Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του κ. Καμίνη:

Υπάρχει πλέον μια σαφής και αγωνιώδης προσπάθεια της Κυβέρνησης να πείσει για τον πολυπόθητο αλλά και πάντοτε ανέφικτο στόχο της διαφάνειας στην άσκηση της δημόσιας εξουσίας. Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει όλους. Θα δώσω δύο παραδείγματα με αφορμή το παρόν σχέδιο νόμου.

Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 29, κάθε μέλος της Κυβέρνησης μπορεί να ζητά από την Επιτροπή Ελέγχου να διενεργεί έλεγχο συγκεκριμένων υπόχρεων σε υποβολή δηλώσεων πόθεν έσχες. Η αξιωματική αντιπολίτευση διαμαρτύρεται γιατί με το σχέδιο νόμου δεν δίνεται το δικαίωμα σε βουλευτές να ζητούν έλεγχο κι αν ρωτούσαμε τους πολίτες νομίζω θα επιθυμούσαν και οι ίδιοι να έχουν το δικαίωμα να ζητούν τέτοιους ελέγχους. Υπάρχει λοιπόν διάχυτη η αίσθηση ότι η διαφάνεια επιτυγχάνεται με την υπέρμετρη διεύρυνση των προσώπων που μπορούν να ζητήσουν τον έλεγχο.

Εμείς, δεν το πιστεύουμε αυτό. Πιστεύουμε όμως ότι η διαφάνεια επιτυγχάνεται με αξιόπιστα συστήματα ελέγχου σε κάθε στάδιο και σε τομέα άσκησης δημόσιας εξουσίας και συστήματα που λειτουργούν με όρους ουσιαστικής λογοδοσίας. Θα προσέθετα και στοιχειώδους αποτελεσματικότητας. Γιατί εδώ έχουμε την τάση να νομοθετούμε αλλά τις διαδικασίες τις οποίες θεσπίζουμε δεν έχουμε προβλέψει να τις υποστηρίζει ένας επαρκής αριθμός ανθρώπων καταρτισμένων και να υπάρχει και η κατάλληλη υποδομή. Κι αυτό τελικά αφαιρεί αξιοπιστία από το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, το οποίο εμφανίζεται να λειτουργεί απλώς ως μηχανή παραγωγής νομοθετημάτων, χωρίς να έχει διασφαλιστεί η εφαρμογή της νομοθεσίας.

Το δεύτερο παράδειγμα αφορά την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας μας είπε ότι είναι προς την σωστή κατεύθυνση το θέμα της εξομοίωσης των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών του Ευρωπαίου Εισαγγελέα με τον Οικονομικό Εισαγγελέα, διότι, όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με το άρθρο 36 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, οι Εισαγγελείς του Οικονομικού Εγκλήματος έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία ή στοιχείο που είναι χρήσιμο για το έργο τους και έναντι των ενεργειών τους, δεν αντιτάσσεται κανένα απόρρητο, πλην του δικηγορικού.

Την ίδια στιγμή πάντως υπάρχουν δημοσιεύματα που εκτιμούν ότι αυτή ακριβώς η διάταξη βάζει φραγμούς στον Ευρωπαίο Εισαγγελέα, για παράδειγμα στη διερεύνηση υποθέσεων που έχουν να κάνουν με κονδύλια τα οποία χαρακτηρίζονται «απόρρητα» και κυρίως αυτά προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Η ιστορία με τα απόρρητα κονδύλια μας απασχολεί εδώ και πολύ καιρό. Πρόσφατο δημοσίευμα αναφέρει ότι για το 2021 το ύψος των απόρρητων κονδυλίων είχε προϋπολογιστεί στα 54,2 εκατ. ευρώ και τελικά δαπανήθηκε σχεδόν το διπλάσιο ποσό, δηλαδή 97,5 εκατ. ευρώ. Εάν αυτό ισχύει, πρόκειται για υπέρβαση της τάξης του 80%. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο στην ΕΥΠ για το 2021 φαίνεται να καταγράφεται αύξηση κατά 480% του ύψους των κονδυλίων ενώ όπως είναι γνωστό έχουν προστεθεί κονδύλια και σε υπουργεία που μέχρι σήμερα δεν είχαν τέτοιες δαπάνες, όπως η περίπτωση του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Για να μην καταλείπεται καμία αμφιβολία, θα ήθελα ο Υπουργός να μας απαντήσει: Θα μπορεί ο Ευρωπαίος Εισαγγελέας να διερευνήσει σοβαρές καταγγελίες που αφορούν τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και τη διάθεσή τους σε απόρρητους κωδικούς;

Αναμφισβήτητα το σχέδιο νόμου έχει και θετικά σημεία.

Συστηματοποιείται το κατακερματισμένο σήμερα νομοθετικό καθεστώς, απαλλάσσονται οι υπόχρεοι από τη χρονοβόρα και κοπιώδη διαδικασία συλλογής των απαιτούμενων βεβαιώσεων από τις τράπεζες, αυξάνεται ο αριθμός των κατ΄έτος ελεγχόμενων δηλώσεων.

Βέβαια υπάρχει η άποψη ότι αυτή η αύξηση του 7% εξακολουθεί να είναι πολύ μικρή και δεν ανταποκρίνεται στις ευρωπαϊκές συστάσεις για την διασφάλιση αποτελεσματικής και συστηματικής επαλήθευσης της ακρίβειας των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης. Υπάρχει πια μία και μοναδική πλέον Επιτροπή Ελέγχου, για πολλούς αυτό αποτελεί απλούστευση της διαδικασίας. Πρόεδρος είναι ο Πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, ο οποίος βεβαίως προέρχεται από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Μας είπε ο Υπουργός ότι θα αλλάξει η σύνθεση και θα προστεθούν ως μέλη δικαστικοί. Δεν χρειάζεται πάντως στη σύνθεση της Επιτροπής να μετέχει και εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ενώ θα μπορούσε να προστεθεί εκπρόσωπος του τρίτου κόμματος.

Επίσης, μειώνεται κατά πολύ και χωρίς ουσιαστική αιτιολογία ο χρόνος που παραμένει ανηρτημένη στο διαδίκτυο η ετήσια έκθεση της Επιτροπής : από 7 χρόνια σε 3 χρόνια. Μειώνεται επίσης υπέρμετρα ο χρόνος που παραμένουν ανηρτημένες στο διαδίκτυο οι δηλώσεις πόθεν έσχες των Βουλευτών. Όπως ακούσαμε και από τους φορείς, όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με σχετικές συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Διαφθορά Greco.

Επίσης, δημοσιεύονται μόνο οι δηλώσεις πόθεν έσχες των αιρετών, δηλαδή, του Πρωθυπουργού, των αρχηγών των κομμάτων, των βουλευτών, των ευρωβουλευτών, των δημάρχων και των περιφερειαρχών. Κι εδώ ανακύπτει μια εύλογη απορία. Στην περίπτωση της δήλωσης Περιουσιακής Κατάστασης συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα να μην έχουν υποβάλει δήλωση οι αιρετοί στους ΟΤΑ, καθώς και οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί. Για τους βουλευτές και ευρωβουλευτές δεν προβλέπεται τίποτα. Αυτό τι σημαίνει;

Ο κ. Καστανίδης μίλησε διεξοδικά για την αλγεινή εντύπωση που προκαλεί το θέμα της ευνοϊκής ποινικής μεταχείρισης των αιρετών έναντι της δυσμενούς μεταχείρισης των απλών πολιτών. Ειδικά τόνισε ότι αυτό είναι απαράδεκτο ιδίως να εμφανίζεται στην περίπτωση της σημερινής κυβερνητικής πλειοψηφίας η οποία δεν διστάζει για λόγους εντυπωσιασμού να αυξάνει τις ποινές ανάλογα με τη συγκυρία και τις υποθέσεις που απασχολούν την κοινή γνώμη, αλλά φαίνεται πως σε ό,τι αφορά τους βουλευτές και ειδικότερα την ελίτ του πολιτικού συστήματος αυτό δεν ισχύει.

Η Κυβέρνηση δεν μας πείθει στο επίπεδο της διαφάνειας και της αξιοπιστίας. Αρκεί να ακούσει κανείς και τις πρόσφατες δηλώσεις της κυρίας Νικολάου, πρώην γενικής γραμματέως Αντεγκληματικής Πολιτικής σχετικά με το πόρισμα του ΣΔΟΕ για την οικονομική διαχείριση που η ίδια άσκησε στις πολύπαθες φυλακές την περίοδο της πανδημίας.

Δηλώσεις που εκτός των άλλων χαρακτηρίζονται από έπαρση όταν μάλιστα με περισσευούμενο θράσος η κυρία Νικολάου αναφέρει ότι και το ΣΔΟΕ δεν κάνει καλά τη δουλειά του. Μαθαίνουμε ότι η κ. Νικολάου θα είναι υποψήφια βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία. Περιμένουμε να δούμε αν η κυβερνητική πλειοψηφία διαθέτει την σχετική -έστω και στοιχειώδη- ευαισθησία να αποβάλει από τον κατάλογο των υποψηφίων την κ. Νικολάου, η οποία βαρύνεται με πραγματικά πάρα πολύ σοβαρές καταγγελίες διαχείρισης του δημόσιου χρήματος.