Πότε τελειώνει ένας πόλεμος; Όταν αφοπλιστούν τα στρατεύματα; Όταν καταμετρηθούν οι νεκροί; Όταν καταδικαστούν οι εγκληματίες πόλεμου; Όταν σβήσουν οι σφαίρες από τους τοίχους; Eδώ στην πόλη Μοστάρ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης οι σφαίρες αποτελούν μνημείο. Τα κατεστραμμένα κτίρια παραμένουν άθικτα, θυμίζοντας μια σκοτεινή εποχή. Το Μοστάρ είναι χωρισμένο στα δύο με την περίφημη γέφυρα Stari Most (παλαιά γέφυρα) την οποία έχτισε ο ίδιος ο Σουλειμάν τον 16ο αιώνα, και γκρέμισαν οι βοσνιοκροατικές δυνάμεις στη διάρκεια του βοσνιοκροατικού πολέμου, στις 9 Νοεμβρίου του 1993. Η γέφυρα αναστυλώθηκε το 2004 και σήμερα αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο, αλλά και το πέρασμα από τη χριστιανική όχθη στη μουσουλμανική. Ο πληθυσμός του Μοστάρ αποτελείται από 35% Βόσνιους, 34% Κροάτες και 10% Σέρβους. Ένας πελώριος Σταυρός, τοποθετημένος στην κορυφή ενός λόφου, σκιάζει τα μουσουλμανικά τεμένη προκαλώντας οργή στη μουσουλμανική κοινότητα. Πράγματι, ο ξύλινος Σταυρός είναι ορατός από κάθε σημείο της πόλης.

Είναι απόγευμα και τολμηροί νεαροί πηδούν στο νερό από την 29μετρη γέφυρα, με αντάλλαγμα μερικά μάρκα. Διαδηλωτές έχουν συγκεντρωθεί για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους λόγω της απουσίας νόμου για τον προσωπικό αριθμό αναγνώρισης, της κατάστασης στη χώρα και του μεγάλου ποσοστού ανεργίας, ένα φλέγον πολιτικό θέμα αυτές τις μέρες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ανάμεσα στους διαδηλωτές είναι πολλοί γονείς με μωρά, οι οποίοι δεν μπορούν να δηλώσουν τα στοιχεία των παιδιών τους, με συνέπεια να είναι αδύνατη η έκδοση καρτών υγείας ή διαβατηρίων.

Οι εκπρόσωποι των τριών κοινοτήτων στη χώρα δεν μπορούν να συμφωνήσουν στα 13 ψηφία -και γράμματα- που θα προσδιορίζουν την καταγωγή, με αποτέλεσμα τα βρέφη που γεννήθηκαν από τις αρχές Φεβρουαρίου να μην είναι εγγεγραμμένα. Ο τραγικός θάνατος ενός τρίμηνου βρέφους, που δεν μπορούσε να μεταφερθεί στο Βελιγράδι για να εγχειρισθεί επειδή δεν είχε ταυτότητα, έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων. Η Μπερίνα, είναι το πρώτο θύμα αυτής της νέας διαμάχης.

Σε ένα καφέ κοντά στη γέφυρα, η Τίνα, μια Κροάτισσα μητέρα, μου εξηγεί πως οι Κροάτες έχουν εντελώς διαφορετική νοοτροπία από τους Βόσνιους και πως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι γεμάτη προβλήματα. Μαζί μας είναι και ο Ζλάτκο, Βόσνιος φίλος της Τίνας από την παιδική ηλικία. Μου λέει ότι όλα αυτά είναι κατάλοιπα ενός πόλεμου που στην πραγματικότητα δεν έχει τελειώσει, απλά κρύφτηκε πίσω από τα συμφέροντα των εμπλεκόμενων οι οποίοι ένα πρωί αποφάσισαν να κατεβάσουν την αυλαία. «Το χάσμα είναι πολύ πιο βαθύ», εξηγεί καθώς φλερτάρει με μια Σέρβα που περνάει τον δρόμο. «Αυτή είναι ορθόδοξη», μου λέει, «σαν και εσάς».

Στον δρόμο για το Σεράγεβο συλλογίζομαι την Ελλάδα και την κατάσταση σήμερα. Μήπως ο εμφύλιος δεν τελείωσε ποτέ; Μήπως η μάχη συνεχίζεται στην ΕΡΤ, στο Σύνταγμα, στα ΜΜΕ, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι; Ανήσυχος ο Ζλάτκο παραθέτει τον Πλάτωνα, «Μόνον οι νεκροί έχουν δει το τέλος ενός πόλεμου». «Στην Ελλάδα είμαστε ακόμη ζωντανοί», απαντάω διστακτικά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News