Υπάρχει μια έκφραση στην Ιταλία, προερχόμενη από τραγούδι του Πιέρο Φοκάτσια το 1963, η οποία αποτυπώνει τα βαθιά ριζωμένα τελετουργικά των παραθεριστών της χώρας: «stessa spiaggia, stesso mare», που σημαίνει «ίδια παραλία, ίδια θάλασσα». Κι αυτό γιατί στις καλοκαιρινές συνήθειες αυτές των γειτόνων περιλαμβάνεται συχνά το να πληρώνουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό για την ενοικίαση δωματίου στο ίδιο ξενοδοχείο, της ίδιας ξαπλώστρας και της ίδιας ομπρέλας, που καλύπτει το ίδιο κομμάτι αμμουδιάς, στο ίδιο παραλιακό θέρετρο, κατά προτίμηση κοντά στην ακτή, για ολόκληρη τη σεζόν.

Ωστόσο, είναι τέτοια η κυριαρχία των ιδιωτικών παραλιών κατά μήκος των ακτών της γειτονικής χώρας, που ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων έχει συνταχθεί με το αναδυόμενο κίνημα που μάχεται για την ελεύθερη πρόσβαση στη θάλασσα, πιέζοντας, παράλληλα, για την εγκατάλειψη της καταναλωτικής συμπεριφοράς που ενισχύει την υπάρχουσα κατάσταση.

Σύμφωνα με τον Guardian, η ακτογραμμή της Ιταλίας αποτελεί δημόσια περιουσία, όμως η διαχείριση των περισσότερων παραλιών γίνεται μέσω παραχωρήσεων τους σε ιδιώτες. Μάλιστα, ένας σημαντικός αριθμός παραλιών ανατίθεται αυτομάτως στον ίδιο ιδιοκτήτη ξανά και ξανά, χωρίς να προηγηθεί διαγωνιστική διαδικασία, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα φαινομενικά αδιαπέραστο σύστημα δυνάστευσης του δημόσιου χώρου.

Σύμφωνα με στοιχεία της περιβαλλοντικής ένωσης Legambiente, ο αριθμός των ιδιωτικών παραλιών έχει διπλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε 12.166. Επιπλέον, σχεδόν 2.000 συμβάσεις που αφορούν σε παραθαλάσσιες κατασκηνώσεις ή αθλητικές δραστηριότητες έχουν επίσης παραχωρηθεί σε επιχειρήσεις. «Συνολικά εκτιμάται ότι λιγότερες από τις μισές παραλίες της χώρας είναι ελεύθερα προσβάσιμες για κολύμπι», ανέφερε η οργάνωση.

Η κατάσταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών στις οργανωμένες πλαζ. Η τιμή για δύο ξαπλώστρες και μια ομπρέλα κυμαίνεται, κατά μέσο όρο, στα 20-30 ευρώ, ενώ φτάνει και τα 75 ευρώ, στα πιο πολυτελή θέρετρα.

Το πρόβλημα είναι περισσότερο ορατό από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της χώρας στην Οστια, την κοντινότερη παραλία στη Ρώμη, όπου είναι δύσκολο ακόμη και αντικρύσει κανείς τη Μεσόγειο λόγω των περιφράξεων και των τσιμεντένιων εγκαταστάσεων, επί πολλά χιλιόμετρα, που εμποδίζουν ακόμη και τη θέα της θάλασσας σε όλους πλην όσων έχουν πληρώσει εισιτήριο.

Επισημαίνεται πως οι οργανωμένες πλαζ πρέπει να αναφέρουν σε ειδικό σήμα στην είσοδό τους ότι η πρόσβαση στην ακτή –από την οποία οι επισκέπτες που δε θέλουν να πληρώσουν θα πρέπει να περπατήσουν μέχρι τις ελάχιστες πλευρές της παραλίας δίχως ξαπλώστρες– είναι ελεύθερη. Ακτιβιστές της οργάνωσης Mare Libero, ενός δικτύου που μάχεται για ελεύθερες παραλίες σε όλη τη χώρα, έχει πραγματοποιήσει πολλές διαμαρτυρίες ακόμη και για την… εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας, κατά το ίδιο ρεπορτάζ.

Οι ενέργειες δύο μελών του κινήματος πήραν άσχημη τροπή, ωστόσο, όταν βρέθηκαν αντιμέτωπα με ιδιοκτήτη θερέτρου στην Οστια, αφότου επιχείρησαν να μπουν στην παραλία που διαχειρίζεται, στα τέλη Ιουνίου. Ο τελευταίος καταγγέλλεται, μάλιστα, ότι χειροδίκησε σε βάρος των δύο ακτιβιστών.

«Ελέγχαμε κάθε εγκατάσταση για να δούμε αν η πινακίδα ελεύθερης διέλευσης ήταν τοποθετημένη σε ορατή θέση, κάτι που συχνά δεν συμβαίνει», είπε ο Ντανίλο Ρουγκιέρο , ένας από τους δύο ακτιβιστές. «Προσπάθησαν να μας εμποδίσουν να μπούμε, λέγοντας: “Αυτή είναι μια ιδιωτική παραλία”. Οταν τους εγκαλέσαμε, ρωτώντας πού ήταν η ταμπέλα τους, ισχυρίστηκαν ότι τη ξεσκόνιζαν».

Η διαμάχη με τον ιδιοκτήτη του θερέτρου έγινε τόσο έντονη που χρειάστηκε να επέμβει η αστυνομία, σύμφωνα, πάντα, με τον Guardian. «Το να είμαι αποδέκτης μίας τόσο έντονης αντίδρασης αποτέλεσε έκπληξη», είπε ο Ρουγκιέρο . «Αλλά η αλαζονεία τους πηγάζει από τη βεβαιότητα ότι δε θα τιμωρηθούν. Γνωρίζουν ότι δεν θα έχουν συνέπειες λόγω της μη ανάρτησης του ειδικού σήματος, ενώ το να περπατούν στην αμμουδιά άνθρωποι που δε τους πλήρωσαν τους εκνευρίζει».

Ο Κλαούντιο, ο ιδιοκτήτης της εν λόγω οικογενειακής επιχείρησης, υπεραμύνθηκε της στάσης του λέγοντας ότι θεωρεί καθήκον του το να προστατεύει τους επί πολλά έτη πελάτες του –εκείνους που πληρώνουν δηλαδή– από δυνητικά δυσάρεστους εισβολείς. Ο ίδιος είναι επίσης υπεύθυνος για την καθαριότητα της παραλίας, για την παροχή ντους, τουαλετών, υπηρεσιών ναυαγοσώστη κ.α.. Επομένως, «όταν μπαίνεις (σ.σ. στην οργανωμένη πλαζ που διαχειρίζεται), μπαίνεις στο σπίτι μου», είπε. «Οποιος θέλει να περάσει μπορεί να το κάνει, αλλά δεν μπορεί να μείνει».

Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα σε πολλά μέρη της Ιταλίας. Σε τμήμα ελεύθερης παραλίας κοντά στη Νάπολη ακτιβιστές της Mare Libero βγήκαν στη θάλασσα με καγιάκ, κρατώντας ένα πανό που τροποποίησε το τραγούδι του Φοκάτσια : «Φέτος, για μια αλλαγή… ίδια παραλία, χωρίς να πληρώσουμε».

«Εδώ και καιρό γίνεται μια ποικιλόμορφη και ακατάλληλη χρήση των παραλιών και των θαλασσών. Κάποτε πηγαίναμε στην παραλία για ηλιοθεραπεία. Τώρα, μέσω των παραχωρήσεων, οι ιδιοκτήτες ασχολούνται περισσότερο με την ανέγερση τσιμεντένιων εγκαταστάσεων που φιλοξενούν μια ποικιλία δραστηριοτήτων – από κλαμπ μέχρι γάμους– επειδή είναι περισσότερο κερδοφόρες», δήλωσε ένας από τους ακτιβιστές, ο Πάολο Καζάλε.

Ο Καζάλε πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εισαγάγει νόμο που θα υποχρεώνει τις τοπικές Αρχές να διατηρούν ελεύθερες τουλάχιστον τις μισές παραλίες τους. «Υπάρχουν λίγες δωρεάν παραλίες μέσα ή κοντά στη Νάπολη και στην ευρύτερη περιοχή της Καμπανίας μόλις το 20% είναι δωρεάν. Συν τοις άλλοις, η θάλασσα έχει γίνει χώρος στάθμευσης σκαφών».

Το 70% της ακτογραμμής στη Λιγυρία –στα βορειοδυτικά, στα σύνορα με τη Γαλλία– έχει παραδοθεί σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στο Ρίμινι, μια πόλη στην Εμίλια-Ρομάνια, και στο Φόρτε ντέι Μάρμι, στην Τοσκάνη, ουσιαστικά δεν υπάρχουν ελεύθερες παραλίες. «Και οι ελεύθερες περιοχές τείνουν να βρίσκονται σε λιγότερο όμορφα μέρη της παραλίας», συμπλήρωσε τη δυσάρεστη εικόνα με τις δικές του εκτιμήσεις ο Ρουγγιέρο.

Οι ακτιβιστές της Mare Libero προγραμμάτισαν μία εθνική διαμαρτυρία στις 14 Ιουλίου. Παρότι η εκστρατεία τους αποκτά δυναμική σε όλη τη χώρα, ο Ρουγγιέρο δεν πιστεύει, πάντως, πως επίκειται κάποια σημαντική αλλαγή στο άμεσο μέλλον, καθότι η καταβολή αντιτίμου για την είσοδο στις παραλίες αποτελεί ριζωμένη, πια, παράδοση των Ιταλών, κατά τη βρετανική εφημερίδα. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ζήσεις την εμπειρία της παραλίας», σημείωσε καταλήγοντας ο ακτιβιστής. Αλλωστε «πρόκειται και για ένα σύμβολο κοινωνικού γοήτρου», τώρα πια. «Οι συζητήσεις ξεκινούν την άνοιξη, με τον κόσμο να ρωτάει τους φίλους του: “Πού έχετε νοικιάσει δωμάτια φέτος το καλοκαίρι; Θα νοικιάσουμε στην ίδια παραλία”».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News