Πρώτη φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενημέρωσε τις κυβερνήσεις για τα δεκάδες κρούσματα πνευμονίας άγνωστης αιτιολογίας στην πόλη Γουχάν της Κίνας την 5η Ιανουαρίου. Ομως πολύ γρήγορα η επιδημία πνευμονίας μετατράπηκε σε πανδημία Covid-19, συνταράσσοντας κυριολεκτικά ολόκληρο το πλανήτη. Η ανθρωπότητα αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες έκτακτης ανάγκης, μαθαίνοντας (κάποιοι καλύτερα από τους άλλους) να συμβιώνει με τον φονικό κορονοïό, θρηνώντας, συγχρόνως, πάνω από 1. 300.000 νεκρούς.

Μετά το πρώτο κύμα επήλθε μια χαλάρωση και ένας σχετικός εφησυχασμός, γεγονός το οποίο κατέστησε ακόμη πιο σφοδρό το δεύτερο κύμα της πανδημίας. Σήμερα αυξάνονται οι νεκροί, αυξάνονται τα κρούσματα και οι διασωληνωμένοι και δεκάδες χώρες τελούν εκ νέου υπό καθεστώς lockdown, με τους λαούς τους να δυσανασχετούν για λόγους οικονομικούς και ψυχολογικούς, ενώ ολοένα περισσότεροι έχουν την εντύπωση πως το τέλος της πανδημίας αργεί ακόμα.

Ωστόσο υπό το φάσμα του κορονοïού και εν μέσω αυτού του γενικευμένου κλίματος αγανάκτησης και παραίτησης, αν όχι απαισιοδοξίας, δεν πρέπει να υποτιμάται η εξαιρετική πρόοδος της επιστήμης όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτής της πρωτόγνωρης απειλής, επιστέγασμα της οποίας αποτέλεσε η ανακοίνωση της Pfizer (και στη συνέχεια της Moderna) για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων τους.  Αλλά «δεν είναι μόνον το εμβόλιο, υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ελπίζουμε στη μάχη κατά του κορονοïού», υποστηρίζει σε κείμενό της στον Guardian η Ντέβι Σριντάρ, πρόεδρος του Τμήματος Παγκόσμιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Η ινδικής καταγωγής αμερικανίδα επιστήμονας, που φέρει την ευθύνη για την επιτυχημένη απάντηση της κυβέρνησης της Σκωτίας στο πρώτο κύμα της πανδημίας, αναγνωρίζει ότι οι επόμενοι τέσσερις μήνες θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, «αλλά τα πολλά υποσχόμενα εμβόλια, τα καλύτερα τεστ και οι καλύτερες θεραπείες, μαζί με τις αυξημένες γνώσεις που κατέχουμε πλέον όσον αφορά τον έλεγχο του ιού, θα βελτιώσουν σημαντικά την κατάσταση έως τον Μάρτιο».

Οσον αφορά τα εμβόλια, η Ντέβι Σριντάρ υπενθυμίζει πως στην τρίτη, τελική, φάση κλινικών δοκιμών έχουν περάσει σε χρόνο ρεκόρ δώδεκα εμβόλια, οπότε εκτιμάται πως κατά τους επόμενους μήνες θα εγκριθούν περισσότερα από ένα. Η παρασκευή και η διανομή εκατοντάδων εκατομμυρίων δόσεων ανά την υφήλιο αποτελεί σίγουρα πρόκληση. Συγχρόνως οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εργαστούν εντατικά, ούτως ώστε να πείσουν τους πολίτες για την ανάγκη εμβολιασμού, αλλά και να αποφασίσουν «εάν θα χρησιμοποιήσουν το εμβόλιο για να εξαλείψουν ή να καταστείλουν ή να περιορίσουν το ιό, οι χώρες θα ακολουθήσουν διαφορετικές πορείες με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα τους», εξηγεί στο κείμενό της.

Γνωρίζουμε τον εχθρό

Πρόοδο, όμως, η επιστήμη δεν σημείωσε μόνον όσον αφορά τα εμβόλια. Πλέον γνωρίζουμε πώς μεταδίδεται ο κορονοïός – μέσω σταγονιδίων, αερολυμάτων και επιφανειών. Γνωρίζουμε επίσης ότι η κύρια οδός μετάδοσης είναι τα αερολύματα και πως ο κορονοïός είναι πιο μεταδοτικός σε κλειστούς χώρους με ελλιπή εξαερισμό όπου συγχρωτίζονται πολλά άτομα. «Ο εξαερισμός των κλειστών χώρων, η χρήση προσωπίδων, η τήρηση των αποστάσεων και η μεταφορά κοινωνικών και αθλητικών εκδηλώσεων σε εξωτερικούς χώρους είναι μέτρα απαραίτητα για την αποτροπή μετάδοσης», υπογραμμίζει η κορυφαία ειδικός.

Γνωρίζουμε επίσης ότι σε αντίθεση με την γρίπη, η οποία μεταδίδεται μέσω εστιών παρόμοιου μεγέθους σε διαφορετικές περιοχές, σε γενικές γραμμές μόλις το 10% των ατόμων που προσβάλλονται από τον νέο ιό φέρουν την ευθύνη για το 80% των νέων κρουσμάτων. Οπότε,«αντί να κυνηγάμε κάθε κρούσμα», για τον περιορισμό τους συνολικά ενδέχεται να είναι πιο αποτελεσματικός «ο εντοπισμός αυτών των υπερμεταδοτών» σε συνδυασμό με την απαγόρευση δραστηριοτήτων που κρίνονται «υπερμεταδοτικές».

Αχίλλειο πτέρνα της ανθρωπότητας στις προσπάθειές της να διαχειριστεί την πανδημία αποτελούν οι ασυμπτωματικοί και αυτό καθιστά ζωτικής σημασίας τη διεξαγωγή μαζικών διαγνωστικών τεστ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα μηνών αναπτύχθηκαν νέες διαγνωστικές μέθοδοι, με αποτέλεσμα να διαθέτουμε πλέον αξιόπιστα τεστ αντιγόνων τα οποία κοστίζουν περί τα 5 ευρώ και παρέχουν το αποτέλεσμα μέσα σε λίγα λεπτά.

Διαγνωστικά τεστ

Η Ντέβι Σριντάρ θεωρεί πως σε αυτό το στάδιο της πανδημίας, τα διαγνωστικά τεστ αποτελούν ένα από τα κλειδιά για το έλεγχο του κορονοïου και της πανδημίας του. Στις χώρες της Ανατολικής Ασίας – Ειρηνικού, όπου η μετάδοση του ιού έχει περιοριστεί στο ελάχιστο και οι όποιες εξάρσεις αντιμετωπίζονται έως σήμερα επιτυχώς, οι κυβερνήσεις πέτυχαν τον στόχο τους διεξάγοντας μαζικά τεστ και αυστηρότερους συνοριακούς ελέγχους, απομονώνοντας τους φορείς, προσφέροντας κατάλληλη καθοδήγηση και επιβάλλοντας, «με μέτρο», lockdowns.

Πρόσφατα στη Σλοβακία εξετάστηκαν μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο 3,6 εκατομμύρια πολίτες, ενώ μαζικά τεστ πρόκειται να διεξαχθούν κατά τις επόμενες εβδομάδες και στη Βρετανία. Ο κίνδυνος, ωστόσο, δεν εξαλείφεται μέσω της τήρησης των μέτρων και της διεξαγωγής μαζικών τεστ, ενώ η στρατηγική της ανοσίας της αγέλης συγκεντρώνει σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα ελάχιστες πιθανότητες επιτυχίας.

Οπότε στην παρούσα φάση –επισημαίνει η καθηγήτρια– εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικός ο περιορισμός της μετάδοσης του ιού. Και σε όλους όσοι υποστηρίζουν ότι η επιβολή των lockdowns απλώς καθυστερεί την αύξηση των κρουσμάτων και των θανάτων, απαντά πως είτε αγνοούν είτε υποτιμούν την πρόοδο που έχει σημειωθεί από το ξέσπασμα της πανδημίας έως σήμερα. Γιατί τώρα «εάν κάποιος νοσηλευθεί στο νοσοκομείο με Covid, έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει σε σχέση με πριν από εννέα μήνες», ανέφερε ενδεικτικά, εξηγώντας πως όσο περιορίζεται η μετάδοση του ιού, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να ζήσουμε σε μια περίοδο κατά την οποία θα έχουν αναπτυχθεί πιο αποτελεσματικές θεραπείες κατά της νόσου.

Για να ξεπεράσει αυτήν την πρωτοφανή η κρίση η ανθρωπότητα, θα χρειαστεί αποτελεσματικά εμβόλια, βελτιωμένες θεραπείες για τους ασθενείς με Covid-19 και μαζικά τεστ. Κάποια από αυτά τα εργαλεία τα διαθέτουμε ήδη, κάποια τα βελτιώνουμε και κάποια άλλα τα αναμένουμε κατά τους επόμενους μήνες. Οπότε, «παρότι ο χειμώνας θα είναι δύσκολος, με μικρότερες και πιο σκοτεινές ημέρες, με πιο κρύο καιρό και τα συστήματα υγείας στα όριά τους, η πρόοδος της επιστήμης συνεπάγεται ότι θα έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας να σπάσουμε την άνοιξη των καταστροφικό κύκλο των lockdowns. Και αυτό πρέπει να μας κάνει να ελπίζουμε και να αισιοδοξούμε».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News