Κάθε άλλο παρά παραδοσιακό μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο πλάνο τουριστικής διαφήμισης με την ατάκα «για να είμαι ειλικρινής, δεν θα ερχόμουν εδώ», που ακούγεται από τα χείλη ενός όχι ιδιαίτερα εντυπωσιασμένου κατοίκου του Οσλο. «Βγαίνεις για βόλτα και στην πρώτη διασταύρωση βλέπεις τον πρωθυπουργό, ενώ στην επόμενη τον βασιλιά – είναι σοβαρά πράγματα αυτά;», αναφέρει.

Ο αφηγητής, ένας 31χρονος άνδρας ονόματι Χάλφνταν, παρουσιάζει στη συνέχεια στους θεατές την πρωτεύουσα της Νορβηγίας, γκρινιάζοντας για την απουσία προσποιητού ύφους, την εύκολα προσβάσιμη τέχνη της, όπως ο διάσημος πίνακας «Η Κραυγή» του Εντβαρντ Μουνκ («οχι ακριβώς η Μόνα Λίζα», σημειώνει) και την προσβασιμότητα της – όλα αυτά ενώ κόβει βόλτες σε ένα ήρεμο αστικό τοπίο χωρίς ουρές, ή τουριστικά πλήθη που επιχειρούν να τραβήξουν selfies.

«Μπορείς απλά να περπατήσεις από τη μια πλευρά της πόλης στην άλλη σε περίπου 30 λεπτά», λέει ο Χάλφνταν με γκρινιάρικη διάθεση. «Τώρα αυτό θεωρείται πόλη;», καταλήγει. Από την ημέρα της κυκλοφορίας της στα τέλη Ιουνίου, η αγγλόφωνη ταινία διάρκειας ενός λεπτού και 45 δευτερολέπτων έχει συγκεντρώσει σχεδόν 20 εκατομμύρια προβολές, ενθουσιάζοντας τους τουριστικούς αξιωματούχους της πόλης, όπως επισημαίνει δημοσίευμα του BBC.

Η παραγωγή του κλιπ δεν πρέπει να θεωρείται έκπληξη, τη στιγμή που μια αυξανόμενη ομάδα ταξιδιωτών αρχίζει να απομακρύνεται από τα πολυτριγυρισμένα τουριστικά μονοπάτια. Δε θέλουν πλέον, όπως φαίνεται, να ακολουθούν τα πλήθη των επισκεπτών που βλέπουν τα ίδια ορόσημα, και τραβούν τις ίδιες φωτογραφίες για να τις δείξουν στους φίλους τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ούτε οι ντόπιοι είναι ευχαριστημένοι με το στάτους κβο. Τον περασμένο μήνα, ένας διαδηλωτής ενάντια στον μαζικό τουρισμό στη Βαρκελώνη μπουγέλωσε τους επισκέπτες της πόλης και στην κοντινή Μαγιόρκα, ένα πλήθος 20.000 ντόπιων παρέλασε για να διαμαρτυρηθεί για τις ορδές των παραθεριστών που αυξάνουν τα ενοίκια και έχουν μετατρέψει την πόλη τους σε παιδική χαρά.

Η τάση ενάντια στον υπερτουρισμό έχει παγκόσμια απήχηση. Η Βενετία εισήγαγε προσωρινό φόρο στους επισκέπτες της φέτος και το Αμστερνταμ ανακοίνωσε σχέδια για ρύθμιση του αριθμού των κρουαζιερόπλοιων που διοχετεύουν εκατοντάδες τουρίστες καθημερινά στο κέντρο της πόλης. Ομως, το Οσλο, φαίνεται να στοχεύει σε ένα άλλο είδος τουρίστα.

Ο Ογκαστ Γιόρφαλντ, που σκηνοθέτησε την ταινία και έγραψε το σενάριο, λέει ότι είναι εμπνευσμένη από τις διακοπές που έκανε στο Παρίσι με την κοπέλα του. Πριν φύγουν από το σπίτι, της είπε ότι είχε έναν στόχο: «Της είπα ότι το ταξίδι θα ήταν επιτυχημένο, αν δεν έβλεπα τον Πύργο του Αϊφελ». Ο σκηνοθέτης και μόνιμος κάτοικος του Οσλο, που κλείνει τα 30 του μέσα στο μήνα, δεν είναι ο μόνος με αυτή τη φαινομενικά παράλογη επιθυμία.

Οι νεότεροι ταξιδιώτες δεν θέλουν τις ίδιες διακοπές που έκαναν οι γονείς τους, εξηγεί στο BBC. Αναζητούν εμπειρίες που δεν έχουν σχεδιαστεί για τουρίστες. «Δεν θέλω τον κόσμο της Ντίσνεϊ. Θέλω να είμαι στο τραπέζι της κουζίνας κάποιου και να πίνω κρασί από ένα ποτήρι γάλα», λέει χαρακτηριστικά.

Ο Γιόρφαλντ ισχυρίζεται ότι κανείς πλέον δεν ενθουσιάζεται με μια φωτογραφία από τον Πύργο της Πίζας, ή τη Γαλάζια Λίμνη της Ισλανδίας. «Εχει αρχίσει να γίνεται λίγο βαρετό για τον κόσμο», λέει. Αντίθετα, οι επισκέπτες επιθυμούν την αυθεντικότητα – μια λέξη που και ο ίδιος αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο να οριστεί. Αλλά η ιδέα δεν είναι καθόλου καινούργια. Ορίζεται από τη φράση «Βλέπε τη ζωή, αντί να την περιηγείσαι», που χρησιμοποιούν πολλοί νέοι.

Οι ταξιδιώτες της γενιάς Z (γεννημένοι στα «περίχωρα» του μιλένιουμ) που έχουν μεγαλώσει με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι περίεργοι πώς θα ήταν τα ταξίδια χωρίς αυτά. Εχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι τα social media αλλάζουν την ταξιδιωτική εμπειρία – προβάλουν μια λαμπερή και όχι ρεαλιστική άποψη ενός τόπου, που προκαλεί μια αποσύνδεση από την τοπική κουλτούρα γύρω τους.

Η τάση κερδίζει έδαφος εδώ και αρκετά χρόνια. Το 2018, ο δήμος της Βιέννης εκμεταλλεύθηκε τη λεγόμενη «κούραση του Instagram», με μια τουριστική εκστρατεία που παρότρυνε τους επισκέπτες να κάνουν «Un-hashtag» στις διακοπές τους, αφήνοντας κάτω τα τηλέφωνά τους.

Οι τουριστικοί αξιωματούχοι είχαν παρατηρήσει ότι οι επισκέπτες της ιστορικής πόλης είχαν αρχίσει να βαριούνται τις ατελείωτες μετακινήσεις για μια selfie. Η λύση της πόλης ήταν να παροτρύνει τους επισκέπτες να «απολαύσουν τη Βιέννη, όχι τη #Vienna». Οδηγούσε τους τουρίστες στις γειτονιές της πόλης, μακριά από τα διάσημα μουσεία και τα παλάτια της.

Το Οσλο, μια πόλη με μόλις πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους (που κατά καιρούς θεωρείται το μικρό αδερφάκι των μεγαλύτερων σκανδιναβικών πρωτευουσών, όπως η Στοκχόλμη και η Κοπεγχάγη), απολαμβάνει την επιτυχία του βίντεο, παρόλο που την θεωρεί έκπληξη. Η επικρατούσα θεωρία είναι ότι η καμπάνια με το αυτοσαρκαστικό ύφος χτύπησε ένα νεύρο που συνδέεται με τον υπερτουρισμό.

Την άποψη ασπάζεται και ο Γιόρφαλντ, που ισχυρίζεται ότι, προς το παρόν, είναι στην ευχάριστη θέση να επιστήσει την προσοχή στη γενέτειρά του. Παραδοσιακά, οι περισσότεροι επισκέπτες στη Νορβηγία σταματούν μόνο για λίγο στην πόλη πριν βγουν στην ύπαιθρο. «Ερχονται στο Οσλο και αμέσως φεύγουν, και πραγματικά τους λυπάμαι», λέει χαρακτηριστικά. «Θα τους έκανε καλό να μείνουν για λίγο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News