Oι επισκέπτες της γκαλερί Citronne θα έχουν την ευκαιρία να δουν πενήντα ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Ρόμπερτ ΜακΚέιμπ (Robert McCabe) που εκκινούν και καταλήγουν στη θάλασσα, στον μόχθο των ψαράδων, στην έννοια της μεταφοράς, της σύνδεσης με τον υπόλοιπο κόσμο. Κυριαρχεί όχι μόνο το τοπίο, αλλά κυρίως ο άνθρωπος μέσα σε αυτό. Ο άνθρωπος όπως ορίζεται από το τοπίο αλλά και όπως καθοριστικά το ορίζει.

Ο έλληνας νησιώτης αυτής της δύσκολης οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά περιόδου που κατορθώνει να επιβιώνει και να θριαμβεύει είναι ο τελικός πρωταγωνιστής. Ετσι, συχνά ο φιλέλληνας περιηγητής, ζητά από αυτούς που φωτογραφίζει να κοιτάξουν κατάματα τον φακό του. Το βλέμμα συνδέεται με την εικόνα και μεταφέρει συναισθήματα, θέληση, μεταφέρει την αίσθηση της πραγματικής ζωής.

Οπως παρατηρεί η επιμελήτρια της έκθεσης Τατιάνα Σπινιάρη – Πολλάλη «ο ΜακΚέιμπ είναι φωτογράφος με οξεία οπτική αντίληψη. Η αισθητική σημασία των φωτογραφιών του οφείλεται στην ικανότητα και την ευαισθησία του να διακρίνει την κομβική στιγμή, το κλάσμα του δευτερολέπτου. πότε, δηλαδή, πρέπει να πατήσει το κουμπί της φωτογραφικής μηχανής ώστε, αποτυπώνοντας την συγκεκριμένη διάταξη των μορφών, να προσδώσει την κατάλληλη έκφραση. Για τον ΜακΚέιμπ ένα απειροελάχιστο αντικείμενο και μια αμελητέα λεπτομέρεια μπορούν να καταστούν ένα σπουδαίο θέμα».

Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει βεβαίως ευθέως στα ξύλινα καΐκια που ήταν όχημα διαφυγής, επιβίωσης αλλά και καλλιτεχνήματα. Ηταν η κοινή γλώσσα που ένωνε τον άνθρωπο με τη θάλασσα.

Η προσέγγιση του φωτογράφου είναι οι άνθρωποι και η ζωή τους, όπως την ορίζει η σχέση τους με την θάλασσα. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν την επιβίωση μετά από την καταστροφική δεκαετία του 1940, τον μόχθο, τον σκληρό αγώνα για την συνέχεια της ζωής. Το Αιγαίο, ανέκαθεν καθοριστικό στοιχείο της ελληνικής φύσης, έρχεται και επανέρχεται στο επίκεντρο της Ιστορίας, όπως άλλωστε συμβαίνει και σήμερα. Τα γνώριμα ελληνικά νερά, με το ιστορικό και πολιτισμικό τους βάθος, δημιουργούν απαντοχές, πλαισιώνουν, προστατεύουν, εξασφαλίζουν.

Οι φωτογραφίες επιδέχονται πολλές αναγνώσεις.  Oπως παρατηρεί η κυρία Σπινιάρη, «εκτός από τον αναμφισβήτητο χαρακτήρα τους ως ντοκουμέντα, οι φωτογραφίες του ΜακΚέιμπ είναι, κατ’ αρχήν, καλλιτεχνικές δημιουργίες –με αυτή τους την ιδιότητα, άλλωστε, παρουσιάζονται στην γκαλερί Citronne. Χαρακτηρίζονται από ρεαλισμό, αλλά και μια σπάνια αισθητική ποιότητα. Εντάσσονται στην μακρά διεθνή παράδοση της μαυρόασπρης φωτογραφίας, που κυριάρχησε και εξελίχθηκε το πρώτο μισό του 20ού αιώνα».

Γεννημένος στη Νέα Υόρκη, ο ΜακΚέιμπ έλεγε πως είναι νησιώτης από τη Μακρόνησο, κάνοντας λογοπαίγνιο με την καταγωγή του από το Λονγκ Αϊλαντ της Νέας Υόρκης. Η γνωριμία του με την Ελλάδα που τον μετέτρεψε ακαριαία σε σημαντικό φιλέλληνα, ξεκίνησε το 1954, όταν ως φοιτητής στο Πρίνστον ήρθε μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του για δέκα μέρες στη χώρα μας, στο πλαίσιο ενός ταξιδιού που τον οδήγησε επίσης στη Γαλλία και στην Ιταλια. Ενα χρόνο μετά, περιηγήθηκε στο Αιγαίο με μια Rolleiflex και φιλμ Plus-X.

Μια παραγγελία του περιοδικού National Geographic Society το 1957 για έγχρωμες φωτογραφίες στα ελληνικά νησιά σηματοδότησε την καλλιτεχνική δημιουργία και την θεματική της επόμενης πεντηκονταετίας, κατά την οποία δεν σταμάτησε να περιοδεύει και να φωτογραφίζει στον ελληνικό χώρο.  Οι μαυρόασπρες φωτογραφίες του παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1954 και το 1955 στο Firestone Library του Princeton και σε περιοδεύουσες εκθέσεις. Επίσης, το 1967 έδειξε μια επιλογή από τις φωτογραφίες του στην Olympic Gallery (σήμερα Olympic Tower) στην Νέα Υόρκη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News