Άρχισε τη Δευτέρα στη Βαρσοβία η παγκόσμια Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα με τη συμμετοχή 200 χωρών. Στόχος είναι να προετοιμαστεί το έδαφος για μια νομικά δεσμευτική συμφωνία αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής έως το 2015 με μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (κυρίως διοξειδίου του άνθρακα) τόσο από τις αναπτυγμένες όσο και από τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η διάσκεψη πραγματοποιείται λίγες μέρες μετά τον καταστροφικό τυφώνα Χαϊγιάν στις Φιλιππίνες που άφησε πίσω του δέκα χιλιάδες νεκρούς και εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους. Ο εκπρόσωπος των Φιλιππίνων, στην πρώτη του παρέμβαση, χρησιμοποίησε δραματικούς τόνους και με λυγμούς απηύθυνε έκκληση στην παγκόσμια κοινότητα να βάλει φρένο σε «αυτή την τρέλα της κλιματικής αλλαγής που απειλεί την ανθρωπότητα». Δήλωσε, δε, ότι θα πραγματοποιήσει απεργία πείνας στη διάρκεια της διάσκεψης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αδιαφορία των περισσότερων (αναπτυγμένων και μεγάλων αναπτυσσόμενων) χωρών στην αντιμετώπιση του προβλήματος… Ακολούθησε δυνατό χειροκρότημα, με τους περισσότερους αντιπρόσωπους να σηκώνονται όρθιοι (Η ομιλία εδώ).

Πέρα όμως από το δραματικό αυτό επεισόδιο, λίγα, έως πολύ λίγα, αναμένονται να αποφασιστούν στη Βαρσοβία. Με εξαίρεση την Ε.Ε., οι αναπτυγμένες χώρες (με πρώτη τις ΗΠΑ) δεν σκοπεύουν να θυσιάσουν την ευημερία και την ανάπτυξή τους, ενώ οι ανερχόμενες οικονομίες (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.ά.) δεν σκοπεύουν να επιβραδύνουν τον ρυθμό ανάπτυξής τους προτού φτάσουν στο στάδιο της πλήρους ανάπτυξης. Οι ελπίδες ότι η πολιτική των ΗΠΑ θα άλλαζε επί Ομπάμα, σε σχέση με αυτήν του Μπους, διαψεύστηκαν και το μόνο που άλλαξε είναι η χρήση ηπιότερης και λιγότερο κραυγαλέας φρασεολογίας. Η Ρωσία παραμένει ουσιαστικά σταθερή στις θέσεις της, όπως άλλωστε η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία. Τι άλλαξε όλα αυτά τα χρόνια που γίνονται οι διασκέψεις για το κλίμα; Στην ουσία τίποτε. Με εξαίρεση ίσως το χρηματιστήριο εκπομπών αερίων θερμοκηπίου το οποίο είναι μια (στρεβλή) εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει». Έχουν θεσμοθετηθεί ανώτατα όρια εκπομπών για κάθε χώρα με ταυτόχρονη όμως θέσπιση του χρηματιστηρίου εκπομπών. Έτσι π.χ. μια χώρα που υπερβαίνει τα όρια που της έχουν οριστεί, μπορεί να τα υπερβεί αγοράζοντας «εκπομπές» από χώρες που υπολείπονται σε εκπομπές του ορίου τους. Έτσι οι χοροί καλά κρατούν. Έτσι π.χ. η Ελλάδα, λόγω της ΔΕΗ (η οποία χρησιμοποιεί τον εξαιρετικά ρυπογόνο λιθάνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), «αγοράζει ρύπους» και πληρώνει στο αντίστοιχο ταμείο της Ε.Ε. ποσό γύρω στα 300 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, δηλαδή κοντά στο ένα εκατομμύριο την ημέρα! Εννοείται, βέβαια, ότι το ποσό αυτό το πληρώνει ο έλληνας καταναλωτής ηλεκτρικού ρεύματος. 

Υπάρχουν σοβαρές ελπίδες για αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής; Προσωπικά πιστεύω πως όχι. Τα συμφέροντα των διαφόρων κρατών είναι τόσο διαφορετικά και τόσο ισχυρά που μια τέτοια εξέλιξη μοιάζει απίθανη. Μέτρα από δω και από κει θα ληφθούν αλλά τα μέτρα αυτά δεν θα λύσουν το πρόβλημα, όπως δεν λύνουν το πρόβλημα της φτώχειας στην Αφρική οι «υιοθεσίες» παιδιών, μέσω Μ.Κ.Ο., με την καταβολή 20 ή 30 ευρώ τον μήνα και τη φωτογραφία του παιδιού που «υιοθέτησες» στο σκρίνιο του σαλονιού. 

Το πρόβλημα της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής είναι, στη βάση του, πρόβλημα καταπολέμησης της φτώχειας, πρόβλημα διακυβέρνησης και πρόβλημα αλλαγής νοοτροπίας και εγκατάλειψης του καταναλωτισμού. Απαιτεί μια, σε βάθος, συνεννόηση και αλληλεγγύη σε παγκόσμιο επίπεδο – πράγμα, στην ουσία, ανέφικτο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News