Ένα διήμερο στην Κύπρο φωτίζει την Ελλάδα μέσα σου.

Οι άνθρωποι που συναντάς, σου διηγούνται την ίδια ιστορία ξαφνικής κατάρρευσης των ζωτικών τους μύθων και ανώμαλης προσγείωσης σε μία ζοφερότατη πραγματικότητα.

 Την ίδια ιστορία απογύμνωσης – όπου μαζί με τα ρούχα ξεκολλάει και το δέρμα. Την ίδια ιστορία της κρίσης, με παραλλαγές.

Στην Κύπρο, για παράδειγμα, δεν θρήνησαν ως προανάκρουσμα έναν Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο, αλλά δεκατρείς. Σε ένα στρατόπεδο στη θέση Μαρί, είχε όπως-όπως στοιβαχτεί μια τεράστια ποσότητα εκρηκτικών, η οποία είχε κατασχεθεί από ένα πλοίο μεταξύ Ιράν και Συρίας. Επί πάρα πολλούς μήνες, οι στρατιωτικοί επεσήμαιναν τον κίνδυνο μα οι πολιτικοί τούς σύστηναν να μην ανακατεύονται στους «λεπτούς, διπλωματικούς χειρισμούς». Κι ενώ το πόκερ στη Μέση Ανατολή καλά κρατούσε, μέσα στον καύσωνα του Ιουλίου του 2011 τα κιβώτια άρχισαν να τήκονται και να πετάνε σπίθες. «Το μπαρούτι αναφλέγεται αλλά δεν εκρήγνυται» διαβεβαίωσε καθησυχαστικά κάποιος αρμόδιος. Για μιαν ολόκληρη εβδομάδα, η υπερμεγέθης βόμβα σιγόβραζε κάτω απ’ τον ήλιο. Η έκρηξη που τελικά συνέβη ήταν η ισχυρότερη στον κόσμο από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατέστρεψε τις πινακίδες της εθνικής οδού σε απόσταση δύο χιλιομέτρων. ΄Εβγαλε νοκ-άουτ προσωρινά την ηλεκτρική εταιρεία της Κύπρου. Σκότωσε δεκατρείς ανθρώπους.

Όση εγκληματική ευθύνη καταλογίζει ένα μεγάλο ποσοστό των Κυπρίων στον τότε πρόεδρο Χριστόφια για το Μαρί, άλλη τόση του αποδίδει για το φούντο της οικονομίας. «Ήξερε» λένε «πως τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο κι ωστόσο έχωνε τα προβλήματα κάτω από το χαλί, περιμένοντας να λήξει η θητεία του και να βγάλει άλλος τα, καμένα πλέον, κάστανα από τη φωτιά…». Και πράγματι, ο διάδοχός του Αναστασιάδης -ο οποίος εξελέγη υποσχόμενος ότι θα πέσουν όλοι στα μαλακά- βρέθηκε λίγες μέρες αργότερα αντιμέτωπος με το φάσμα τού θανάτου. Όχι του δικού του θανάτου. Της χώρας.

Η ελλαδική τραγωδία του 2008-2010 επαναλήφθηκε σε επιτάχυνση. Το «υπερήφανο» Όχι της αντιπολίτευσης (η οποία μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν συμπολίτευση) στο Μνημόνιο. Το Όχι εκείνο που προκάλεσε ρίγη συγκίνησης ώσπου να καταστεί -μέσα σε ελάχιστα εικοσιτετράωρα- ολοφάνερο πως δεν υπήρχε ίχνος εναλλακτικού σχεδίου, ψήγμα “plan b”. Η αιδήμων αποχή των βουλευτών του Αναστασιάδη κι ας είχε ο ίδιος τους ο ηγέτης διαπραγματευθεί και εισηγηθεί το Μνημόνιο. Το ταπεινωτικό ξεροστάλιασμα ενός κοτζάμ υπουργού έξω απ’ τις πόρτες του Κρεμλίνου, οι οποίες τελικά δεν άνοιξαν ποτέ – «δεν είναι εύκολες οι θύρες όταν χρεία τες κρουταλεί…».

Κι αμέσως έπειτα, τα απανωτά χαστούκια στις ζωές των ανθρώπων. Το κλείσιμο των τραπεζών και η εξάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Η καθημερινή αποκάλυψη σκανδάλων – το ξήλωμα του πουλόβερ που ακόμα συνεχίζεται. Η απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας. Η καθίζηση του βιοτικού επιπέδου και η έκλειψη της προοπτικής…

«Αρκεί να ασκήσουν εξουσία δέκα ή πενήντα κάκιστοι πολιτικοί για να καταστραφεί μια χώρα;» ρωτάω.
«Αρκεί και περισσεύει» είναι η μία απάντηση. «Επί πενήντα χρόνια, η ηγεσία της Κύπρου ασχολούνταν αποκλειστικά σχεδόν με το “εθνικόν ζήτημα”. Ο αέρας σε όλα τα υπόλοιπα φυσούσε πρίμα. Ήξεραν ίσως να κρατάνε όρθια τη σημαία, όχι όμως και την οικονομία…»
«Η Κύπρος έπεσε θύμα του υποθαλάσσιου φυσικού της πλούτου» είναι η δεύτερη εκδοχή. «Υπήρχε ποτέ περίπτωση να αφήσουν μια τόσο μικρή χώρα, σε μια τόσο κρίσιμη γεωγραφική θέση, να διαχειριστεί μια τέτοια ενεργειακή ισχύ; Θα την μπουρδούκλωναν, θα τη χρεοκοπούσαν για να την κάνουν υποχείριό τους…».
«Ποια Κύπρος; Η Κύπρος δεν αποτελεί παρά μια υποσημείωση στην πτώση της Ευρώπης, ίσως και ολόκληρου του δυτικού κόσμου και τρόπου ζωής» διατείνεται ο τρίτος συνομιλητής μου. «Ο 21ος Αιώνας θα ανήκει στις αναδυόμενες πληθυσμιακά, οικονομικά, στρατηγικά υπερδυνάμεις. Στην Κίνα, στην Ινδία, στη Βραζιλία. Η Αμερική μπορεί να αντισταθεί, η γηραιά ήπειρος όμως -γηραιά από κάθε άποψη- θα καταντήσει το παλιατζίδικο του πλανήτη…».
«Μα τι λες;» εξεγείρεται η πρώτη μου συνομιλήτρια. «Ακόμα και να κυριαρχήσουν οι Κινέζοι και οι Ινδοί, ποιος τους δεν θα θέλει να επισκεφθεί το Λούβρο, την Ακρόπολη και τις δικές μας ακρογιαλιές; Αυτό που κάναμε, που δώσαμε το δικαίωμα σε όποιον επενδύει τριακόσιες χιλιάδες ευρώ στην Κύπρο να ανακηρύσσεται μόνιμος κάτοικός της, ήταν το πλέον ευφυές! Στην Κίνα -συν τοις άλλοις- τους απαγορεύεται να αποκτήσουν δεύτερο παιδί. Θα γεννούν λοιπόν εδώ, Κυπριοκινεζάκια!».

Ο ενθουσιασμός της μου φαίνεται ίσως άκαιρος, ίσως ακόμα και απλοϊκός. Κάθε όμως ακτίνα αισιοδοξίας μέσα στη γενική κατήφεια είναι καλοδεχούμενη. Ήδη φαντάζομαι τη Λευκωσία να έχει γεμίσει μαιευτήρια με ιδεογράμματα να αναβοσβήνουν στις προσόψεις τους.  

«Εγώ, που έχω ζήσει στη νοτιανατολική Ασία» συνεχίζει ακάθεκτη «σας το ορκίζομαι πως ομορφιές σαν τις δικές μας δεν αντίκρισα ούτε στην Γκόα ούτε στο Μπαλί! Εάν τρέχουν για τουρισμό στα πράσινα εκείνα νερά, σκέψου τι έχει να γίνει με τα δικά μας γαλάζια…».
«Ωραία! Βγάζουν λεφτά οι ντόπιοι στην Γκόα και στο Μπαλί;» ρωτάω.
«Όχι, πάμπτωχοι είναι…» ομολογεί. «Εμείς όμως έχουμε την επιχειρηματικότητα στο αίμα μας!» αναθαρρεύει.

Νέος γύρος ποτών, νέος γύρος συζήτησης. Στη Λευκωσία ευτυχώς μόλις βραδιάζει, δροσίζει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News