Τα όσα βγήκε να διατρανώσει ο Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντηση με τον μεταβατικό πρωθυπουργό της Λιβύης, Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, για τη «δέσμευση της Τρίπολης και της Αγκυρας» στο παράνομο -και μη κυρωθέν από το κοινοβούλιο της Λιβύης- τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, ήταν σαφώς μία επίδειξη διπλωματικής ισχύος. Και πολλοί (και στην Ελλάδα) βιάστηκαν να μιλήσουν για διπλωματική αποτυχία του πρόσφατου ταξιδιού Μητσοτάκη-Δένδια στην πρωτεύουσα της βορειοαφρικανικής χώρας.

«Τα λόγια είναι περιττά»

«Ο αξιότιμος αδελφός μου Ντμπεϊμπά, έχει επαναλάβει πολλές φορές, πως το μνημόνιο αυτό είναι σύμφωνο με τα συμφέροντα της Λιβύης. Τα υπόλοιπα λόγια για εμάς είναι περιττά. Σήμερα επιβεβαιώσαμε την αποφασιστικότητά μας στο θέμα αυτό», δήλωσε χαρακτηριστικά ο τούρκος πρόεδρος.

Ο Ερντογάν υποδέχθηκε στην Αγκυρα τον λίβυο πρωθυπουργό και σχεδόν το σύνολο του υπουργικού του συμβουλίου την ώρα που ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρισκόταν στην Βεγγάζη για συναντήσεις με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό, αρμόδιο για την Ανατολική Λιβύη, Χουσεΐν Ατίγια Αμπντούλ Χαφέεζ Αλ Κατράνι, και τον πρόεδρο της Βουλής -και συχνό συνομιλητή του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας-  Αγκίλα Σάλεχ Ισα.

Σε μία ακόμη -όχι και τόσο τυχαία- χρονική σύμπτωση, ο Ερντογάν φωτογραφήθηκε δίπλα στον Ντμπεϊμπά για να… γιορτάσει την επαναβεβαίωση της δέσμευσης Τρίπολης και Αγκυρας στο παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο, δύο ημέρες πριν από την επίσκεψη Δένδια στην Τουρκία και καθώς είχε προηγηθεί η έκκληση του υπουργού των Εξωτερικών προς τη μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης να μην προβεί στην κύρωσή του.

Θα κυρωθεί;

Είναι σαφές πάντως, ότι στη λιβυκή Bουλή δεν υπάρχει πλειοψηφία ικανή να σφραγίσει οριστικά και πλήρως τον εναγκαλισμό της Λιβύης με την Τουρκία, αφού οι επιφυλάξεις είναι πολλές και έχουν εκφραστεί και δημοσίως.

Σε αυτή τη «λεπτομέρεια» άλλωστε βασίζεται και η ερμηνεία της δήλωσης Ντμπεϊμπά μπροστά στον Ερντογάν ότι είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσει διάλογος που να λαμβάνει υπόψη του όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της περιοχής.

«Αναφορικά με τα σύμφωνα που υπογράφηκαν μεταξύ των χωρών μας, ιδίως το σύμφωνο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών, επιβεβαιώνουμε ότι αυτά βασίζονται σε έγκυρες βάσεις και εξυπηρετούν τα συμφέροντα των δύο χωρών μας», ανέφερε ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης. Παράλληλα όμως, υπογράμμισε ότι στόχος του είναι να δημιουργήσει έναν «μεσογειακό διάλογο»,  όπου τα ενδιαφερόμενα μέρη θα μπορούν να συζητήσουν για τα κοινά τους συμφέροντα.

Το στοίχημα της ανοικοδόμησης και η παρουσία των ελληνικών εταιρειών

Από την πλευρά του ο Ερντογάν έδωσε πλήθος υποσχέσεων για οικονομική στήριξη της Λιβύης, κυρίως σε επίπεδο υποδομών.

«Θέλουμε να ενισχύσουμε την αλληλεγγύη μας και τη συνεργασία μας (…) Θα υποστηρίξουμε την κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τον ίδιο τρόπο που υποστηρίξαμε την προηγούμενη νόμιμη κυβέρνηση (της Τρίπολης)», θέλησε να επισημάνει ο τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στον Σαράζ με τον οποίο υπέγραψε το μνημόνιο της Κωνσταντινούπολης το 2019.

Τουρκικές εταιρείες θα διαδραματίσουν «σημαντικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Λιβύης», συμφώνησε ο Ντμπεϊμπά, ο οποίος την Τρίτη θα είχε σειρά συναντήσεων με τούρκους επιχειρηματίες.

Ο Ερντογάν ανακοίνωσε επίσης ότι η χώρα του θα παράσχει 150.000 δόσεις εμβολίου κατά της Covid-19 στη Λιβύη, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι η Τουρκία θα ανοίξει ξανά το προξενείο της στη Βεγγάζη «μόλις -όμως- το επιτρέψουν οι συνθήκες».

Στη Βεγγάζη από όπου ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας διεμήνυσε τη Δευτέρα ότι «η Ελλάδα είναι στη διάθεση της Λιβύης για να συμφωνήσουμε στις θαλάσσιες ζώνες μας».

Κατά τις συναντήσεις του κ. Δένδια με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό της Λιβύης Χουσεΐν Ατίγια Αμπντούλ Χαφέεζ Αλ Κατράνι και τον πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ Ίσα, τονίστηκε ότι η θέση της λιβυκής πλευράς για το τουρκολιβυκό μνημόνιο Ερντογάν-Σαράζ  είναι σαφής και παραμένει σταθερή.

Σύμφωνα μάλιστα με διπλωματικές πηγές, ο Αγκίλα Σάλεχ ξεκαθάρισε ότι το λιβυκό κοινοβούλιο δεν πρόκειται να το επικυρώσει, κάνοντας ειδική αναφορά στην πρόσφατη απόφαση λιβυκού δικαστηρίου που το έκρινε άκυρο.

Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων τόνισε επίσης, ότι η παρούσα κυβέρνηση είναι μεταβατική (προσωρινή) και ότι βασικός της στόχος θα πρέπει να είναι η διοργάνωση των εκλογών του προσεχούς Δεκεμβρίου.

Εφόσον εκφρασθούν ελεύθερα οι πολίτες -σημείωσε- συγκεκριμένες χώρες ίσως να δουν την επιρροή τους να μειώνεται, και για τον λόγο αυτόν δεν επιθυμούν την διεξαγωγή των εκλογών και καταβάλλουν προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση

Αμφότεροι οι συνομιλητές του υπουργού Εξωτερικών συμφώνησαν ότι βασικό ζήτημα για την ομαλή οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών είναι η πλήρης αποχώρηση των ξένων δυνάμεων από το έδαφος της Λιβύης, θέση που ασπάζεται βεβαίως και η χώρα μας.

Ιδιαίτερα θετική εξάλλου ήταν η ανταπόκριση του συνόλου των λίβυων αξιωματούχων στην αναγγελία της ίδρυσης Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Βεγγάζη (συμπεριλαμβανομένου του δημάρχου της πόλης Σακρ Μπουζουάρι).

Η Ελλάδα είναι μία από τις πρώτες χώρες, αν όχι η πρώτη, που θα λειτουργήσει εκ νέου προξενική Αρχή στη Βεγγάζη, υπογράμμιζαν οι ίδιες διπλωματικές πηγές, ενώ ο πρόεδρος της λιβυκής Βουλής μίλησε με θερμά λόγια για τη χώρα μας λέγοντας χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων, ότι “δεν θα ξεχάσουμε την στάση της Ελλάδας υπέρ ημών”.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο κ. Δένδιας παρέστη και σε σύντομη τελετή στο ευρωπαϊκό σχολείο της ελληνικής κοινότητας της Βεγγάζης (φωτογραφία κάτω), όπου συναντήθηκε με μέλη της κοινότητας, παρουσία του δημάρχου της Βεγγάζης.

Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στο σύνολο των επαφών του, στην πρόθεση της Ελλάδας να συνεισφέρει τόσο στην ομαλή διοργάνωση και διεξαγωγή των εκλογών, όσο και στην ανοικοδόμηση της χώρας, τονίζοντας την μακρά παρουσία και εμπειρία ελληνικών εταιρειών στη Λιβύη (βλ. μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας στο Τομπρούκ της ανατολικής Λιβύης από τη Mytilineos) . Στο πλαίσιο αυτό ανήγγειλε ότι ο υφυπουργός αρμόδιος για την Οικονομική Διπλωματία κ. Φραγκογιάννης θα επισκεφθεί την Λιβύη.

Ο απολογισμός

Σε έναν απολογισμό της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών στην ανατολική Λιβύη, οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι αποσκοπούσε στην εμπέδωση τριών βασικών μηνυμάτων: να μην αναληφθεί σε πρώτη φάση οποιαδήποτε πρωτοβουλία όσον αφορά το παράνομο και ανυπόστατο “τουρκο-λιβυκό μνημόνιο” που θα δυσχέρανε τις σχέσεις της Λιβύης τόσο με την Ελλάδα όσο και με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η εμπέδωση της ελληνικής παρουσίας με την ίδρυση του Γενικού Προξενείου στη Βεγγάζη και η συνεισφορά στη χώρα για την ανοικοδόμηση της Λιβύης.

Μία εβδομάδα μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην Τρίπολη, συμπλήρωναν,  ήταν μία ακόμα ευκαιρία σύσφιξης των σχέσεων Ελλάδος-Λιβύης, με γνώμονα την εμπέδωση της διμερούς συνεργασίας και προβολής των δικαίων θέσεων της Ελλάδας.

Κατά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη λιβυκή πρωτεύουσα, πάντως, ο μεταβατικός πρωθυπουργός Ντμπεϊμπά δεν κρύφτηκε και είπε ξεκάθαρα ότι η χώρα του θα προτιμήσει εκείνον που δίνει τα περισσότερα και εξυπηρετεί καλύτερα τα λιβυκά συμφέροντα.

Και προ της εξαγωγής βεβιασμένων συμπερασμάτων περί «ήττας» ή «επαναπροσέγγισης», θα πρέπει να προσμετρηθούν και παράγοντες όπως για παράδειγμα η παρέμβαση του Καΐρου στα της Λιβύης, με τον αιγύπτιο ΥΠΕΞ Σάμεχ Σούκρι να έχει ήδη τηλεφωνικές επικοινωνίες τόσο με τον Νίκο Δένδια όσο και με τον τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Με άλλα λόγια το διπλωματικό πόκερ συνεχίζεται…

Χαρακτηριστικό ότι αμέσως μετά την επιστροφή του από τη Λιβύη, η πρώτη συνάντηση που είχε ο υπουργός Εξωτερικών ήταν με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News