Oι «μπαρμπούδος» του Φιντέλ Κάστρο, πριν από περισσότερα από εξήντα χρόνια, φώναζαν «Patria o Muerte», «Πατρίδα ή Θάνατος», πολεμώντας τον δικτάτορα Φουλχένσιο Μπατίστα. Οι σύγχρονοι εξεγερμένοι Κουβανοί τραγουδούν «Patria y Vida», «Πατρίδα και Ζωή», βάλλοντας κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος του Μιγκέλ Ντίας Κανέλ. 

Το ρέγκετον κομμάτι που συνέθεσαν κουβανοί ράπερ από την Αβάνα και το Μαϊάμι, αναπαράχθηκε μέσα σε ένα εξάμηνο περισσότερες από επτά εκατομμύρια φορές. Οι βασικοί συνθέτες του τραγουδιού ανήκουν σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό κίνημα ονόματι Movimiento San Isidro (Κίνημα του Αγίου Ισιδώρου) το οποίο χάρη στις δράσεις του κατέληξε να αποτελεί την κύρια αντιπολιτευόμενη δύναμη στην Κούβα.

Το ότι τα μέλη του (καλλιτέχνες, κυρίως, δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί) αντιμετωπίζονται από τις αρχές ως στασιαστές και διώκονται συστηματικά και συλλαμβάνονται και φυλακίζονται, αποτελεί ακόμη μία απόδειξη ότι η τέχνη μπορεί να καταστεί επαναστατική, να αφυπνίσει συνειδήσεις, να αποκαλύψει τους μηχανισμούς της εξουσίας και τις ανησυχίες της κοινωνίας αλλά και τις όποιες προκαταλήψεις συμβάλλουν στη διαιώνιση καταστάσεων νοσηρών.  

Εχοντας αυτό κατά νου δύο ράπερ, όχι από την Κούβα αλλά από τη Μέση Ανατολή, ένας Ισραηλινός και ένας Παλαιστίνιος, αποφάσισαν να αρχίσουν να εκτοξεύουν – σε στιλ ραπ – ύβρεις και συκοφαντίες ο ένας στον άλλον, για να αναδείξουν τα στερεότυπα που συντηρούν την πολυετή ένταση μεταξύ των δύο λαών με στόχο το ξεπέρασμά τους. 

Ο Γιουρία Ρόζενμαν μεγάλωσε σε μια βάση του ισραηλινού στρατού και υπηρέτησε ως αξιωματικός σε μία επίλεκτη μονάδα. Ο πατέρας του ήταν μάχιμος πιλότος ενώ ο παππούς ήταν επικεφαλής της ομάδας αλεξιπτωτιστών που κατέλαβαν το Τείχος των Δακρύων το 1967, έπειτα από 19 χρόνια κατά οποία τελούσε υπό τον έλεγχο της Ιορδανίας.

Ο Σαμέχ Ζακούτ είναι ένας παλαιστίνιος πολίτης του Ισραήλ που μεγάλωσε στην Ραμάλα, μια μικτή πόλη στο κεντρικό τμήμα της χώρας. Η οικογένειά του εκδιώχθηκε από το πατρογονικό της σπίτι το 1948, στο πλαίσιο του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου, τον οποίο οι Παλαιστίνιοι αποκαλούν «Nakba», Kαταστροφή. Πάρα πολλοί συγγενείς του κατέφυγαν στη Λωρίδα της Γάζας.  

Πριν από μερικούς μήνες οι δύο άνδρες αποφάσισαν να λύσουν τις διαφορές τους δια της ραπ. «Κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον σε ένα γκαράζ πάνω από ένα μικρό πλαστικό τραπέζι, εκτοξεύουν προσβολές και κλισέ ο ένας στον άλλον, διαλύοντας την επίφαση ευγένειας που επικαλύπτει την αναβράζουσα και αμοιβαία μνησικακία που χαρακτηρίζει τις σχέσεις του Ισραήλ με την παλαιστινιακή μειονότητά του», αναφέρει σε κείμενό του ο Ρότζερ Κόεν των New York Times. 

Σύμφωνα με τον διακεκριμένο αμερικανό αρθρογράφο, το «Let’s Talk Straight» (Ας Μιλήσουμε Σταράτα) το οποίο μέσα σε δύο μήνες συγκέντρωσε περισσότερες από τέσσερα εκατομμύρια θεάσεις, κυκλοφόρησε την κατάλληλη στιγμή, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του τελευταίου αιματηρού κύκλου συγκρούσεων ανάμεσα σε Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους που μετέτρεψε σε πεδία μάχης πολλές μικτές πόλεις του Ισραήλ, όπως η Λοντ και η Ραμάλα.

Αναπαράγοντας τις προκαταλήψεις των Ισραηλινών κατά των Παλαιστινίων και των Παλαιστινίων κατά των Ισραηλινών, ο Γιουρία Ρόζενμαν και ο Σαμέχ Ζακούτ «δημιούργησαν ένα έργο που προκαλεί τους ακροατές να ξεπεράσουν τα στερεότυπα και να ανακαλύψουν την κοινή ανθρωπιά τους», γράφει ο Κόεν. 

Ο 31χρονος Ρόζενμαν επιδιώκει να αλλάξει το Ισραήλ εκ των έσω, αμφισβητώντας τα πιο βασικά αντανακλαστικά του. «Θεωρώ ότι φοβόμαστε και ότι μας ελέγχει ο φόβος», δηλώνει.  Ο 37χρονος Ζακούτ θέλει να αλλάξει το Ισραήλ, ξεπερνώντας τα τραύματα των προγόνων του. «Δεν υπερτονίζω την παλαιστινιακή μου ταυτότητα. Είμαι ένας άνθρωπος. Τελεία. Είμαστε άνθρωποι καταρχάς», υπενθυμίζει.    

Στο βίντεο πρώτος ραπάρει ο Ρόζενμαν. «Μην ωρύεστε για τον “ρατσισμό”. Σταματήστε την κλάψα. Ζείτε σε φατρίες, πυροβολείτε στους γάμους, κακομεταχειρίζεστε τα ζώα σας, κλέβετε αυτοκίνητα, δέρνετε τις ίδιες τις γυναίκες σας. Νοιάζεστε μόνο για τον Αλλάχ και την Νάκμπα και το τζιχάντ», δηλώνει, μεταξύ πολλών άλλων, με ύφος άκρως επιθετικό και αγανακτισμένο.

«Αρκετά», αναφωνεί κάποια στιγμή ο Ζακούτ. «Είμαι Παλαιστίνιος και αυτό δεν αλλάζει, οπότε βγάλε τον σκασμό. Δεν υποστηρίζω την τρομοκρατία, είμαι κατά της βίας, αλλά επί 70 χρόνια κατοχής, φυσικά θα υπάρξει αντίσταση. Οταν κάνετε μπάρμπεκιου και γιορτάζετε την ανεξαρτησία, η πραγματικότητα της γιαγιάς μου είναι η Νάκμπα. Το 1948 διώξατε την οικογένειά μου, το φαγητό ήταν ακόμα ζεστό πάνω στο τραπέζι όταν εισβάλατε στα σπίτια μας. Δεν μιλάτε αραβικά, δεν γνωρίζετε τίποτα για τον γείτονά σας, δεν θέλετε να ζούμε δίπλα σας, αλλά εμείς χτίζουμε τα σπίτια σας», σημειώνει οργισμένος.

Στον ισραηλινό στρατό ο Γιουρία Ρόζενμαν εργαζόταν ως παιδαγωγός. Δουλειά του ήταν να παρουσιάζει και να εξηγεί στους νέους ισραηλινούς στρατιώτες την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύρραξη. Μιλώντας, ωστόσο, για την μακροχρόνια αιματηρή αντιπαράθεση μεταξύ των δύο πλευρών, άρχισε σταδιακά να διαπιστώνει (και να απογοητεύεται για αυτό) πως «με το άλλοθι των τραυμάτων που υπέστησαν στο παρελθόν οι εβραίοι, τα πράγματα οικοδομήθηκαν πάνω σε σάπια θεμέλια». 

«Κάποια πράγματα όσον αφορά τη χώρα μου είναι υπέροχα και αγνά. Κάποια είναι σάπια. Δεν συζητιούνται. Μας κινητοποιεί το τραύμα. Είμαστε μία μετατραυματική κοινωνία. Το Ολοκαύτωμα μας νομιμοποιεί τρόπον τινά να μην σχεδιάζουμε για το μέλλον, να μην αντιλαμβανόμαστε πλήρως την κατάσταση εδώ και να αιτιολογούμε ενέργειες που χαρακτηρίζουμε αμυντικές», υποστήριξε σε συνέντευξή του. 

Ο Γιουρία Ρόζενμαν θεωρεί πως πρέπει να σταματήσουν άμεσα οι ισραηλινοί εποικισμοί σε εδάφη που θα μπορούσαν μελλοντικά να ανήκουν σε ένα παλαιστινιακό κράτος, επειδή αυτό το κράτος είναι απαραίτητο για την επίτευξη και τη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή. 

Αναζητώντας τρόπο να θέσει την ισραηλινή κοινωνία ενώπιον των ευθυνών της, ήρθε σε επαφή με τον Σαμέχ Ζακούτ πέρυσι το καλοκαίρι. Οι πρώτες συναντήσεις τους ήταν πολύωρες και εξαντλητικές, καθώς επέλεξαν να εξετάσουν από κοινού όλες τις διαφορές που τους χωρίζουν. Επειτα από εννιά μήνες άρχισαν να ηχογραφούν το κομμάτι τους, τόσο στα εβραϊκά όσο και στα αραβικά, ενώ τον Απρίλιο γύρισαν το βίντεο.

«Αυτή είναι μόνο η αρχή. Δεν πρόκειται να λύσουμε το πρόβλημα μέσα σε μία εβδομάδα. Αλλά τουλάχιστον είναι κάτι, το πρώτο βήμα ενός μεγάλου ταξιδιού», σημείωσε ο Ζακούτ. «Στόχος μας είναι να βροντοφωνάξουμε ότι δεν φοβόμαστε πλέον. Εγκαταλείπουμε τα τραύματα των γονιών μας και χτίζουμε ένα καλύτερο μέλλον για όλους», πρόσθεσε ο Ρόζενμαν.