«Η πανδημία του κορονοϊού είναι η πρώτη μιας σειράς από κλιμακούμενες κρίσεις που αλληλοτροφοδοτούνται και θα επηρεάσουν ολόκληρο τον πλανήτη. Δεν αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος του τιμήματος που κινδυνεύουμε να καταβάλουμε. Δεν πρόκειται να επιστρέψουμε ούτε καν σε μια επίφαση κανονικότητας, εάν οι μεγάλες δυνάμεις δεν βρουν έναν τρόπο ούτως ώστε να συνεργαστούν και να αντιδράσουν από κοινού», προειδοποιεί ο Φαρίντ Ζακαρία, δημοσιογράφος του CNN και παγκόσμια αυθεντία σε ζητήματα γεωπολιτικής στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

 Συνομιλώντας τηλεφωνικώς από τη Νέα Υόρκη με τον Πάολο Βαλεντίνο, ανταποκριτή της Corriere della Sera στο Βερολίνο, παραδέχεται πως είναι απαισιόδοξος όσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι. Γιατί κατά τα δύο χρόνια της ύφεσης από το 2008 έως το 2010 στις ΗΠΑ χάθηκαν 8,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας ενώ κατά τις προηγούμενες εβδομάδες έμειναν άνεργοι 10 εκατομμύρια Αμερικανοί. Πέρα, όμως, από την υγειονομική και την οικονομική κρίση που καλείται να αντιμετωπίσει ολόκληρη η ανθρωπότητα, επέρχεται και μια πολιτική κρίση, υποστηρίζει ο Ζακαρία. 

Και αυτό γίνεται κατανοητό με «δραματικό τρόπο», όχι στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά στην Ευρωπαϊκή Ενωση η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με την «πιο σοβαρή κρίση στην Ιστορία της». Η Ιταλία, για παράδειγμα, είναι αναγκασμένη να διαχειριστεί τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, έχοντας ήδη ένα ιδιαίτερα υψηλό χρέος το οποίο θα αυξηθεί περαιτέρω στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να σταθεί ξανά στα πόδια της. 

Εάν η Ευρώπη δεν συνέλθει, δρώντας συλλογικά και σε μεγάλη κλίμακα με νέα εργαλεία, κινδυνεύει να να εισέλθει σε μια δίνη από την οποία θα είναι αδύνατο να εξέλθει

Ομως ο κίνδυνος δημοσιονομικής κατάρρευσης ανησυχεί ιδιαίτερα πολλές χώρες της ΕΕ, δεδομένου ότι ακόμα και στη Γερμανία προβλέπεται μείωση του ΑΕΠ κατά τουλάχιστον 5 τοις εκατό. «Ωστόσο εξακολουθώ να μην βλέπω μια επαρκή συλλογική απάντηση, το μοναδικό που είδαμε ήταν η επαναφορά των εσωτερικών συνόρων. Δεν γίνεται αντιληπτή η υπαρξιακή απειλή. Εάν η Ευρώπη δεν συνέλθει, δρώντας συλλογικά και σε μεγάλη κλίμακα με νέα εργαλεία, κινδυνεύει να να εισέλθει σε μια δίνη από την οποία θα είναι αδύνατο να εξέλθει», υποστηρίζει ο ινδικής καταγωγής αμερικανός αναλυτής.

Ο κόσμος, όμως, δεν είναι μόνον οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, είναι επίσης η Ινδία, η Βραζιλία, η Νιγηρία και η Ινδονησία, χώρες όπου ζουν συνολικά σχεδόν δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι. «Τα νούμερα της πανδημίας παραμένουν ακόμα σε χαμηλά επίπεδα. Πιστεύω πως αυτό οφείλεται στο ότι πραγματοποιούνται λίγα διαγνωστικά τεστ. Αλλά αυξάνονται και τώρα, εκτός και εάν η τύχη είναι με το μέρος τους, ο ιός θα χτυπήσει και εκεί και ενδέχεται να φτάσουμε σε εκατοντάδες χιλιάδες, έως και εκατομμύρια κρούσματα, και με συστήματα υγείας που δεν συγκρίνονται με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά, τα ποσοστά θνητότητας θα είναι ανήκουστα», προειδοποιεί ο Ζακαρία. Και εξηγεί ότι μια μακρά περίοδο Μεγάλης Υφεσης κατά πάσα πιθανότητα θα περάσουν και αυτές οι χώρες, δίχως, ωστόσο, να μπορούν να τυπώσουν χρήμα, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, την Κίνα και την ΕΕ, «εάν επιλέξει την ενότητα». Κάνοντας λόγο για μια «ωρολογιακή βόμβα», ο Ζακαρία σημειώνει πως για να μπορέσουν οι αναδυόμενες οικονομίες να αντιμετωπίσουν τις κατακλυσμιαίες, όπως αναμένονται, επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού θα χρειαστούν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου περί τα 2,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Επέρχεται, όμως, και μια τέταρτη κρίση για την οποία δεν μιλούν ιδιαίτερα οι αναλυτές και οι σχολιαστές των διεθνών ΜΜΕ, γεγονός λογικό λαμβάνοντας υπόψη την αναστάτωση που έχει επιφέρει σε ολόκληρο τον πλανήτη ο κορονοϊός. Αλλά ο Ζακαρία διαβλέπει πως η παγκόσμια κοινότητα θα κληθεί να αντιμετωπίσει και μια πετρελαϊκή κρίση.

«Κατ΄ιδίαν οι μάνατζερ της βιομηχανίας μου λένε πως οι προβλέψεις τους βασίζονται σε μια τιμή ανά βαρέλι της τάξης όχι των τριάντα αλλά των δέκα δολαρίων. Η ζήτηση για το πετρέλαιο κίνησης δεν μειώθηκε απλώς, σχεδόν εκμηδενίστηκε καθώς τα αεροπλάνα δεν πετούν και τα αυτοκίνητα δεν παραδίδονται. Αντιλαμβάνεστε τι σημαίνει αυτό για χώρες όπως η Λιβύη, η Νιγηρία, το Ιράν, το Ιράκ και η Βενεζουέλα, στις οποίες το 90% των δημοσίων εσόδων προέρχεται από το πετρέλαιο;», ρώτησε τον συνομιλητή του, μόνο και μόνο για να εξηγήσει πως «αυτές οι κυβερνήσεις έχουν κέρδος μόνο με κατώτατη τιμή πώλησης τα εξήντα δολάρια ανά βαρέλι και αναπόφευκτα θα βρεθούν σε δίλημμα – να συνεχίσουν την παραγωγή ούτως ώστε να μη χάσουν μερίδια της αγοράς ή να την σταματήσουν; Και μιλάμε για χώρες ιδιαίτερα ασταθείς (με εμφύλιους πολέμους, βία, πείνα, αποσάθρωση της κοινωνίας, τρομοκρατία) που πρέπει να αντιμετωπίσουν τώρα και την πανδημία. Δίχως την παροχή βοήθειας και συντονισμένες προσπάθειες θα εκραγούν και θα δημιουργήσουν κύματα προσφύγων και τρομοκρατών», οι οποίοι εγκαταλείποντας τις πατρίδες τους, θα συμβάλουν αναπόφευκτα στην περαιτέρω διάδοση του κορονοϊού, υπονομεύοντας τις διεθνείς προσπάθειες για την ανάσχεση της πανδημίας.

Για να μην επαληθευτούν οι προβλέψεις του Φαρίντ Ζακαρία είναι απαραίτητη η διεθνής συνεργασία, η οποία, ωστόσο, έχει καταστεί μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, κυρίως εξαιτίας της άρνησης των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ να συνεχίσουν να διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο. Ωστόσο αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως για να είναι αποτελεσματική η οποιαδήποτε στρατηγική κατά του κορονοϊού θα πρέπει οι ΗΠΑ, η Κίνα και ιδανικά και η ΕΕ να ξεκινήσουν να συνεργάζονται. 

 Η απαγόρευση των ταξιδιών, για παράδειγμα, ως μέτρο ανάσχεσης της πανδημίας, θα έπρεπε να εφαρμοστεί από κοινού με στόχο την αποφυγή πρόκλησης συνωστισμού στα αεροδρόμια η οποία συνέβαλε τελικά στην έξαρση του κορονοϊού. «Η κυβέρνηση του Τραμπ ανακοίνωσε το μέτρο δίχως να έχει ενημερώσει τους Ευρωπαίους», υπενθυμίζει ο Ζακαρία, για να υποστηρίξει πως οι όποιες προσπάθειες για την επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας θα πρέπει να είναι συλλογικές. «Γνωρίζω επιχειρηματίες στη Νέα Υόρκη που δεν προβαίνουν στην επαναλειτουργία των επιχειρήσεών τους επειδή έχουν ζήτηση κυρίως στην Ευρώπη», ανέφερε. Συγχρόνως θα πρέπει άμεσα να συσταθούν διεθνείς κοινοπραξίες και να συγκεντρωθούν πόροι για τη χρηματοδότηση των ερευνών με στόχο να παρασκευαστεί το ταχύτερο δυνατό το εμβόλιο κατά της Covid – 19. 

Δυστυχώς, όμως, η πανδημία ενεργοποιεί «ισχυρά προστατευτικά ένστικτα, γεγονός κατανοητό μεν παράλογο δε καθώς βρισκόμαστε όλοι στην ίδια βάρκα». Και το ότι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε την πρώτη πραγματικά παγκόσμια κρίση σε μια περίοδο κατά την οποία τα ηνία πολλών μεγάλων χωρών όπως οι ΗΠΑ, Κίνα, η Ρωσία και η Βραζιλία τα κρατάνε εθνικιστές ηγέτες σίγουρα περιπλέκει περισσότερο την κατάσταση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News