Κάποτε, σε παραμυθένιες εποχές, συνετελέσθη το θαύμα της Κίνας. Μέσα σε μια τριακονταετία μεταρρυθμίσεων η χώρα ξέφυγε από τη φτώχεια, κατέστη μάλιστα και οικονομική υπερδύναμη. Ολα αυτά τα χρόνια ίσχυε το «συμβόλαιο με τον λαό» που έκανε το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας: «Μην αμφισβητείτε την εξουσία μας, αν θέλετε να ξυπνήσετε μία ωραία πρωία πλούσιοι». Ομως πάνε αυτά, τελείωσαν.

Ετσι ξεκίνησε το άρθρο της η Repubblica, αναλύοντας τις προτεραιότητες που θέτει σήμερα το Κόμμα, δηλαδή ο Σι Τζινπίνγκ. Για ποιον λόγο εκρίθη αναγκαία η στροφή; Επειδή ο διαγκωνισμός με τις ΗΠΑ δεν περιορίζεται πλέον στην οικονομία, αλλά έχει επεκταθεί στη γεωπολιτική (όχι μόνο για την Ταϊβάν).

Τα οικονομικά στοιχεία της πρώτης φάσης ανάπτυξης της Κίνας δείχνουν ότι το μοντέλο που ελέω παγκοσμιοποίησης χρησιμοποιήθηκε και συμπυκνώνεται στη φράση «το παγκόσμιο φθηνό εργοστάσιο» έχει βαλτώσει: οι επενδύσεις κατέληξαν αντιπαραγωγικές, η συσσώρευση χρέους δεν μετατρέπεται σε κίνητρο. Το «συμβόλαιο με τον λαό», λοιπόν, άλλαξε: «Μόνο το Κόμμα μπορεί να σας καθοδηγήσει εν μέσω κινδύνων, διατηρώντας τάξη και σταθερότητα, όμως πρέπει να κυριαρχεί στα πάντα».

Ελιγμός για την αντιμετώπιση της επιβράδυνσης της ανάπτυξης, του αποπληθωρισμού, της ανεργίας των νέων, επιστημόνων και μη, η οποία σπάει τα ρεκόρ. Κυρίως, όμως, στοχεύει τη δυσπιστία εκείνων που αντιλαμβάνονται ότι οι ευτυχισμένες ημέρες έχουν περάσει και διαβλέπουν ύφεση.

Τουλάχιστον η Κίνα απηλλάγη από τις αντιπαραγωγικές «φούσκες» του κατασκευαστικού τομέα, αν και αντιπροσώπευαν το 1/3 της συνολικής ανάπτυξης. Δεν αρκεί όμως αυτό για να αλλάξει η κατάσταση. Κινέζοι οικονομολόγοι κρίνουν ότι απαιτείται μεταφορά κρατικών πόρων σε ιδιωτικές εταιρείες, μικρότερη παραγωγή στη βαριά βιομηχανία, περισσότερη τεχνολογία υψηλής τεχνολογίας και περισσότερες υπηρεσίες. Και αύξηση της κατανάλωσης, που έχει κολλήσει στο 38% του ΑΕΠ.

Επίσης, μείωση ανισοτήτων και μεταφορά πλούτου στις οικογένειες. Στήριξη της Υγείας και της Εκπαίδευσης, αφού η έλλειψη πραγματικής πρόνοιας οδηγεί τους Κινέζους στην αποταμίευση (για χρήση του χρήματος στις «κακές ημέρες»).

Το ΚΚ Κίνας δεν φαίνεται ότι θέλει να πράξει τίποτε από τα παραπάνω, αλλά «φιλολογεί» αορίστως περί «κοινής ευημερίας». Εχει τους λόγους του, πολιτικούς φυσικά. Αφορούν το δόγμα του συγκεντρωτισμού, το οποίο ο Σι θεωρεί ιδανικό για την εγγύηση του μέλλοντος, τόσο της Κίνας όσο και του κόμματος. Ελεγχος της οικονομίας και έλεγχος της κοινωνίας.

Οι κρατικοί πόροι, λοιπόν, κατευθύνονται προς τους στρατηγικούς τομείς που εξυπηρετούν τις ανάγκες της γεωπολιτικής έντασης με τις ΗΠΑ, στον τομέα των τσιπ λόγου χάρη. Και η πίεση στις ιδιωτικές εταιρείες για ευθυγράμμιση με το Κόμμα αυξάνεται, όπως απέδειξε η επίθεση στην τεχνολογική αυτοκρατορία του Κροίσου Τζακ Μα (και άλλων ομοίων του).

Οι όποιες αλλαγές φιλελεύθερου χαρακτήρα θα αποσταθεροποιούσαν όχι μόνο τη δομή του μοντέλου που καθιερώθηκε όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και τη δομή της εξουσίας. Οι επιπτώσεις θα ήταν απρόβλεπτες όσον αφορά και την ίδια τη σταθερότητα του κομμουνιστικού καθεστώτος, υβριδικού ούτως η άλλως.

Οι κρατικές βιομηχανίες, οι κρατικοί μισθοί, είναι από τους πυλώνες του συστήματος της Κίνας, όπως και η χρήση των πολιτικών πρόνοιας ως εργαλείου ελέγχου. Οι αλλαγές θα αφαιρούσαν εξουσία από το Κόμμα. Ετσι, αντί να ανατάξει την οικονομία ο κατάλληλος απινιδωτής, η Κίνα επιστρέφει σε παλιές συνταγές, με μεγαλύτερη πίστωση και έργα υποδομών, παρά το γεγονός ότι το κινεζικό χρέος σήμερα υπερβαίνει το 300% του ΑΕΠ.

Η Repubbliba σημείωσε, πάντως, ότι κανένας αναλυτής στη Δύση δεν περιμένει κινεζική κατάρρευση, καθώς το καθεστώς διαθέτει τους μοχλούς για να ελέγξει την κατάσταση, χαρακτήρισε λοιπόν «συνετό» και «εφικτό» τον στόχο περί ανάπτυξης 5% το 2023.

Το πρόβλημα είναι ότι ο Σι περιβάλλεται από yes men, παλατιανούς του Κόμματος δηλαδή, που τον «γλείφουν», και όχι από ρεαλιστές συμβούλους. Αν υπήρχαν αυτοί, θα του είχαν επισημάνει ότι η Κίνα έχει δημογραφικό πρόβλημα και διολισθαίνει στη στασιμότητα, ενώ παραμένει αναπτυσσόμενη χώρα, με κατά κεφαλήν εισόδημα κάτω από 15.000 δολάρια (πέντε φορές χαμηλότερο από το αντίστοιχο στις ΗΠΑ).

Κλείνοντας, οι Ιταλοί αναρωτήθηκαν αν η Κίνα έπιασε το «peak» της ισχύος της και τώρα, νομοτελειακά, πέφτει. Μόνοι τους απάντησαν πως όχι. Διότι παραμένει η δεύτερη παγκόσμια οικονομία, με επενδύσεις στην υψηλή τεχνολογία αιχμής. Αυτές, ακόμη και αν δεν μπορούν να εγγυηθούν επανάληψη των αποτελεσμάτων του παλιομοδίτικου μοντέλου ανάπτυξης των πρώτων χρόνων της παγκοσμιοποίησης, θα ωθήσουν τη χώρα σε νέα βιομηχανικά και στρατιωτικά επιτεύγματα τα επόμενα χρόνια.

Επίσης, αναρωτήθηκαν πώς θα αντιδρούσαν οι Κινέζοι στην οικονομική στροφή που απειλεί την υπόσχεση ότι θα ευημερούν. Περιορίστηκαν να σημειώσουν ότι ο Σι διαθέτει ό,τι χρειάζεται, τόσο για να καταπνίξει κάθε ανεξάρτητη φωνή όσο και για να αυξήσει τον όγκο της εθνικιστικής προπαγάνδας

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News