Εθνικό Ιστορικό Ορόσημο των ΗΠΑ από το 1986, ένα από τα «Επτά Θαύματα του Σύγχρονου Κόσμου», σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Πολιτικών Μηχανικών, και πρώτο στον «Κατάλογο των Επιφανέστερων Αρχιτεκτονημάτων» κατά το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων, ο εμβληματικός ουρανοξύστης Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ (Εmpire State Building) της  Νέας Υόρκης για πολλά χρόνια ήταν «σύμβολο ενός αστικού τρόπου εργασίας και της ανθεκτικότητας της πόλης στις αντιξοότητες». Ωστόσο, σύμφωνα με ένα άρθρο των New York Times οι προβλέψεις μετά από σχεδόν δύο χρόνια πανδημίας είναι μάλλον ζοφερές και το μέλλον του πιο διάσημου ουρανοξύστη στον κόσμο υπό αμφισβήτηση.

Το  Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ βρίσκεται στη διασταύρωση της 5ης Λεωφόρου και της 34ης Δυτικής Οδού, έχει 102 ορόφους (το πρώτο κτίριο στην ιστορία με περισσότερους από 100 ορόφους) και το ύψος του είναι 381 μέτρα ενώ το άκρο της κεραίας του φτάνει στα 449 μέτρα. Μάλιστα, από την ολοκλήρωσή του το 1931 και για 41 χρόνια, ως το χτίσιμο του Βόρειου Πύργου του Παγκόσμιου Εμπορικού Κέντρου το 1972, υπήρξε ο υψηλότερος ουρανοξύστης στη Γη. Μετά την καταστροφή των Δίδυμων Πύργων από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 παρέμεινε το ψηλότερο κτίριο τη Νέας Υόρκης μέχρι που το 2013 ξεπεράστηκε από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 1 (η άκρη της κεραίας του φτάνει στα 541 μέτρα).

Διαθέτει 86 ορόφους για εμπορική χρήση ενώ οι υπόλοιποι 16 αντιπροσωπεύουν την κορυφή-πύργο αρ ντεκό. Από την αρχή σκοπός του ήταν να στεγάσει εταιρικά γραφεία ωστόσο η οικονομική ύφεση του 1929 είχε ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος του ενοικιαζόμενου χώρου να μείνει ξενοίκιαστο εξ ου και του βγήκε το παρατσούκλι «Empty State Building». Και φαίνεται ότι σχεδόν έναν αιώνα αργότερα η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί.

Το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ, όπως και η πόλη στην οποία βρίσκεται, αναφέρουν οι New York Times, βασίζεται σε ένα σταθερό ρεύμα τουριστών, σε ακμάζουσες επιχειρήσεις λιανικής και εταιρείες πρόθυμες να μισθώσουν τους τεράστιους χώρους των γραφείων που διαθέτει. Ωστόσο η πανδημία άδειασε τα αξιοθέατα, τα καταστήματα και τα γραφεία της Νέας Υόρκης, για μήνες. Και τώρα, καθώς η αναμενόμενη επιστροφή στην κανονικότητα αναβλήθηκε πάλι, τα σχέδια των ενοίκων του κτιρίου αποκαλύπτουν μια ουσιαστική πολιτιστική αλλαγή.

Συνεντεύξεις με δεκάδες ενοικιαστές του κτιρίου και μια ανάλυση δημόσιων αρχείων, που έκαναν δέκα δημοσιογράφοι της νεοϋορκέζικης εφημερίδας, δείχνουν ότι ο ρόλος του κτιρίου γραφείων στις ΗΠΑ έχει αλλάξει, ίσως μόνιμα, και οι τοπικές οικονομίες, που κάποτε βασίζονταν στην παραδοσιακή εργάσιμη ημέρα 9 πμ- 5 μμ αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο μέλλον.

Το Παρατηρητήριο

Το Κτίριο Εμπάιρ Στέιτ διαθέτει ένα από τα δημοφιλέστερα παρατηρητήρια θέας σε όλο τον κόσμο που και έχει κόψει εκατοντάδες εκατομμύρια εισιτήρια από τότε που πρωτολειτούργησε ως σήμερα. Το κυρίως παρατηρητήριο, στον 86ο όροφο (υπαίθριο), και το δεύτερο (κλειστό) στον 102ο όροφο, προσφέρουν εντυπωσιακές εικόνες της Νέας Υόρκης 360 μοιρών. Ωστόσο όπως και άλλα τουριστικά αξιοθέατα στη Νέα Υόρκη, τα διάσημα παρατηρητήρια του Εμπάιρ Στέιτ έμειναν σχεδόν άδεια για μήνες.

Το δεύτερο τρίμηνο του 2021, το παρατηρητήριο είχε 162.000 επισκέπτες. Παρουσίασε μεν βελτίωση σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο αλλά το ποσοστό είναι 83% χαμηλότερο από την ίδια περίοδο του 2019, που κόπηκαν σχεδόν ένα εκατ. εισιτήρια.

Η δύσκολη κατάσταση του παρατηρητηρίου υπογραμμίζει την κατάρρευση του τουρισμού στη Νέα Υόρκη, η οποία δέχτηκε περίπου 45 εκατ. λιγότερους επισκέπτες το 2020 από ό, τι το προηγούμενο έτος, στερώντας την πόλη από έσοδα ύψους άνω των 30 δισ. δολαρίων.

Τα γραφεία

Με ένα μείγμα μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων στους χώρους του, το κτίριο είναι ίσως καλύτερο βαρόμετρο της κατάστασης των χώρων γραφείων στη Νέα Υόρκη και της οικονομίας της πόλης.

Ο Τόνι Μάλκιν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας που κατέχει τον ουρανοξύστη (Empire State Realty Trust) αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων των New York Times. Αλλά 48 ένοικοι, που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του χώρου γραφείων του κτιρίου, τους μίλησαν για τα σχέδιά τους για επιστροφή στο γραφείο ή τα ανακοίνωσαν δημόσια.

Οι ενοικιαστές που αντιπροσωπεύουν το 41% του χώρου γραφείων του κτιρίου είπαν ότι, όταν επιστρέψουν στο γραφείο θα υιοθετήσουν ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας, σύμφωνα με το οποίο οι εργαζόμενοι έχουν την επιλογή να εργάζονται εξ αποστάσεως τουλάχιστον για ένα μέρος του χρόνου. Σύμφωνα, άλλωστε, με μια πρόσφατη έρευνα στο Μανχάταν το 70% των εργοδοτών σχεδιάζει να υιοθετήσει αυτό το μοντέλο εργασίας.

Συνολικά, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι ενοικιαστές που μίλησαν για τα σχέδιά τους, παραμένουν στο κτίριο και μόνο ένα μικρό ποσοστό αποφάσισε να εγκαταλείψει τον χώρο των γραφείων τους. Η επιλογή μιας εταιρείας να αποχωρήσει καθορίστηκε γενικά από τη σύμβαση μίσθωσης. Ολοι οι ενοικιαστές, που είπαν ότι έφυγαν από το κτίριο ή σκοπεύουν να το κάνουν, είχαν συμφωνίες μισθώσεων ή υπενοικίασης, που έληξαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας ή λήγουν σύντομα.

Για παράδειγμα, ο διευθύνων σύμβουλος μιας εταιρείας ιατρικού εξοπλισμού, που βρισκόταν στο κτίριο από το 1990, είπε ότι τον Μάρτιο του 2020 οι εργαζόμενοι άρχισαν να εργάζονται από το σπίτι και δεν επέστρεψαν ποτέ. Οταν η μίσθωση έληξε το καλοκαίρι του 2021, η εταιρεία επέλεξε να μην την ανανεώσει: «Διαπιστώσαμε ότι είμαστε σε θέση να εργαστούμε με τρόπους, που προηγουμένως δεν μπορούσαμε καν να φανταστούμε ότι ήταν εφικτοί», είπε ο κ. Φέλντσου, CEO της Daxor. «Πιστεύαμε τόσο καιρό ότι χρειαζόμασταν ένα γραφείο για να είμαστε αποτελεσματικοί, αλλά δεν είναι αλήθεια».

Πολύ λίγοι ενοικιαστές με μισθώσεις που έληγαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δήλωσαν ότι αποφάσισαν να τις ανανεώσουν. Ενας από αυτούς, ήταν ένα λογιστικό γραφείο ο διευθυντής του οποίου δήλωσε ότι η διοίκηση του κτιρίου του προσέφερε κίνητρα για να μείνει: «Ηταν πολύ, πολύ, πολύ ανυπόμονοι να δουν αν μπορούν να με κλείσουν ξανά και προσπάθησαν να είναι όσο το δυνατόν πιο ευχάριστοι μέχρι  να βεβαιωθούν ότι θα μείνω», είπε ο κ. Λίπελ, ο οποίος εξασφάλισε ένα πολύ φθηνότερο ενοίκιο.

Η LinkedIn είναι ο μεγαλύτερος ενοικιαστής του ιστορικού ουρανοξύστη. Ενοικιάζει 10 ολόκληρους ορόφους και μέρος ενός άλλου, πληρώνοντας για ενοίκια τουλάχιστον 26 εκατ. δολάρια κάθε χρόνο. Ωστόσο η εταιρεία δήλωσε πρόσφατα ότι χαλαρώνει τα σχέδιά της επιστροφής στο γραφείο για να δώσει στους υπαλλήλους περισσότερη ελευθερία να εργάζονται από το σπίτι.

Ενας άλλος ενοικιαστής -το λογιστικό γραφείο Funaro & Co.- καταλαμβάνει έναν ολόκληρο όροφο από το 2008. Το 2019 ανανέωσε το συμβόλαιο μέχρι το 2025. Αν είχε λήξει κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν θα το έκανε, αφού η πολιτική της εξ αποστάσεως εργασίας έχει μειώσει τους εργαζόμενους, που πηγαίνουν καθημερινά στο γραφείο, από 100 σε μόλις 10. Για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα, η εταιρεία μπορεί να προσπαθήσει να υπενοικιάσει ένα τμήμα του 41ου ορόφου, που έχει στη διάθεσή της.

Τα καταστήματα λιανικής πώλησης

Τα μαγαζιά στο ισόγειο του ουρανοξύστη είχαν κάποτε μεγάλη ζήτηση χάρη στους εργαζόμενους γραφείων και στους τουρίστες που περιφέρονταν στην περιοχή, αλλά η πανδημία έχει μειώσει την κυκλοφορία των πεζών στο ελάχιστο. Τα ενοίκια των καταστημάτων λιανικής στο Μανχάταν, που είχαν μειωθεί ήδη πριν από το 2020, έχουν πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο της δεκαετίας, σύμφωνα με την CBRE, μια εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων.

Εκτός από τους χώρους του κτιρίου, που ήταν ήδη άδειοι πριν από το 2020, τουλάχιστον τρία καταστήματα βιτρίνας έκλεισαν προσωρινά κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το ένα ήταν ένα εστιατόριο σούσι στην 33η οδό, που δεν έχει ανοίξει ακόμη, και τα άλλα δύο καφετέριες Starbucks στην 33η και στην 34η οδό, που εξυπηρετούσαν κυρίως τους υπαλλήλους γραφείων. Οι ημερήσιες παραγγελίες έχουν αυξηθεί από την επαναλειτουργία, αλλά δεν έχουν φτάσει ακόμη σε επίπεδα προ πανδημίας.

Το μεγαλύτερο κατάστημα λιανικής πώλησης του κτιρίου είναι το Walgreens (φάρμακα και καλλυντικά), που καταλαμβάνει δύο ορόφους. Πριν από την πανδημία, ήταν ανοιχτό 24 ώρες το 24ωρο. Τώρα, ανοίγει στις 8 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ.

Η Νέα Υόρκη έχει προσαρμοστεί και σε άλλες μεγάλες κρίσεις, αναφέρει το δημοσίευμα των New York Times, αλλά μιλώντας με τους ενοικιαστές του εμβληματικού ουρανοξύστη της πόλης για τα σχέδιά τους, και παρακολουθώντας πώς έχουν βιώσει την περίοδο της πανδημίας, αποκαλύπτεται ότι έχουν ακόμη μπροστά τους πολλούς οδυνηρά αβέβαιους μήνες.

Για κάθε LinkedIn, μια εταιρεία που ευδοκίμησε στην πανδημία, μπορεί να υπάρχουν αρκετές άλλες εταιρείες που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές αναταράξεις.

Για παράδειγμα, η Global Brands Group, μια επιχείρηση υποδημάτων και ενδυμάτων με έδρα το Χονγκ Κονγκ, και ένας από τους μεγαλύτερους ενοικιαστές του κτιρίου, χρωστάει ενοίκια τα οποία μάλλον δεν θα πληρώσει καθώς υπέβαλε αίτηση πτώχευσης τον Ιούλιο.

Στο Μανχάταν, το 19%  του χώρου γραφείων διατίθεται προς ενοικίαση, σύμφωνα με την εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων Newmark, ποσοστό περίπου διπλάσιο από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. «Οταν υπάρχει ύφεση, κανείς δεν ξέρει πραγματικά πότε θα ανακάμψει η αγορά», δήλωσε ο Ντάνιελ Αλπερτ, έμπειρος επενδυτής εμπορικών ακινήτων και διευθύνων σύμβουλος της Westwood Capital.  Και πρόσθεσε ότι το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ, ένας παλιός ουρανοξύστης με ενοικιαστές πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είναι πιο ευάλωτος στην τρέχουσα κρίση από τους τεράστιους, νέους ουρανοξύστες γραφείων, που εμφανίστηκαν πιο πρόσφατα στο Μανχάταν.

«Αλλά, όπως οι πυραμίδες, θα είναι εκεί για πάντα», είπε ο κ. Αλπερτ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News