Κάθε κίνηση δολιοφθοράς στη διάρκεια ενός μακροχρόνιου πολέμου, έχει και ψυχολογικές παραμέτρους. Γεγονός που οι μελετητές της Ιστορίας γνωρίζουν, ειδικά αναλύοντας την τακτική των Σοβιετικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια της ναζιστικής «Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα» τον χειμώνα του 1941.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι δεινός μελετητής της Ιστορίας και την χρησιμοποιεί για να επιτύχει τους στόχους του. Η καταστροφή του φράγματος Καχόβκα στην Ουκρανία από τις ρωσικές δυνάμεις, είναι η μεγαλύτερη ανθρωπογενής καταστροφή στην Ευρώπη από το Τσερνόμπιλ το 1986, εξαπολύοντας πλημμύρες στην εμπόλεμη ζώνη, καταστρέφοντας περισσότερους από 80 οικισμούς και βάζοντας 16.000 ανθρώπους σε κίνδυνο.
Δυστυχώς, η σκόπιμη καταστροφή φραγμάτων στη διάρκεια του πολέμου δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη. Μάλιστα δεν είναι καν η πρώτη φορά που η Ουκρανία υποφέρει τέτοια καταστροφή. Η απόφαση της μυστικής αστυνομίας του Στάλιν να ανατινάξει το φράγμα της Ζαπορίζια το 1941 –μόλις 150 χιλιόμετρα μακριά από την Καχόβκα και σήμερα τοποθεσία του ομώνυμου πυρηνικού σταθμού– πιστεύεται ότι επέφερε το θάνατο κάπου μεταξύ 20.000 και 100.000 ανθρώπων.
Υποκινήθηκε από την ίδια πρόθεση: να καθυστερήσει την εχθρική προέλαση. Πράγματι, ο χρόνος της επίθεσης της περασμένης Τρίτης στην Καχόβκα δεν μπορεί να είναι τυχαίος, βάζοντας εμπόδια στην ουκρανική αντεπίθεση – μόλις 24 ώρες αφότου το Κίεβο άρχισε δοκιμαστικές επιθέσεις σε διάφορα σημεία στο μέτωπο για την εκκίνηση της εκστρατείας του, αναφέρει ρεπορτάζ της Telegraph.
Η ανατίναξη του φράγματος το 1941 πήρε διαστάσεις Αποκάλυψης. «Οι άνθρωποι ούρλιαζαν για βοήθεια. Οι αγελάδες μούγκριζαν, τα γουρούνια τσίριζαν. Οι άνθρωποι σκαρφάλωναν στα δέντρα», θυμάται ένας επιζών. Οι πρώτες αναφορές δείχνουν ότι υπάρχουν λίγα ανθρώπινα θύματα από την επίθεση της περασμένης Τρίτης, αλλά χιλιάδες ζώα αναμένεται να χαθούν και οι περιβαλλοντικές συνέπειες θα είναι αισθητές για δεκαετίες.
Υπάρχουν και άλλα παραδείγματα ανθρωπογενών πλημμυρών που έχουν σκοπό να εμποδίσουν μια στρατιωτική επέλαση. Ισως το πιο καταστροφικό και μακροχρόνιο, ήταν αυτό του 1938, όταν οι Κινέζοι κατέστρεψαν αναχώματα κατά μήκος του Κίτρινου Ποταμού, ως μέρος μιας στρατηγικής καμένης γης, για να εμποδίσουν τους ιάπωνες κατακτητές.
Εφερε αποτέλεσμα, αλλά με τρομερό κόστος: κάπου μεταξύ 30.000 και 90.000 άνθρωποι πνίγηκαν, με μισό εκατομμύριο να πεθαίνουν από τις επακόλουθες επιπτώσεις του – ειδικά τον λιμό. Τα αναχώματα επισκευάστηκαν μόλις το 1947.
Ενα άλλο, σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένο, παρόμοιο περιστατικό έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της μάχης του Ισέρ, στους πρώτους μήνες του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι Βέλγοι, που αντιστέκονταν στη γερμανική εισβολή, άνοιξαν τα φράγματα στο Νόιπουρτ, δημιουργώντας μια πλημμυρισμένη πεδιάδα πλάτους ενάμισι χιλιομέτρου, γεγονός που συνέβαλε στο να κρατήσουν μια γωνιά της χώρας τους, ακόμη και όταν το 95% της επικράτειάς τους είχε πέσει στα χέρια των Γερμανών.
Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν ότι αυτό επέφερε το τέλος της γερμανικής προέλασης προς τη θάλασσα, διαταράσσοντας μοιραία το μεγαλεπήβολο «Σχέδιο Σλίφεν», που ακολουθούσαν πιστά οι Γερμανοί – και σώζοντας αναμφισβήτητα τον βρετανικό και τον γαλλικό στρατό από μια αποφασιστική ήττα.
Ωστόσο, η καταστροφή των φραγμάτων δεν διαταράσσει μόνο τις μετακινήσεις των στρατευμάτων. Μπορεί να παίξει έναν κρίσιμο ψυχολογικό ρόλο, με πιο διάσημο παράδειγμα την «Επιδρομή Νταμπάστερς» του Μαΐου 1943, όταν τα φράγματα Μίνε και Εντέρσε παραβιάστηκαν από βρετανικά βομβαρδιστικά, με αποτέλεσμα η γερμανική κοιλάδα του Ρουρ να πλημμυρίσει.
Η επίθεση της Ρωσίας στο φράγμα της Καχόβκα έχει συγκλονίσει τον λαό της Ουκρανίας και έχει προβληματίσει την Ευρώπη. Ισως η μεγαλύτερη ψυχολογική συνέπειά της θα είναι η επανεκτίμηση του ρωσικού στρατιωτικού πλάνου – πόσο μακριά είναι διατεθειμένοι να φτάσουν για να πετύχουν τη νίκη.
Αναλυτές υποστήριζαν για μήνες ότι η πιθανότητα ο Πούτιν να προκαλέσει πυρηνικό επεισόδιο ήταν τραβηγμένη από τα μαλλιά. Οχι πια. Πράγματι, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν ήδη βομβαρδίσει απερίσκεπτα τον πυρηνικό σταθμό στη Ζαπορίζια, αλλά την Τρίτη διακινδύνευσαν μια τεράστια καταστροφή – ειδικά εάν το σύστημα ψύξης του εργοστασίου αποτύγχανε λόγω της πλημμύρας.
Η Ε.Ε. έχει κατηγορήσει τη Ρωσία για «βάρβαρη επιθετικότητα», ωστόσο η αλήθεια είναι ότι ο πρόεδρος Ζελένσκι είχε προειδοποιήσει από τον περασμένο Οκτώβριο ότι οι Ρώσοι είχαν ναρκοθετήσει το φράγμα – και καλούσε διεθνείς παρατηρητές να παρευρεθούν στο σημείο. Τελικά δεν έγινε τίποτα.
Ο ουκρανός πρόεδρος πιθανώς αναρωτιέται πόσες φορές ακόμα η Δύση είναι σε θέση να σοκαριστεί από τη στρατηγική της Ρωσίας, προτού θεωρήσει την ανάλυσή του ρεαλιστική, και όχι εκφοβιστική – σφυρηλατημένη από τα δεινά που έχει αναγκαστεί να υπομείνει η χώρα του τους τελευταίους 15 μήνες.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News