Η εξάπλωση των πόλεων έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του εδάφους, την αύξηση της κυκλοφορίας, την πρόκληση περιβαλλοντικών και υγειονομικών θεμάτων. Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση γης εκτοπίζει το φυσικό περιβάλλον που αποτελείται από τη χλωρίδα και την πανίδα.
14. Δημόσια Υγεία: Τα σημερινά περιβαλλοντικά προβλήματα δημιουργούν πολλούς κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων. Το βρόμικο νερό είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την υγεία του κόσμου και ενέχει μια ευθεία απειλή για την ποιότητα της ζωής και της δημόσιας υγείας. Η απορροή σε ποτάμια φέρνει τοξίνες, χημικά και μικροοργανισμούς. Οι ρύποι προκαλούν αναπνευστικές νόσους, όπως άσθμα, καθώς και καρδιαγγειακά  προβλήματα. Οι υψηλές θερμοκρασίες ενθαρρύνουν την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, όπως ο δάγκειος πυρετός.
15. Γενετική Μηχανική: Η γενετική τροποποίηση των τροφίμων που χρησιμοποιεί η βιοτεχνολογία ονομάζεται γενετική μηχανική. Η γενετική τροποποίηση των τροφίμων οδηγούν σε αυξανόμενες τοξίνες και ασθένειες. Οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα. Ενα επιπλέον μειονέκτημα είναι ότι η αυξημένη χρήση τοξινών κάνει τα έντομα ακόμη πιο ανθεκτικά, όπως και τους ιούς πιο ανθεκτικούς στα αντιβιοτικά.

Πολλοί πλέον δεν αισιοδοξούν. Η συμφωνία που επετεύχθη για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής στο Παρίσι είναι «too litle, too late», όπως λένε αναλυτές – «πολύ λίγα, πολύ αργά». Οι πόροι του πλανήτη ακόμα και αν αυξάνουν με ρυθμούς αριθμητικής προόδου χάρη στις νέες μορφές καλλιέργειας, δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες ενός πληθυσμού που αυξάνει με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου.

Μόνο αν αλλάξουμε άμεσα μυαλά και καταναλώνουμε λιγότερο, λένε, ίσως να έχουμε μια ελπίδα. Αλλιώς θα πρέπει να αναζητήσουμε σύντομα νέους πλανήτες να κατοικίσουμε. Η μυθοπλασία του Χόλιγουντ ήδη προλειαίνει το έδαφος: Tο μεν «The Martian» του Ρίντλεϊ Σκοτ περιγράφει ένα ταξίδι στον Αρη και υπαινίσσεται συνθήκες επιβίωσης, το δε «Interstellar» του Κρίστοφερ Νόλαν εκλαϊκεύει τα σύνθετα επιστημονικά δεδομένα ενός ταξιδιού εκτός ηλιακού συστήματος. Η ίδια η NASA έχει ανακοινώσει τα σχέδιά της για ένα ταξίδι στον Αρη, 15 χρόνια από σήμερα, ενώ η ESA ξεκαθαρίζει ότι θα στοχεύσει στη δημιουργία μιας μόνιμης βάσης στη Σελήνη, απ’ όπου, λόγω και ελάχιστης βαρύτητας θα είναι πιο εύκολη η εξερεύνηση άλλων κόσμων.

Μέχρι τότε όμως, ο κόσμος μας παραμένει ένας και μοναδικός. Και οφείλουμε να τον προστατεύσουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News