Αν, θεωρητικά, η Ευρωπαϊκή Ενωση ξεκινούσε σήμερα την επιχείρηση καθαρισμού της ατμόσφαιράς της από τα θερμοκηπικά αέρια, θα χρειαζόταν 16 χρόνια. Αυτό ανακοίνωσε η Κομισιόν την Τρίτη, την ώρα που οι αγρότες της Γηραιάς Ηπείρου έχουν βγει στους δρόμους, από τη Θεσσαλονίκη έως τη Μάλαγα.

Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ υποστήριξε ένα τολμηρό νέο όραμα για τη μείωση του 90% των εκπομπών στο μπλοκ έως το 2040. Το Politico σημειώνει, ωστόσο, ότι το κείμενο της Κομισιόν δεν ανέφερε το πώς η γεωργία, που ευθύνεται για το ένα έβδομο της συνολικής ρύπανσης στην ΕΕ από τα αέρια του θερμοκηπίου, θα κληθεί να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή.

Λόγω των αγροτικών κινητοποιήσεων που έχουν αναστατώσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, την τελευταία στιγμή η αναφορά αυτή διαγράφηκε από το κείμενο. Αλλωστε έρχονται και ευρωεκλογές, σημειώνει το δημοσίευμα του Politico.

Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να καλοπιάσουν τους αγρότες τις τελευταίες ημέρες, γι’ αυτό και πήραν πίσω ορισμένα βασικά περιβαλλοντικά μέτρα για τα οποία διαμαρτύρονταν, και υιοθέτησε μια πιο φιλική στάση προς τους καλλιεργητές.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά το Politico, η πραγματικότητα για τον πλανήτη είναι πολύ πιο σκληρή από αυτήν που παρουσίασε η εξωραϊσμένη πρόταση της Κομισιόν. «Στο βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την Τρίτη, η πεζή πολιτική των επερχόμενων ευρωπαϊκών εκλογών ήρθε αντιμέτωπη με την πλανητική φυσική, σε μια ηχηρή σύγκρουση» ανέφερε το δημοσίευμα.

Οι λεπτομέρειες του σχεδίου που υποστήριξε ο επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα Βόπκε Χέκστρα κατέστησαν σαφές ότι οι αγρότες, όπως και κάθε άλλο τμήμα της ευρωπαϊκής οικονομίας, θα αναγκαστούν τελικά να μειώσουν τις εκπομπές τους.

Ωστόσο, ακόμη και όταν έδωσε μια πλήρη, επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση για τον στόχο της ΕΕ, ο Χέκστρα επέμεινε ότι αυτή ήταν μόνο η αρχή μιας συζήτησης. «Επιτρέψτε μου να τονίσω αυτή τη λέξη: διάλογος» δήλωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προσθέτοντας, ενδεχομένως με ανακούφιση: «Η απόφαση για την υποβολή νομοθετικής πρότασης θα είναι αρμοδιότητα της επόμενης Επιτροπής».

Οι οικολόγοι πέρασαν στην επίθεση: «Διαγράψατε τα πάντα για τη γεωργία» δήλωσε ο Μπας Αϊκχουτ, υποψήφιος των Ευρωπαίων Πρασίνων, απευθυνόμενος στον Χέκστρα. «Τα εξαφανίσατε σε αυτή την ανακοίνωση, αλλά αυτό δεν εξαφανίζει το πρόβλημα». Αυτό σημαίνει ότι το πρόβλημα μετατίθεται για την επόμενη πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που θα είναι πιθανώς ξανά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η πρόεδρος βρέθηκε στο Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο την Τρίτη, όχι όμως για να υπερασπιστεί την προσπάθειά της να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη ήπειρο με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, αλλά για να ανακοινώσει ότι αποσύρει το σχέδιο για περιορισμό των φυτοφαρμάκων, ένα μέτρο που είχε εξοργίσει τους αγρότες και είχε καταψηφιστεί από το Κοινοβούλιο.

Η Φον ντερ Λάιεν δέχτηκε τεράστια πίεση από το «δικό της» κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα για να υποστηρίξει τον ισχυρισμό του ότι εκπροσωπεί τα συμφέροντα των αγροτών. Οι αγρότες λένε ότι απειλούνται από τις παγκόσμιες εμπορικές δυνάμεις και τους «υπερβολικούς» κανονισμούς της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά το περιβάλλον.

Ενόψει των ευρωεκλογών τον Ιούνιο, το ΕΛΚ είναι επιφυλακτικό απέναντι στα νεοσύστατα κόμματα των αγροτών και τους δεξιούς λαϊκιστές που εκμεταλλεύονται τη δυσαρέσκεια των αγροτών ψηφοφόρων.

Ακροδεξιός ευρωβουλευτής από τη Δανία επιτέθηκε στον Χέκστρα κατά τη συνεδρίαση της Τρίτης, λέγοντας ότι «αυτή η πολιτική για το κλίμα έχει ξεφύγει. Στους δρόμους, από το Παρίσι μέχρι το Βερολίνο, από τη Ρώμη μέχρι τη Βαρσοβία, αγρότες, εργάτες, συνταξιούχοι διαμαρτύρονται ενάντια σε αυτή την αλλόκοτη πολιτική για το κλίμα».

Η πολιτική του ομάδα, Ταυτότητα και Δημοκρατία, κατέθεσε μάλιστα μια συμβολική πρόταση για την κατάργηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας – το όχημα υλοποίησης των κλιματικών στόχων της ΕΕ.

Πού έκανε πίσω η Φον ντερ Λάιεν

Πάντως οι υποχωρήσεις της Κομισιόν δεν τελείωσαν με την απόσυρση του νομοσχεδίου για τα φυτοφάρμακα. Εξαφανίστηκε επίσης μια σημείωση για τη μείωση κατά 30% των εκπομπών μεθανίου και οξειδίου του αζώτου, η οποία υπήρχε σε προηγούμενα σχέδια της πρότασης της Επιτροπής για το 2040.

Ομοίως, αφαιρέθηκαν οι φράσεις για τη συνιστώμενη αλλαγή συμπεριφοράς των Ευρωπαίων –ενδεχομένως συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης λιγότερου κρέατος ή γαλακτοκομικών προϊόντων– και την περικοπή των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, πολλές από τις οποίες πηγαίνουν στους αγρότες για να τους βοηθήσουν με το κόστος του ντίζελ.

Αντίθετα, εισήχθησαν πιο ήπιες διατυπώσεις σχετικά με την αναγκαιότητα της γεωργίας για την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης και τη θετική συμβολή που μπορεί να έχει.

Ενα από τα άλλα αιτήματα του ΕΛΚ που ικανοποίησε η Επιτροπή ήταν μια ομάδα εργασίας της ΕΕ για να βοηθήσει άλλες χώρες να καθαρίσουν τους δικούς τους ρύπους – ένας έμμεσος τρόπος για να εξαλείψει ένα μειονέκτημα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, που πρέπει να πληρώσουν κάποιο τίμημα για τη ρύπανση από τον άνθρακα.

Οι αλλαγές είναι οδυνηρές για τη Φον ντερ Λάιεν, επισημαίνει το Politico, η οποία φιλοδοξεί να αφήσει κληρονομιά στην Ευρωπαϊκή Ενωση τη συμβολή της στον τερματισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Μετά από μήνες επεξεργασίας των δεδομένων, οι αναλυτές της Επιτροπής είχαν συστήσει ότι η μείωση των εκπομπών κατά 90% ήταν οικονομικά και ενεργειακά εφικτός στόχος. Η ΕΕ είχε ήδη μειώσει κατά 33% τις ετήσιες εκπομπές από το 1990 έως το 2022.

Αποδείχθηκε, όμως, ότι ρεαλιστικά αυτό δεν είναι δυνατό. Μετά από όλα αυτά, δεν προκαλεί εντύπωση ότι, όταν ο Χέκστρα ανέβηκε στο βήμα για να παρουσιάσει το σχέδιο της Επιτροπής, η πρόεδρός της είχε αποχωρήσει από την αίθουσα του Ευρωκοινοβουλίου.

Η Φον ντερ Λάιεν αναμένεται να ανακοινώσει μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες ότι θα διεκδικήσει δεύτερη θητεία στην κορυφή της Επιτροπής. Ωστόσο, όποιος και αν αναλάβει τη θέση μετά τις εκλογές θα πρέπει να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα: ότι η επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ είναι σχεδόν αδύνατη χωρίς την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τον αγροτικό τομέα, η οποία παραμένει πεισματικά στα ίδια επίπεδα τα τελευταία χρόνια.

Ο τομέας είναι υπεύθυνος για το 14% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του μπλοκ, ενώ αποτελεί επίσης τη μεγαλύτερη πηγή μεθανίου στην ΕΕ, που αποτελεί τη δεύτερη σημαντικότερη αιτία της κλιματικής αλλαγής μετά το διοξείδιο του άνθρακα.

Το να μην «αγγίξει» κανείς τις γεωργικές εκπομπές θα μετατοπίσει το βάρος σε άλλους τομείς, όπως οι μεταφορές και η θέρμανση, οι οποίοι θα πρέπει να επιταχύνουν μαζικά την υιοθέτηση μέτρων αποδοτικότητας και τη μετάβαση σε καθαρότερα καύσιμα, προειδοποίησε ο Σιμόνε Ταλιαπιέτρα, ειδικός σε θέματα κλιματικής πολιτικής.

Η Επιτροπή αναμένει ότι οι συνολικές επενδύσεις σε όλα τα συστήματα ενέργειας και μεταφορών θα πρέπει να φθάσουν το 1,5 τρισ. ευρώ ετησίως στις δεκαετίες 2030 και 2040. «Αυτό καταδεικνύει την πολύ ειδική μεταχείριση που τυγχάνει ο αγροτικός τομέας στην Ευρώπη. Αυτός θα είναι αναμφισβήτητα ο πιο δύσκολος τομέας για την απεξάρτηση από τον άνθρακα, και η ΕΕ μεταφέρει το βαρύ φορτίο εξ ολοκλήρου μετά το 2040» δήλωσε στο Politico.

Ο γερμανός οικονομολόγος Οτμαρ Εντενχόφερ, που προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, δήλωσε στο Politico ότι θα χρειαστεί πρόσθετη πολιτική δράση για να επιτευχθεί η συνιστώμενη από το συμβούλιο μείωση των εκπομπών κατά 90-95% έως το 2040. Και ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια σε αυτό προέρχεται από τη γεωργία.

Ακόμη και η ίδια η εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής για τον στόχο του 2040 υποδεικνύει ότι οι γεωργικές εκπομπές πρέπει να μειωθούν κατά 30% έως το έτος αυτό – αριθμός που υπήρχε σε προηγούμενα σχέδια που είχε δει το Politico, αλλά αφαιρέθηκε από το τελικό κείμενο.

Οι επιπτώσεις στους αγρότες

Η έκθεση της συμβουλευτικής επιτροπής υποδεικνύει ότι η ΕΕ θα πρέπει να αντιμετωπίσει τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση, ιδίως όσον αφορά τα ζωικά προϊόντα, όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά. Ορισμένα σενάρια που αναλύθηκαν από το συμβούλιο βλέπουν τη ζήτηση για ζώα να μειώνεται έως και κατά 50%, καθώς οι Ευρωπαίοι θα στραφούν σε διατροφή που θα βασίζεται κυρίως σε φυτικά προϊόντα.

Η κατανάλωση λιγότερου κρέατος είναι απαραίτητη, καθώς οι τεχνολογικές βελτιώσεις στη γεωργική παραγωγή από μόνες τους «δεν αρκούν για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2050 στην Ευρώπη», σύμφωνα με το συμβούλιο.

Το 2022, όταν ο Χέκστρα έγινε επίτροπος, είχε πει ότι ο αγροτικός τομέας πρέπει να συμβάλει περισσότερο, ακόμη και για να επιτευχθεί ο στόχος του μπλοκ για το 2030: «Χρειαζόμαστε πολύ πιο ουσιαστική πρόοδο στη μείωση των εκπομπών στη γεωργία» τόνιζε. Αλλά αυτό ήταν πριν οι αγρότες πετάξουν κοπριά μπροστά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επισήμανε το δημοσίευμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News