Βρισκόταν στο εσωτερικό ενός οχήματος που τον μετέφερε σε κάποιο από τα αεροδρόμια της Μόσχας. Πριν από σχεδόν οκτώ χρόνια, τον Ιούλιο του 2010. Και για τον λόγο αυτό ο Σεργκέι Σκριπάλ ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος. Έπειτα από πεντέμισι χρόνια που είχε περάσει σε κάποιο σωφρονιστικό κατάστημα της Ρωσίας, ξαφνικά και δίχως καμία εξήγηση μεταφέρθηκε αλυσοδεμένος στη ρωσική πρωτεύουσα. Σύντομα ο άνδρας αυτός θα ταξίδευε για τη Βιέννη με τελικό προορισμό τη Βρετανία.

Παρότι ήταν κάθε άλλο παρά εμφανές, τελικά ο Σεργκέι Σκριπάλ επρόκειτο να αποτελέσει ένα από τα πρόσωπα μιας ανταλλαγής που πραγματοποιήθηκε κατά τα πρότυπα του Ψυχρού Πολέμου. Στο αεροδρόμιο της πρωτεύουσας της Αυστρίας βρίσκονταν ήδη δέκα Ρώσοι «εν υπνώσει πράκτορες» που είχαν συλληφθεί από το FBI κατά το παρελθόν και ετοιμάζονταν να επιστρέψουν στη πατρίδα τους. Αντίθετη πορεία, από τη Ρωσία προς τη Δύση, ακολουθούσαν τρεις συμπατριώτες τους, μεταξύ των οποίων, πέρα από τον Σεργκέι Σκριπάλ, συμπεριλαμβανόταν και ο Ιγκόρ Σουτγιάγκιν. Και οι δύο κατηγορούνταν από το Κρεμλίνο ότι εργάζονταν είτε για τις βρετανικές είτε για τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Κατά την παραμονή του στη φυλακή ο Σκριπάλ υπέφερε κυρίως εξαιτίας της απόστασης που τον χώριζε από την οικογένειά του, από τη γυναίκα του Λιουτντμίλα, την κόρη του Γιούλια και τον μικρότερο γιο του. Έπειτα από την καταδίκη του, το 2006, για την αποκάλυψη κρατικών μυστικών στην MI6, τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας, ο Σκριπάλ κατέληξε σε μια φυλακή της Μορδοβίας, περισσότερα από 450 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Μόσχας. «Ο Σεργκέι ήταν ενθουσιασμένος που θα ενωνόταν ξανά με τους δικούς του. Μου φάνηκε πως ήταν η μεγαλύτερη χαρά του. Πιστεύω πως η οικογένεια διαδραμάτιζε πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή του», δήλωσε ο Σουτγιάγκιν, μιλώντας στον Guardian.

Φτάνοντας στη Βρετανία, οι δρόμοι των δύο διπλών, όπως αποδείχτηκε, πρακτόρων χωρίστηκαν. Ο Σουτγιάγκιν ξεκίνησε να συνεργάζεται με το Royal United Services Institute, δίνοντας διαλέξεις για το αυταρχικό καθεστώς του Βλαντίμιρ Πούτιν. Επέλεξε να παραμείνει στο Λονδίνο και να μην κρυφτεί. Αντιθέτως ο Σκριπάλ απέφυγε την πρωτεύουσα. Εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην κομητεία του Γουιλσάιρ. Αλλά δεν εξαφανίστηκε από προσώπου γης. Το σπίτι, για παράδειγμα, που αγόρασε το 2011 έναντι 260.000 στερλινών, καταχωρήθηκε στο όνομά του. Πίσω στη Ρωσία, ο Σκριπάλ είχε εργαστεί για τις υπηρεσίες πληροφοριών του ρωσικού στρατού και για την GRU, την πιο ισχυρή και απρόσιτη από τις μυστικές υπηρεσίες της Ρωσίας, φτάνοντας έως τον βαθμό του συνταγματάρχη. Αλλά έως την προηγούμενη εβδομάδα ήταν, τουλάχιστον επίσημα, ένας συνταξιούχος κυβερνητικός αξιωματούχος.

Την περασμένη Κυριακή ο Σκριπάλ και η κόρη του εντοπίστηκαν σε κωματώδη κατάσταση σε ένα παγκάκι στο κέντρο του Σόλσμπερι ενώ τώρα νοσηλεύονται σε ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση. Όσον αφορά τις έρευνες, εμπλέκονται και στελέχη της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας της Σκότλαντ Γιαρντ.

Τα στοιχεία για τη διαλεύκανση της υπόθεσης παραμένουν λίγα. Αλλά αναπόφευκτα φέρνει στο νου μνήμες από τη δολοφονία, το 2006, του Αλεξάντερ Λιτβινένκο, ο οποίος δηλητηριάστηκε στο Λονδίνο από δύο εκτελεστές του Κρεμλίνου. Ο Λιτβινένκο ήταν ένας πρώην πράκτορας της FSB, της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ρωσίας, που κατέφυγε στη Βρετανία το 2000, μαζί με τη σύζυγό του και τον μικρό τους γιο. Και από το Λονδίνο όπου εγκαταστάθηκε άρχισε να βάλλει ασταμάτητα κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν, σε άτυπη συνεργασία με έναν άλλον κακό μπελά για το Κρεμλίνο στο εξωτερικό εκείνη την περίοδο, τον ρώσο ολιγάρχη Μπορίς Μπερεζόφσκι. Το 2013 ο Μπερεζόφσκι βρέθηκε (και αυτός) νεκρός στο σπίτι του στο Μπέρκσαϊρ . Έπειτα από τις σχετικές έρευνες, η αστυνομία έκανε λόγο για αυτοκτονία αλλά οι φίλοι του Μπερεζόφσκι εξέφρασαν αμέσως τις αμφιβολίες τους.

Η περίπτωση, όμως, του Σκριπάλ διαφέρει σημαντικά. Γιατί ο Λιτβινένκο θεωρούνταν προδότης στη Ρωσία ενώ στον Σκριπάλ δόθηκε χάρη το 2010 από τον τότε πρόεδρο της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Είχε προδώσει εξίσου την μητέρα πατρίδα αλλά παραδέχτηκε το έγκλημά του, δήλωσε ένοχος και καταδικάστηκε σε 13 χρόνια κάθειρξη. Αφότου παρέμεινε αρκετά χρόνια στη φυλακή, κατέληξε τελικά στη Βρετανία στο πλαίσιο μιας διακρατικής συμφωνίας.

Είναι αναντίρρητο, ωστόσο, ότι η Ρωσία εξακολουθεί να καταφεύγει απροκάλυπτα σε ψυχροπολεμικές μεθόδους, καθώς το Κρεμλίνο αναζητά διαρκώς τρόπους να επηρεάσει αρνητικά, φυσικά, τις εξελίξεις στις μεγάλες δημοκρατίες του δυτικού κόσμου. Αλλά οι ιδεολογίες που διαμόρφωσαν τον 20ο αιώνα δεν υπάρχουν πια, γεγονός που καθιστά τη χώρα του Πούτιν ακόμα πιο απρόβλεπτη και, για αυτό, πιο επικίνδυνη.

Το 2016, δημόσια έρευνα στη Βρετανία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Πούτιν «πιθανώς να ενέκρινε» τη δολοφονία του Λιτβινένκο. Και σήμερα μερικοί αναλυτές θεωρούν πως ο Σκριπάλ είναι μια περίπτωση Λιτβινένκο Νο. 2. «Ο Πούτιν το έχει κάνει ήδη μια φορά δίχως να κατηγορηθεί. Γιατί να μην το ξανακάνει;», δήλωσε αυτές τις ημέρες πολιτικός αναλυτής με ειδίκευση στη Ρωσία και πηγές εντός των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.

Ταυτόχρονα, όμως, αποτελεί γεγονός πως από τη σκοπιά της λογικής θα πρέπει να αποκλειστεί κάθε πιθανή εμπλοκή του Κρεμλίνου. Κυρίως γιατί σε μερικές ημέρες o Πούτιν θα έχει εκλεγεί για τέταρτη φορά στην ρωσική προεδρία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για το ποιος θα είναι ο νικητής των προεδρικών εκλογών της 18ης Μαρτίου, δεδομένου ότι δεν υπάρχει αξιόλογος αντίπαλος. Αλλά το Κρεμλίνο επιδιώκει να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες οι ρώσοι ψηφοφόροι. Οποιοδήποτε ύποπτο περιστατικό, σαν την περίπτωση του Σκριπάλ, θα είχε σίγουρα αρνητικό αντίκτυπο στο εσωτερικό της Ρωσίας.

Πρέπει επίσης να σημειωθεί πως πολλοί Ρώσοι, πρώην υψηλόβαθμα στελέχη των υπηρεσιών ασφαλείας και πληροφοριών, εξακολουθούν να ζουν στη Βρετανία. Ο Όλεγκ Γκορντιέφσκι, για παράδειγμα, επικεφαλής του σταθμού της KGB στο Λονδίνο, ο οποίος, ωστόσο, εργαζόταν από το 1974 για τις μυστικές υπηρεσίες των Βρετανών. Ένας άλλος είναι o Βίκτορ Σουβόροφ, πρώην αξιωματούχος της GRU, που αυτομόλησε στη Δύση τη δεκαετία του 1970 από τη ρωσική αποστολή στην Ελβετία και σήμερα γράφει βιβλία.

Επιστρέφοντας στον Σεργκέι Σκριπάλ, αποτελεί γεγονός ότι η ζωή του εκτός της φυλακής σημαδεύτηκε από αλλεπάλληλους θανάτους. Η γυναίκα του απεβίωσε το 2012, από φυσιολογικά, μάλλον, αίτια καθώς υπέφερε από καρκίνο στη μήτρα. Σύμφωνα με μαρτυρίες συγγενών της οικογένειας ο γιος του Σκριπάλ πέθανε κατά τη διάρκεια ταξιδιού του στην Αγία Πετρούπολη. Ήταν 43 χρονών ενώ τα αίτια του θανάτου του παραμένουν άγνωστα. Και υπάρχουν αναφορές πως πρόσφατα απεβίωσε και ο αδελφός του 66χρονου πρώην διπλού πράκτορα. Τώρα, τα εναπομείναντα μέλη της οικογένειας, πατέρας και κόρη, δίνουν μάχη για να κρατηθούν στη ζωή.

Θα μπορούσε σίγουρα να γίνει λόγος για μια κακότυχη οικογένεια. Ο Σκριπάλ δεν ήταν ο Λιτβινένκο. Και δεν φέρεται να είχε καμία ανάμειξη με την έρευνα για τους πιθανούς δεσμούς μεταξύ Κρεμλίνου και Τραμπ που συνέταξε ο Κρίστοφερ Στιλ, πρώην πράκτορας των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Πριν στραφεί στον ιδιωτικό τομέα, ο Στιλ ήταν ο επικεφαλής των ερευνών της MI6 για τη δολοφονία του Λιτβινένκο. Ο Σκριπάλ δεν συγκαταλεγόταν μεταξύ των πηγών του ενώ όλα όσα γνώριζε για τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες κατά πάσα πιθανότητα θα είχαν, πλέον, μικρή σημασία.

Εάν αποδειχτεί, ωστόσο, ότι είναι ένα ακόμα θύμα του Κρεμλίνου, τότε το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: στη Ρωσία δεν απαλλάσσεται ποτέ κανένας από την κατηγορία της προδοσίας, οι μυστικές υπηρεσίες και τα υψηλόβαθμα στελέχη της που περιφέρονται στους διαδρόμους του Κρεμλίνου δεν συγχωρούν και δεν ξεχνούν. Οι ψυχροπολεμικοί κανόνες που καθόριζαν το παιχνίδι της κατασκοπείας δεν ισχύουν πια. Κανένας Ρώσος «προδότης» στη Βρετανία ή οπουδήποτε αλλού στον κόσμο δεν θα πρέπει να αισθάνεται ασφαλής. Πάντως ο Μπόρις Τζόνσον, υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, έσπευσε να απειλήσει με μποϊκοτάζ του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου που θα διεξαχθεί από τις 8 Ιουνίου έως τις 15 Ιουλίου στα γήπεδα της Ρωσίας. Εξήγησε, ωστόσο, στη συνέχεια ότι δεν αναφερόταν στη συμμετοχή της εθνικής ομάδας της Αγγλίας στο τουρνουά αλλά κρατικών αξιωματούχων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News