Ο Καντάφι φαίνεται ότι τελειώνει και ο Άσαντ δύσκολα θα επιβιώσει. Αποδεικνύεται ότι είναι αδύνατον να πας κόντρα στην Ιστορία. Και όπως η Ιστορία ήταν με τον Καντάφι και τον πατέρα Άσαντ όταν πριν 40 χρόνια θεμελίωναν λαϊκίστικα, προσωποπαγή αλλά αντιαποικιακά  ριζοσπαστικά καθεστώτα έτσι και  τώρα που η αίγλη του αντιαποικιακού ριζοσπαστισμού υποχώρησε, η Ιστορία αναζητά την μεγάλη και αενάως απούσα στον Αραβικό κόσμο, την Δημοκρατία. Το αίτημα είναι αυθεντικό μέσα στην νέα γενιά των Αράβων, ας μην μας ξεγελά η υποκριτική συνδρομή του Σαρκοζί και του Κάμερον που δεν έχουν ανοίξει το στόμα τους για την  «δημοκρατία» στην Σαουδική Αραβία.

Οι άνεμοι της Ιστορίας αργά ή γρήγορα θα σαρώσουν και τους Σαουδάραβες πρίγκιπες. Το τι θα προκύψει μετά στον ποικιλόμορφο αραβικό κόσμο είναι άγνωστο και σε ορισμένες περιπτώσεις πιθανότατα επίφοβο γιατί με τις δυνάμεις της δημοκρατίας συμπαρατάσσονται σε αυτήν την φάση και δυνάμεις εξ’ ορισμού εχθρικές προς την δημοκρατία, όπως κάποιες τάσεις (όχι όλες) των ισλαμιστών. Η ελπίδα είναι ότι η διαδικασία εκδημοκρατισμού θα φέρει γρήγορα στην επιφάνεια νέα πολιτικά υποκείμενα ικανά να οδηγήσουν τις χώρες τους με αξιοπρέπεια στους νέους, ελκυστικούς αλλά και επικίνδυνους  δρόμους  της παγκοσμιοποίησης. Η εμπειρία όμως μας υπενθυμίζει ότι χώρες χωρίς δημοκρατική παράδοση, χωρίς – έστω- κάποιες μνήμες κοινοβουλευτισμού , δυσκολεύονται για ένα απροσδιόριστο χρονικά διάστημα να οικοδομήσουν δημοκρατικούς θεσμούς. Πόσο εύκολα να οικοδομήσει δημοκρατικούς θεσμούς η Λιβύη που μέχρι το 1969 ήταν νομαδικό κράτος με βασιλιά και μετά για 42 χρόνια είχε τον Καντάφι; Το πλέον επιβαρυντικό στοιχείο είναι ότι η μετάβαση δεν γίνεται ομαλά αλλά παντού, αλλού περισσότερο( Λιβύη, Συρία , Υεμένη) αλλού λιγότερο( Τυνησία ,Αίγυπτος) χύθηκε και χύνεται αίμα. Και το αίμα περιορίζει δραματικά τα περιθώρια αλληλοκατανόησης, συνδιαλλαγής και συγγνώμης που είναι απαραίτητα για να σταθεί στα πόδια της μια δημοκρατία.
Η σύγκριση με την μετάβαση στην δημοκρατία των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού αναδεικνύει κοινά σημεία αλλά κυρίως τεράστιες διαφορές. Η πρώτη και μεγάλη διαφορά είναι στο πολιτιστικό και  μορφωτικό επίπεδο. Ο υπαρκτός σοσιαλισμός ακόμα και όταν- κατά Μπερλινγκουέρ-  εξάντλησε την προωθητική του δύναμη εξασφάλισε ικανοποιητικό επίπεδο μόρφωσης. Η δεύτερη είναι ότι με εξαίρεση την Ρουμανία δεν χύθηκε αίμα. Η κομμουνιστική γραφειοκρατία δεν αιματοκύλησε τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης και αυτό πρέπει να της πιστωθεί.

Μετά αρχίζουν οι διαφορές από χώρα σε χώρα όπως εξ’ άλλου συμβαίνει σε μεγαλύτερη μάλιστα κλίμακα στον αραβικό κόσμο. Η Τσεχοσλοβακία με την ισχυρή κοινοβουλευτική προπολεμική παράδοση (μην ξεχνάμε ότι στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές το ΚΚ Τσεχοσλοβακίας ήρθε πρώτο κόμμα, για να εξανεμιστεί σταδιακά αυτή η περιουσία με αποκορύφωμα την εισβολή των Σοβιετικών το 1968) και με ισχυρούς μετριοπαθείς ηγέτες (Χάβελ, Ντούμπτσεκ) πέρασε εύκολα και ανώδυνα στην δημοκρατία. Και όταν ξέσπασαν οι διαιρετικοί άνεμοι του εθνικισμού Τσεχία και Σλοβακία προχώρησαν σε « βελούδινο διαζύγιο». Χώρες με μικρότερη δημοκρατική παράδοση όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία οικοδόμησαν δημοκρατικούς θεσμούς με έντονο αυταρχικό αποτύπωμα, τέτοιο ώστε να έχουν κατ’ επανάληψη επιτιμηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και οι χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης με την  μηδενική δημοκρατική παράδοση που από τον Τσάρο πέρασαν στον κομμουνισμό έχουν τύποις δημοκρατικό καθεστώς και στην ουσία αστυνομικό κράτος και αντίστοιχης πρακτικής και ευαισθησίας ηγέτες (Γιέλτσιν, Πούτιν, Λουκασένκο, Γιανούκοβιτς, Τιμοσένκο, Ναζαρμπάγιεφ).

Όποιος περιμένει ότι θα ανοίξουν οι κρουνοί της ευτυχίας με την εγκαθίδρυση  δημοκρατικών καθεστώτων στον αραβικό κόσμο σύντομα θα διαπιστώσει το λάθος του. Όπως όμως στις χώρες του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού τα προβλήματα δημοκρατίας δεν γενούν νοσταλγία για το παρελθόν έτσι και στον αραβικό κόσμο η Ιστορία δεν θα γυρίσει πίσω. Θα πάει μπροστά σε άγραφες σελίδες. Η Δημοκρατία αποτελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή από μόνη της προϋπόθεση προόδου. Είναι όμως αναγκαία γιατί η Ιστορία απέδειξε ότι χωρίς αυτήν οι καλύτερες των προθέσεων ξεθωριάζουν, οι κοινωνικές κατακτήσεις εξανεμίζονται και ο ριζοσπαστισμός μετατρέπεται σε συντηρητισμό

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News