Ηταν ένα θέαμα που, εδώ και χρόνια, ο Μπασάρ Αλ-Ασαντ φοβόταν και ο Ταγίπ Ερντογάν ονειρευόταν: μια τουρκική σημαία να κυματίζει στην αρχαία ακρόπολη του Χαλεπίου.

Ποιος και γιατί ύψωσε τη σημαία το βράδυ της Δευτέρας, λίγες ημέρες μετά την κατάληψη της ιστορικής πόλης από τους αντάρτες, δεν είναι σαφές, γράφουν οι Times.

Αλλά για πολλούς παρατηρητές, είναι ένα ακόμη σημάδι ότι η Αγκυρα, παρ’ όλο που το αρνείται, διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στην τελευταία εξέλιξη της σύγκρουσης στη Συρία.

Τα τελευταία χρόνια, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία είχε περάσει σε δεύτερη μοίρα για τη Δύση, καθώς βασική της έγνοια ήταν αρχικά η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και μετέπειτα και ο πόλεμος στη Γάζα και στον Λίβανο.

Αλλά για την Τουρκία, η Συρία βρισκόταν πάντα ψηλά στην ατζέντα του Ερντογάν. Ο πόλεμος στη γειτονιά της Αγκυρας έχει αναδιαμορφώσει ριζικά τη χώρα τόσο πολιτικά όσο και δημογραφικά, επισημαίνει η Χάνα Λουσίντα Σμιθ, ανταποκρίτρια των Times στην Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στην Τουρκία ζουν πλέον 3,6 εκατομμύρια σύροι πρόσφυγες, οι οποίοι έχουν γίνει πονοκέφαλος για τον τούρκο πρόεδρο.

Το ίδιο και η αυξανόμενη επιρροή των κουρδικών πολιτοφυλακών στη Συρία, η οποία έγινε αισθητή και στην Τουρκία το 2015, όταν το PKK, μια τουρκοκουρδική πολιτοφυλακή, αναζωπύρωσε την ένοπλη δράση του σε τουρκικό έδαφος.

Βασικές προτεραιότητες της Αγκυρας είναι να επιστρέψουν οι πρόσφυγες στη Συρία και να απωθήσει τους Κούρδους. Για αυτό ο Ερντογάν, τους τελευταίους μήνες, προσπαθεί να συναντηθεί με τον Ασαντ ώστε να αποκαταστήσουν τις άλλοτε φιλικές τους σχέσεις.

Ο Ασαντ απέρριψε επανειλημμένα αυτές τις προτάσεις, επιμένοντας ότι η Τουρκία πρέπει πρώτα να αποσύρει τον στρατό της από το συριακό έδαφος. Η απαίτηση αυτή έχει τις ρίζες της στη μακροχρόνια πεποίθηση του σύρου δικτάτορα ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να εγκαθιδρύσει ένα νέο καθεστώς στη Δαμασκό, που θα του επιτρέψει να επεκτείνει τη δική του επιρροή στον αραβικό κόσμο, σημείωσαν οι Times.

Οταν ξέσπασαν για πρώτη φορά διαδηλώσεις κατά του Ασαντ το 2011, ο Ερντογάν -προσωπικός φίλος τότε του σύρου προέδρου- προσπάθησε να παρέμβει. Τουρκικές αντιπροσωπείες, μεταξύ των οποίων και ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο τότε πρωθυπουργός, έφτασαν στη Δαμασκό, ελπίζοντας να πείσουν τον Ασαντ να μετριάσει την αντίδρασή του στις ταραχές.

The Turkish flag has been officially raised outside Aleppo’s historic castle.This is Not just disrespect;it’s a pure invasion & assault on our country. #Aleppo is #Syria Not #Turkey.
If they want to raise their flag,they should do so in Istanbul
Respect our sovereignty & history pic.twitter.com/blFRqAcRsA

— British Syrian Citizen 🇬🇧 (@syrian_british) December 1, 2024

Ωστόσο, η σχέση γρήγορα κατέρρευσε, καθώς ο Ασαντ αρνήθηκε να δεχτεί να προσφέρει παραχωρήσεις στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ένα παγκόσμιο ισλαμιστικό κίνημα το οποίο στηρίζει ο Ερντογάν.

Οι διπλωματικές σχέσεις διακόπηκαν τον Μάρτιο του 2012 και ο τούρκος πρόεδρος άρχισε να προσφέρει πλήρη υποστήριξη στη συριακή αντιπολίτευση. Η πολιτική της πτέρυγα είχε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη, ενώ οι ομάδες των ανταρτών λάμβαναν όπλα και χρηματοδότηση μέσω της Τουρκίας.

Τα πρώτα χρόνια, η υποστήριξη προς την αντιπολίτευση προερχόταν επίσης από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Ωστόσο, καθώς άρχισαν να επικρατούν οι εξτρεμιστικές ομάδες ανάμεσα στους αντάρτες, οι περισσότερες δυτικές χώρες διέκοψαν τη στήριξή τους, αφήνοντας μόνο την Τουρκία και το Κατάρ ως υποστηρικτές της αντιπολίτευσης.

Υπάρχουν τώρα δύο μεγάλες ομάδες ανταρτών στη βορειοδυτική Συρία. Η μία είναι η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, διάδοχος της Αλ Κάιντα, η οποία μάχεται εναντίον των δυνάμεων του Ασαντ.

Η δεύτερη είναι ο Συριακός Εθνικός Στρατός, ένας συνασπισμός ενόπλων ομάδων που υποστηρίζεται άμεσα από την Τουρκία, ο οποίος έχει βασικό στόχο την απώθηση των κουρδικών πολιτοφυλακών που ελέγχουν τη βορειοανατολική περιοχή της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών κατά μήκος των τουρκικών συνόρων.

Μια συμφωνία που συνήφθη το 2019 μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας, η οποία παρέχει στρατιωτική υποστήριξη στις δυνάμεις του Ασαντ, διατηρούσε μια γραμμή κατάπαυσης του πυρός μεταξύ αυτών των συνδυασμένων δυνάμεων των ανταρτών και του καθεστώτος στα βορειοδυτικά -την ίδια γραμμή που έσπασε όταν οι αντάρτες άρχισαν την αστραπιαία προέλασή τους πριν από μια εβδομάδα.

Οσον αφορά τους αντάρτες, η Τουρκία ενήργησε ως στρατιωτικός εγγυητής, με τα στρατεύματά της να επανδρώνουν μια σειρά βάσεων στην περιοχή, αλλά παράλληλα παρείχε και κοινωνικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων σχολείων και ταχυδρομείων.

Η Αγκυρα έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί ότι βρίσκεται πίσω από την επίθεση των ανταρτών, αλλά έχει εκμεταλλευτεί την ευκαιρία εν μέσω του χάους για να εντείνει τις επιθέσεις της στις θέσεις των Κούρδων. Υπάρχουν όμως και ενδείξεις ότι τοποθετείται για έναν ευρύτερο ρόλο στο μέλλον της Συρίας, σημειώνουν οι Times.

Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο υπερεθνικιστής πολιτικός και κινητήριος μοχλός της κυβέρνησης Ερντογάν, κάλεσε την Τρίτη το καθεστώς του Ασαντ να ξεκινήσει διάλογο με την Τουρκία. «Ο χρόνος δεν έχει ακόμη παρέλθει», δήλωσε ο Μπαχτσελί, επιμένοντας ότι «η Τουρκία δεν έχει καμία βλέψη στα εδάφη οποιασδήποτε χώρας».

Την ίδια στιγμή όμως, ισχυρίστηκε ότι «το Χαλέπι είναι τουρκικό και μουσουλμανικό μέχρι το κόκαλο».

Τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας μπορεί τελικά να αναγκάσουν τον Ασαντ να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Αλλά φαίνεται πως θα εντείνουν τους φόβους του όσον αφορά τις φιλοδοξίες του Ερντογάν για τη χώρα του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News