Δυστυχώς, είναι φανερό εδώ και πολύ καιρό πως οι όποιες δυστοπίες έχουν περισσότερες πιθανότητες να πραγματωθούν σε σχέση με τις ουτοπίες. Οι συγγραφείς και οι σεναριογράφοι που γράφουν δυστοπικά μυθιστορήματα ή σενάρια για ένα τρομακτικό και όχι πολύ μακρινό μέλλον, εκφράζουν τους φόβους τους και προειδοποιούν για το ποια θα μπορούσε να είναι η αρνητική κατάληξη καταστάσεων που είναι ήδη κρίσιμες, από πολλές απόψεις, και σίγουρα δεν βαίνουν καλώς.

Φυσικά η πραγματικότητα ανταγωνίζεται τη φαντασία και ενίοτε την ξεπερνά και αυτό συμβαίνει συχνά τα τελευταία χρόνια στην Κίνα, όπου πλέον εξετάζεται, για παράδειγμα, και μάλιστα στην πράξη, το ενδεχόμενο σύντομα χρέη εισαγγελέων να εκτελούν και προηγμένα λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης.

Από το ρεπορτάζ της South China Morning Post μαθαίνουμε πως η εισαγγελία της Σαγκάης ανέπτυξε και δοκιμάζει ήδη ένα σύστημα στο πλαίσιο του οποίου αρμόδιο να ασκεί ποινική δίωξη για μια σειρά αξιόποινων πράξεων είναι ένα προηγμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, τεχνολογία η οποία έχει πλέον τον πρώτο λόγο και στις περισσότερες φυλακές της Κίνας. Σύμφωνα με τους κινέζους ερευνητές ο εισαγγελέας-λογισμικό αποφαίνεται «ορθώς» σε ποσοστό 97% και αυτό σημαίνει πως θα μπορούσε κάποια στιγμή να συνδράμει σημαντικά στο έργο τους τις κατά τόπους εισαγγελίες οι οποίες στενάζουν από τον μόνιμο φόρτο εργασίας.

Βάση για την ανάπτυξη του λογισμικού αποτέλεσαν περισσότερες από 17.000 υποθέσεις που εξετάστηκαν από τις αρμόδιες αρχές την περίοδο 2015-2020 ενώ μπορεί να ασκεί δίωξη για 8 αξιόποινες πράξεις συνολικά, τις πιο συνηθισμένες στη Σαγκάη, από την επικίνδυνη οδήγηση έως τις απάτες με πιστωτικές κάρτες. Σύντομα, όμως, πρόκειται να καταστεί αρμόδιο και για τη δίωξη άλλων αδικημάτων. Το σύστημα μπορεί να αξιολογεί την ισχύ των αποδεικτικών στοιχείων, εάν συντρέχουν λόγοι για να πραγματοποιηθεί μία σύλληψη ή για να θεωρηθεί κάποιος επικίνδυνος για την κοινωνία.

Και σε περίπτωση λάθους;

Ωστόσο οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και στο πεδίο της δικαιοσύνης είναι πολλοί. «Ποιος φέρει την ευθύνη σε περίπτωση λάθους; Ο εισαγγελέας, ο προγραμματιστής ή, ακόμη χειρότερα, ο αλγόριθμος;», διερωτάται σε άρθρο του ο Γκαμπριέλε Καρέρ της ιταλικής επιθεώρησης Le Formiche, σημειώνοντας επίσης πως «έχοντας εκπαιδευτεί, μελετώντας προηγούμενες υποθέσεις, το σύστημα καθίσταται αναξιόπιστο για την εξέταση ασυνήθιστων υποθέσεων, που προκύπτουν πολύ συχνά σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό κλίμα».

Αλλά η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στο πλαίσιο των διαδικασιών απόδοσης δικαιοσύνης δεν απασχολεί μόνον τους Κινέζους. Παρόμοια συστήματα χρησιμοποιούνται, για παράδειγμα, και σε εισαγγελίες της Γερμανίας, κυρίως για την ανάλυση εικόνων όμως, όχι για την άσκηση δίωξης.

Πάντως μιλώντας στην South China Morning Post ο Σι Γιονγκ, διευθυντής του κέντρου διαχείρισης μεγάλων δεδομένων (big data) της κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών και επικεφαλής του προγράμματος, σημείωσε πως τα υπάρχοντα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που αξιοποιούνται στο πεδίο της Δικαιοσύνης και της έννομης τάξης έχουν επικουρικό ρόλο, καθώς «δεν συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όσον αφορά την απόδοση κατηγοριών και την επιβολή ποινών».

Δικαίωση του «Minority Report»;

Μεταξύ όλων όσοι εκτός της κινεζικής επικράτειας έσπευσαν να σχολιάσουν την είδηση, συγκαταλέγεται και ο Κέρτις Τσιν, πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (Asian Development Bank) επί σειρά ετών, ο οποίος επικαλέστηκε απλά τη γνωστή χολιγουντιανή – σε σκηνοθεσία Στίβεν Σπίλμπεργκ και με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ – δυστοπική ταινία «Minority Report» του 2002.

«Είναι προφανές ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρόκειται να επικρατήσει. Το πώς θα προσαρμοστούν οι άνθρωποι αποτελεί ένα συναρπαστικό πρόβλημα», είχε αναφέρει σχετικά σε συνέντευξή του στον Guardian ο Ντάνιελ Κάνεμαν, ο νομπελίστας ειδικός στα συμπεριφορικά οικονομικά, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πρίνστον και (συν)συγγραφέας του βιβλίου «Θόρυβος, ένα ρήγμα στην ευθυκρισία». Δεν παρέλειψε, ωστόσο, να επισημάνει πως «το δικαστικό σύστημα είναι τρόπον τινά ιδιαίτερο, επειδή υπάρχει κάποιος “σοφός” που αποφασίζει».

Αυτό ισχύει, τουλάχιστον θεωρητικά, στις δυτικές κοινωνίες. Πιο περίπλοκη είναι αναμφίβολα η κατάσταση στην Κίνα με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ «να δείχνει τον δρόμο προς ένα μέλλον που θα αποτελείται από πιστοποιήσεις και ετικέτες. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, το σύστημα κοινωνικής πίστωσης, ένα είδος οργουελικού μηχανισμού που καταγράφει και βαθμολογεί τις συμπεριφορές των πολιτών», υπενθυμίζει στο άρθρο του ο ιταλός δημοσιογράφος.

Ειδικά όσον αφορά τον εισαγγελέα – λογισμικό, το ζήτημα δεν έγκειται τόσο στο κατά πόσο ορθή θα αποδειχθεί στην πράξη η κρίση του αλλά το ότι θα μπορούσε να χαράξει το δρόμο για την έλευση ενός δικαστή – λογισμικού.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News