Οτι οι ωκεανοί είναι συνώνυμο της ζωής στη Γη υπενθυμίζει ο ιταλός συγγραφέας και πανεπιστημιακός Μάρκο Μπελπολίτι σε κείμενό του στη La Repubblica. Αναφέρει επίσης πως τα νερά τους καλύπτουν περί το 70% της επιφάνειας του πλανήτη και, μέχρι πριν από 500 χρόνια, οι ωκεανοί ήταν πρακτικά ανέγγιχτοι, ενώ στη συνέχεια μετατράπηκαν σε χωματερή του αναδυόμενου κόσμου, «εξέλιξη που έχει θέσει την επιβίωσή μας σε κρίση». 

Γιατί περισσότερο από το 50% του οξυγόνου που αναπνέουν τα έμβια όντα προέρχεται από τους ωκεανούς, όπως το 30% του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται στη Γη απορροφάται από αυτή την τεράστια επιφάνεια νερού, «την οποία αποκαλούμε ακόμα και σήμερα με το όνομα μιας θεότητας, του Ωκεανού, εκείνου που στις μεσογειακές και ασιατικές μυθολογίες περιέβαλλε ολόκληρη τη στεριά, σε μια συνέχεια που ένωνε τον ουρανό με τη θάλασσα».

Ολα τα παραπάνω ο Μπελπολίτι τα αναφέρει με αφορμή την υπογραφή, το περασμένο Σάββατο, μιας ιστορικής διεθνούς συνθήκης για την προστασία των ωκεανών. «Για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν τα Ηνωμένα Εθνη, τα μέλη τους συμφώνησαν σε μια συνθήκη που προστατεύει τη βιοποικιλότητα στην ανοιχτή θάλασσα», συνοψίζει, κάνοντας λόγο για μια «ιστορική αλλαγή».

Την χαρακτηρίζει ως ιστορική γιατί όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, πρόκειται για τη διεθνή συμφωνία που θεσπίζει νομικό πλαίσιο για όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες), το 1994, η ιδέα της βιοποικιλότητας δεν είχε ακόμα καθιερωθεί.

Ο όρος εισήχθη στην επιστημονική ορολογία από τον αμερικανό εντομολόγο, τον αποκαλούμενο και «μάγο των μυρμηγκιών», Εντουαρντ Ουίλσον το 1988 και, πλέον, η βιοποικιλότητα ορίζεται ευρέως ως η ποικιλία της ζωής στη Γη, σε όλα της τα επίπεδα και τους συνδυασμούς της, από τα γονίδια και τα είδη έως τις βιοκοινότητες και τα οικοσυστήματα σε μια συγκεκριμένη περιοχή ή στον πλανήτη συνολικά.

Επειτα από πολυετείς διαπραγματεύσεις «υπάρχει πλέον η συνθήκη που θα προστατεύει τη θαλάσσια ζωή πέρα από τα χωρικά ύδατα μεμονωμένων χωρών», γράφει ο ιταλός συγγραφέας και αρθρογράφος, επικαλούμενος την αμερικανίδα βιολόγο Ρεμπέκα Χελμ η οποία είχε πει πως «διαθέτουμε μόνο δύο μεγάλα παγκόσμια κοινά αγαθά: την ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς».

Σημειώνει επίσης ότι, σύμφωνα με τον Εέλκο Ρόλινγκ, καθηγητή Ωκεάνιας και Κλιματικής Κρίσης στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, υφίσταται ένας στενός δεσμός ανάμεσα στους ωκεανούς και το κλίμα: «Είναι η ισορροπία μεταξύ της ενέργειας που λαμβάνεται από τη Γη και αυτής που διαχέεται στο Διάστημα, σε σημείο που υπάρχει μια μυστηριώδης αλλά αποφασιστική σχέση μεταξύ της εμφάνισης των ωκεανών και της ίδιας της εμφάνισης της ζωής στον Γαλάζιο Πλανήτη», γράφει ο Μπελπολίτι, αναφέροντας σχετικά ότι, σύμφωνα με τους ειδικούς, και στις πέντε μαζικές εξαφανίσεις των ειδών που έχουν συμβεί στην Ιστορία της Γης, όλες οι διαδικασίες σχετίζονταν πάντα με τους ωκεανούς.

Στην τρίτη από αυτές που σημειώθηκε κατά το τέλος της Πέρμιας περιόδου (πριν από 252,3 εκατομμύρια χρόνια) η οξίνιση των ωκεανών  (το φαινόμενο κατά το οποίο τα νερά των ωκεανών γίνονται πιο όξινα καθώς απορροφούν ολοένα περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα) είχε λάβει τεράστιες διαστάσεις και το οξυγόνο είχε πρακτικά εξαφανιστεί με αποτέλεσμα να εκλείψει το 96% της ζωής στους ωκεανούς και το 70% της ζωής στη στεριά.

Είναι αλήθεια πως χρειάστηκαν 66.000 χρόνια για να ολοκληρωθεί η παραπάνω διαδικασία με τις καταστροφικές της συνέπειες, αλλά από την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης οι εκπομπές  διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται από τον άνθρωπο είναι, σε σύγκριση με τις “φυσικές” διεργασίες του πλανήτη, από 5 έως 30 φορές ταχύτερες, σημειώνει ο ιταλός αρθρογράφος.

Οσον αφορά τους επόμενους αιώνες, τι θα συμβεί κανένας δεν μπορεί να το πει με απόλυτη σιγουριά. Προς το παρόν «τα εξωγήινα διαστημόπλοια, εάν υπάρχουν, πετώντας πάνω από τον πλανήτη μας, εξακολουθούν να τον βλέπουν μπλε, προς το γαλάζιο, μια τεράστια αλλά όχι απεριόριστη επιφάνεια, όπως πίστευαν οι πρόγονοί μας»,  γράφει.

Εάν, ωστόσο, «συνεχίσουμε να ρίχνουμε τεράστιες ποσότητες βιομηχανικών αποβλήτων και λυμάτων από τις μεγαλουπόλεις μας, όπου ο παγκόσμιος πληθυσμός συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο, στον μεγάλο Ωκεανό, είναι πιθανό η έκτη μαζική εξαφάνιση, όπως μας προειδοποιούν πολλοί επιστήμονες, να ξεκινήσει ακριβώς από τις μεγάλες θάλασσες», προσθέτει.

Ολοκληρώνοντας το άρθρο του, ο Μάρκο Μπελπολίτι σημειώνει πως η αμερικανίδα θαλάσσια βιολόγος Ρέιτσελ Λουίζ Κάρσον (1907-1964) που συγκαταλέγεται μεταξύ των πρωτοπόρων του παγκόσμιου περιβαλλοντικού κινήματος, στο βιβλίο της «The Sea Around Us» είχε επισημάνει την ανάγκη όχι μόνον να γνωρίσουμε καλύτερα και βαθύτερα – μέσω της επιστήμης – τους ωκεανούς αλλά και να αποκαταστήσουμε τη μυθική αντίληψη που είχαν οι πρόγονοί μας για αυτούς. «Για να τον σεβόμαστε, πρέπει να σκεφτόμαστε ότι ο ωκεανός είναι μια ζωντανή πραγματικότητα, και ταυτόχρονα μια κοσμική θεότητα από την οποία εξαρτόμαστε στενά, επομένως πρέπει όχι μόνο να τον φροντίζουμε, αλλά να τρέφουμε έναν αναγκαίο φόβο για αυτόν», σημειώνει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News