Δεν είναι μόνο η πολεμική σύγκρουση στο μέτωπο του Ντονμπάς, σκληρή. Είναι και αυτή που εκτυλίσσεται στις χρυσοποίκιλτες πλαγιές της Μονής των Σπηλαίων, μέσα στην ουκρανική πρωτεύουσα.

Στο μοναστήρι αυτό διαμένουν οι ορθόδοξοι μοναχοί που ανήκουν στο κομμάτι εκείνο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, το οποίο ονομάζεται «φράξια της Μόσχας».

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δώσει εντολή για έξωση των μοναχών και των υποστηρικτών τους που έχουν φτάσει από όλη την Ουκρανία για να υπερασπιστούν το μοναστήρι. Η έξωση είχε προγραμματιστεί για την Τετάρτη.

Οι 500 ένοικοι της ιεράς μονής Λαύρα των Σπηλαίων (Pechersk Lavra, στα ουκρανικά) έχουν δηλώσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να φύγουν.

Εδώ και μέρες, η αστυνομία ελέγχει κάθε όχημα που βγαίνει από το μοναστήρι μην τυχόν και μεταφέρει πολύτιμα αντικείμενα από τους αμύθητους εθνικούς θησαυρούς που βρίσκονται στο εσωτερικό του.

Η ουκρανική κυβέρνηση έχει δηλώσει ότι δεν θα χρησιμοποιήσει βία για να εκκενώσει το μοναστήρι.

Το μοναστηριακό συγκρότημα είναι πολύ μεγάλο και περιλαμβάνει όχι μόνο κοιτώνες, αυλές και παρεκκλήσια, αλλά και τον ορθόδοξο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εκεί βρίσκονται επίσης οι διάσημες στο Κίεβο κατακόμβες, όπου φυλάσσονται τα λείψανα των πρώτων ιερέων και μοναχών.

Τον περασμένο Νοέμβριο, η ουκρανική υπηρεσία ασφαλείας SBU και η αστυνομία μπήκαν αιφνιδιαστικά στο μοναστηριακό συγκρότημα, στο πλαίσιο επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση ύποπτων «ανατρεπτικών δραστηριοτήτων από ρωσικές ειδικές υπηρεσίες σε ουκρανικό έδαφος».

Οι ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν ανακοινώσει ότι «πραγματοποίησαν ελέγχους σε πρόσωπα αναφορικά με την ανάμειξή τους σε παράνομες ενέργειες εις βάρος της κυριαρχίας του ουκρανικού κράτους. Τα μέτρα λαμβάνονται για να εμποδισθεί η χρησιμοποίηση του μοναστηριού ως κέντρου του “ρωσικού κόσμου”».

Η πλούσια ιστορία του

Η μονή της Λαύρας των Σπηλαίων είναι η αρχαιότερη στην Ουκρανία. Από το 1990, περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.

Η ιστορία του μοναστηριού χρονολογείται από τον 11ο αιώνα, όταν οι μοναχοί και οι ιεραπόστολοι έλαβαν άδεια να εγκατασταθούν σε σπηλιές κατά μήκος της όχθης του ποταμού Ντνίπρο (Δνείπερος) από τους ηγεμόνες της τότε Κιέβαν Ρους, μιας δυναστείας που καταγόταν από τους Βίκινγκς.

Οι σπηλιές μετατράπηκαν σε εκπαιδευτικό ίδρυμα, οι εκκλησίες ανοικοδομήθηκαν μετά από επανειλημμένους πολέμους και πήραν τη σημερινή εντυπωσιακή μπαρόκ μορφή τους τον 17ο και 18ο αιώνα.

Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα των εχθροπραξιών με τη Ρωσία το 2014, οι εκκλησιαστικοί ηγέτες, με την υποστήριξη της κυβέρνησης, διαχώρισαν τη θέση τους από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, υπό την κυριαρχία της οποίας υπηρετούσαν από το 1686.

Το 2018, ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος αναγνώρισε την Ουκρανική Εκκλησία ως αυτοτελές πατριαρχείο. Ο Ονούφριος, ο μητροπολίτης του Κιέβου, απέρριψε την αναγνώριση και από τότε, η Ουκρανική Εκκλησία είναι χωρισμένη στα δύο.

Οι μοναχοί της Pechersk Lavra, το Πατριαρχείο της Μόσχας και οι πιστοί του αρνούνται την κατηγορία ότι είναι εργαλεία του Πούτιν, μια «φωλιά κατασκόπων» στην καρδιά της Ουκρανίας.

«Ο δικός μου βαφτισιμιός πολεμά στο μέτωπο για την Ουκρανία», δήλωσε στους Times η Oλγα Βλαντιμίροβνα, 62 ετών, καθηγήτρια κατηχητικού σχολείου, η οποία επισκέφθηκε το μοναστήρι μαζί με συνομήλικές της για να δείξει την υποστήριξή της στους μοναχούς. Είπε ότι ακολουθεί το δόγμα του Ονούφριου, ότι η διάσπαση από τη Μόσχα ήταν «αντικανονική», και ότι η αφοσίωση στην Εκκλησία των παιδικών της χρόνων δεν πρέπει να εκληφθεί ως υποστήριξη της ρωσικής εισβολής.

Ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Μόσχα, ο πατριάρχης Κύριλλος, είναι στενός υποστηρικτής του Πούτιν, και πρώην πράκτορας της KGB, που επιμένει ότι η Ουκρανική Εκκλησία πρέπει να ελέγχεται από το ρωσικό πατριαρχείο.

Ο μητροπολίτης Ονούφριος ανακοίνωσε τον περασμένο Μάιο ότι σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή, η Εκκλησία του κηρύσσει επίσης την ανεξαρτησία της. Αυτό σημαίνει –για τους «απ’έξω» τουλάχιστον– ότι και τα δύο τμήματα της Ουκρανικής Εκκλησίας συμφωνούν. Ομως, η έχθρα τους παραμένει.

Μιλώντας στους Times, ο 78χρονος Ονούφριος απηύθυνε έκκληση στον Ζελένσκι να υποχωρήσει. «Στείλαμε επιστολές στην κυβέρνηση, αλλά δεν λάβαμε καμία απάντηση», είπε.

Ο ίδιος αρνήθηκε τους ευρέως διαδεδομένους ισχυρισμούς ότι οι ανώτεροι μοναχοί ζούσαν «ζωή χαρισάμενη» με λεφτά της Μόσχας.

«Αν υπάρχουν περιπτώσεις διαφθοράς, δεν την υποστηρίζουμε και προσευχόμαστε αυτό να σταματήσει», δήλωσε ο Ονούφριος, ο οποίος σπούδασε στη Μόσχα τη δεκαετία του 1960.

Η στάση της Σοβιετικής Ενωσης απέναντι στην Εκκλησία άλλαζε συχνά.  Το 1961 ο Νικίτα Χρουστσόφ, τότε ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος, έδιωξε τους μοναχούς της Λαύρας των Σπηλαίων και μετέτρεψε τον χώρο σε μουσείο που εν μέρει παραμένει μέχρι σήμερα. Οι πιστοί λένε ότι δεν είναι τυχαίο ότι λίγο αργότερα μια κατολίσθηση λάσπης έπληξε ένα προάστιο του Κιέβου, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.

«Ανησυχούμε ότι θα υπάρξει μια νέα πλημμύρα ή κάποια άλλη καταστροφή (μετά την έξωση)», είπε η Βλαντιμίροβνα.

Ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας στο Κίεβο, δήλωσε στους Times ότι η ουκρανική κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε ζητήσει δικαστική απόφαση για να εγκρίνει την έξωση.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση λέει ότι τερματίζει την 50ετή μίσθωση στους μοναχούς λόγω «μη εγκεκριμένων μετατροπών». Οι ίδιοι λένε ότι δεν τους αναγνωρίζονται καν οι προσπάθειές τους να αποκαταστήσουν και να ανοικοδομήσουν τον χώρο μετά τις λεηλασίες της σοβιετικής περιόδου.

Η εγκεκριμένη από την κυβέρνηση Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία προσπαθεί να μην βρεθεί στο επίκεντρο της διαμάχης, γράφουν οι Times.

Ο αρχιμανδρίτης Λαυρέντιος, ανώτερος ιερέας στον καθεδρικό ναό του Αγίου Μιχαήλ, την έδρα της Ουκρανικής Εκκλησίας, «ελπίζει» ότι οι μοναχοί του μοναστηριού θα αλλάξουν στρατόπεδο, έστω και την τελευταία στιγμή, και έτσι θα μπορέσουν να παραμείνουν στη θέση τους.

«Δεν χαίρομαι που πρέπει να φύγουν. Αλλά για μένα προσωπικά είναι πρόβλημα όταν οι ουκρανοί πολίτες έχουν αντι-ουκρανικές προθέσεις», είπε χαρακτηριστικά.

Η 77χρονη Βέρα Στεπάνοβα, πιστή της Ουκρανικής Εκκλησίας, ήταν ακόμα πιο κατηγορηματική: «Χαίρομαι που οι μοναχοί φεύγουν. Είναι όλοι τους ψεύτες».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News