Το ξημέρωμα στο Καράτσι είναι ροζ. Χιλιάδες κοράκια πετούν σε σμήνη πάνω από την πόλη δημιουργώντας έναν απόκοσμο θόρυβο. Εάν κοιμάσαι ελαφριά, ξυπνάς. Μαγεύεσαι από τα χρώματα του ουρανού και το παιχνίδι των μαύρων πουλιών που δημιουργούν σκούρες ορδές στον αέρα. Όταν όμως στρέψεις το κεφάλι προς τα κάτω, έρχεσαι αντιμέτωπος με ένα διαφοροποιημένο σκηνικό, έναν παραμορφωμένο καθρέπτη. Στα αριστερά ουρανοξύστες -άλλοι πολυτελή κτίρια γραφείων και άλλοι κομμουνιστικού τύπου μεγαθήρια κατοικιών- και στα δεξιά παράγκες. Στις λεωφόρους τζιπ και τουκ-τουκ, στους χωματόδρομους κάρα που τα σέρνουν γαϊδούρια. Μία πόλη 23,5 εκατομμυρίων ανθρώπων γεμάτη εκκωφαντικές αντιθέσεις αλλά και χρώμα και ψυχή. Είναι τέλη Σεπτεμβρίου και το Πακιστάν προετοιμάζεται για το μεγάλο οικονομικό γεγονός, την EXPO Pakistan 2013. Μία επίθεση αυτοκτονίας σε αγγλικανική εκκλησία της Πεσαβάρ, κοντά στα σύνορα με το Αφγανιστάν, οδηγεί στον θάνατο δεκάδες χριστιανούς. Λίγα εικοσιτετράωρα μετά, ένας σεισμός 7,8 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ στο Μπαλουχιστάν, παρασύρει στον θάνατο εκατοντάδες. Δεν υπήρχε χειρότερη στιγμή γι' αυτή την ταραγμένη χώρα να γίνει πρώτο θέμα στις ειδήσεις παγκοσμίως. Αυτές οι εικόνες μεταδίδουν μία ζοφερή πραγματικότητα και ταυτόχρονα σκιάζουν μία άλλη πτυχή του Πακιστάν, αυτή της δημιουργίας, του εμπορίου, των τεχνών, του πολιτισμού και των οικονομικών ευκαιριών.

Βρίσκομαι στο Καράτσι, προσκεκλημένος της Πρεσβείας του Πακιστάν στην Ελλάδα μαζί με λίγους Έλληνες επιχειρηματίες για να παρακολουθήσουμε την έκθεση. Τα γεγονότα αναγκάζουν κάποιους να ακυρώσουν το ταξίδι. Παρ' όλα αυτά περίπου 800 επισκέπτες-επιχειρηματίες από ολόκληρο τον κόσμο προσγειώθηκαν στον Διεθνές Αερολιμένα της μεγαλύτερης πόλης του Πακιστάν, η οποία λίγες μέρες πριν είχε αναγορευτεί ως η πιο επικίνδυνη μεγαλούπολη του κόσμου. Ο Πρόεδρος της χώρας, Mamnoon Hussain, μας ευχαριστεί για την εμπιστοσύνη που δείχνουμε στο Πακιστάν, κατά τη διάρκεια δεξίωσης στην αυλή του μεγάρου του κυβερνήτη του Καράτσι. Eνός υπέροχου αποικιακού κτιρίου που κάποτε φιλοξενούσε την αριστοκρατία της βρετανικής Raj. Τα μέτρα ασφαλείας είναι υπέρ του δέοντος αυστηρά. Δύο βαν και φρουροί – ενδεχομένως ιδιωτικές δυνάμεις ασφαλείας – με καλάσνικοφ συνοδεύουν το αυτοκίνητο που με μεταφέρει, μαζί με άλλους Ευρωπαίους ταξιδιώτες, στο ξενοδοχείο. Στην είσοδο ένας άνδρας σκανάρει με κάποιο ειδικό μηχάνημα το αυτοκίνητο για να εντοπίσει τυχόν εκρηκτικά. Άλλος ανοίγει το πορτμπαγκάζ, άλλος κοιτάζει με καθρέπτες κάτω από το όχημα και ο τέταρτος παρατηρεί ποιοι είμαστε μέσα. Πέφτουν τα σιδερένια κιγκλιδώματα και μπαίνουμε στο ξενοδοχείο, αφού πρώτα περάσουμε από σαρωτές, αντίστοιχους αυτών των αεροδρομίων. Είναι ξεκάθαρο ότι το Πακιστάν δεν αντέχει άλλη τρομοκρατική επίθεση εναντίων δυτικών και κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει οποιοδήποτε συμβάν. Εξάλλου, αυτές οι επιθέσεις, η θρησκευτική βία, η κοινωνικο-πολιτική αστάθεια και η ενεργειακή κρίση έχει ανακόψει την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Το Πακιστάν, όπως και η Ελλάδα, αναγκάστηκε να πάρει δάνειο από το ΔΝΤ, ύψους 6,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων – είχε προηγηθεί ένα ακόμη δάνειο 5 δισ. δολαρίων από τον ίδιο οργανισμό. Η πολιτική ηγεσία τρέχει να εκπληρώσει τα προαπαιτούμενα προκειμένου να λάβει την επόμενη δόση. Ήδη έχει πραγματοποιήσει με επιτυχία την ιδιωτικοποίηση του τραπεζικού τομέα. Όμως, σε αντίθεση με την Ελλάδα, η οικονομία του Πακιστάν στηρίζεται στις εξαγωγές. Τα δέρματα και τα υφάσματά της είναι ίσως τα καλύτερα στον κόσμο. Οι Πακιστανοί επιχειρηματίες θεωρούνται δαιμόνιοι. Τα κοσμήματα, οι ξύλινες κατασκευές, τα χειροτεχνήματα, το μαλλί, τα έπιπλα, τα ιατρικά εργαλεία και κυρίως τα οργανικά φρούτα και λαχανικά, θεωρούνται οι ναυαρχίδες της παραγωγής στη χώρα.

Τον περασμένο Μάιο, για πρώτη φορά στην ιστορία του Πακιστάν μία εκλεγμένη κυβέρνηση διαδέχθηκε την προηγούμενη. Ο νέος πρωθυπουργός, ο Nawaz Sharif, μεγιστάνας των επιχειρήσεων, φαίνεται ότι δημιουργεί εμπιστοσύνη στους ξένους επενδυτές. Το χρηματιστήριο του Καράτσι μέσα σε έναν χρόνο ανέβηκε 44%, γεγονός που το κατατάσσει για το τρέχον έτος, σύμφωνα με το Bloomberg, σε μία από τις κορυφαίες χρηματιστηριακές αγορές σε δολάρια στον κόσμο. Ακόμα και οι σχέσεις με τις Η.Π.Α. βελτιώθηκαν, με τους αναλυτές να εκτιμούν πως είναι πιθανό να «ξεκλειδώσει» μία βοήθεια 1.5 δισ δολαρίων. Η EXPO Πακιστάν μπορεί να δώσει περαιτέρω ώθηση στην οικονομία.

Η πρώτη Διεθνής Έκθεση έγινε το 2005 στο Καράτσι. Το 2010 υπογράφηκαν συμφωνίες ύψους 80 εκατομμυρίων δολαρίων. Φέτος, οι 800 επιχειρηματίες από ολόκληρο τον κόσμο περιηγήθηκαν στα 590 περίπτερα των εκθετών και μέσα σε λίγες ημέρες υπέγραψαν συμφωνίες ύψους 600 εκατομμυρίων δολαρίων. Η αγορά του Πακιστάν ανοίγεται και στην Ελλάδα, ωστόσο μέχρι στιγμής οι Έλληνες περισσότερο εξάγουμε παρά εισάγουμε από τη χώρα της Ασίας. «Η χώρα είναι ανοικτή στους Έλληνες επιχειρηματίες» θα μου πει η Γενική Γραμματέας της Αρχής Ανάπτυξης Εμπορίου, Rabiya Javeri Agha και στη συνέχεια μου αναπτύσσει τη μακρά ιστορία που συνδέει τους δύο λαούς. Η σχέση της Ελλάδας με το Πακιστάν δεν είναι μια καινούργια υπόθεση και σίγουρα δεν περιορίζεται στους μετανάστες από το Πακιστάν που έχουν βρει καταφύγιο στη χώρα μας. Χρονολογείται από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος προέλασε σε αυτά τα εδάφη το 327 π.Χ. Οι στρατηγοί του εγκαταστάθηκαν εκεί και θεωρούνται οι πρόγονοι φυλών του Πακιστάν, όπως των Καλάς. Στη σύγχρονη ιστορία, ένα ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο, του Δοξιάδη & Συνεργάτες έκανε τον σχεδιασμό στον οποίο στηρίχθηκε η ανοικοδόμηση του Ισλαμαμπάντ τη δεκαετία του '60.

«Υπάρχουν ευκαιρίες στο Πακιστάν» θα μου πουν οι Έλληνες επιχειρηματίες που ήδη έχουν αναπτύξει εμπορικούς δεσμούς με τη χώρα. «Είναι φθηνό, μπορείς να βρεις καλά εργοστάσια και σε λίγο δεν θα έχει δασμούς» σημειώνει ο Χρήστος Καραπάνος που έχει αναπτύξει σχέσεις με αυτή τη χώρα τα τελευταία επτά χρόνια. Το Πακιστάν πια, έχοντας καταξιωθεί ως ηγέτιδα δύναμη στην κλωστοϋφαντουργία και το δέρμα, αρχίζει να στρέφεται σε μη παραδοσιακές αγορές όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, την επιπλοποιία, τα κοσμήματα, τη μόδα και κυρίως τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα. Η νέα εμπορική στρατηγική που έχει χαραχθεί στρέφει το βλέμα των εμπόρων εκτός από τη Δύση και στην Ανατολή, στις γειτονικές χώρες, όπως την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία, εκμεταλλευόμενοι την προνομιακή γεωγραφική της θέση.

Ωστόσο, για να ευδοκιμήσουν αυτά τα σχέδια, θα πρέπει να βρεθεί σύντομα λύση στο ενεργειακό ζήτημα και να αναπτυχθούν υποδομές στις μεταφορές, όπως το προβληματικό σιδηροδρομικό δίκτυο. Η κατανάλωση ενέργειας είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή, με αποτέλεσμα να γίνονται πολύωρες διακοπές ρεύματος, οι οποίες τροφοδοτούν την οργή του κόσμου. Οι πιο πλούσιοι έχουν γεννήτριες. Οι πιο φτωχοί μένουν στο σκοτάδι.

Είναι άγρια η ζωή για τους μη έχοντες, οι οποίοι στις παραγκουπόλεις γύρω από το Καράτσι αλλά και σε άλλες αγροτικές περιοχές έχουν να αντιμετωπίσουν τα ακραία φυσικά φαινόμενα και ταυτόχρονα τη διαφθορά, την ανεργία, την έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης και παιδείας, τη θρησκευτική βία και τους Ταλιμπάν, ακόμα και τους περιορισμούς στην ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών (για παράδειγμα, η κυβέρνηση μπλοκάρει στο Διαδίκτυο τη σύνδεση ακόμα και με το YouTube).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News