Τις μεγαλύτερες ταραχές των τελευταίων 40 ετών, μετά την Ισλαμική Επανάσταση, έζησαν οι Ιρανοί πριν από δύο εβδομάδες. Τουλάχιστον 180 άτομα έχουν σκοτωθεί από τις δυνάμεις ασφαλείας, στα επεισόδια, ενώ άλλες αναφορές ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών στους 450.
Αφορμή ήταν η ξαφνική άνοδος της τιμής της βενζίνης κατά 50%, η οποία ανακοινώθηκε αργά ένα βράδυ, αφού πολύς κόσμος είχε ήδη πέσει για ύπνο. Τις επόμενες τέσσερις ημέρες, οργισμένοι διαδηλωτές ξεχύθηκαν στους δρόμους μικρών και μεγάλων πόλεων ζητώντας την πτώση της κυβέρνησης.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ εναντίον άοπλων διαδηλωτών, κυρίως νέων αντρών, ηλικίας 19-26 ετών, σκοτώνοντας εκατοντάδες.
Οπως γράφουν οι New York Times, μόνο στη νοτιοδυτική πόλη του Μασάρ, όπου διαμένει μεγάλη αραβική μειονότητα, οι Φρουροί της Ισλαμικής Επανάστασης, οι θεματοφύλακες του καθεστώτος, περικύκλωσαν και σκότωσαν 40 έως 100 ανυπεράσπιστους διαδηλωτές -κατ’άλλους, 130- στις 18 Νοεμβρίου.
«Ακόμα και για την ισλαμική κυβέρνηση αυτή η εκτεταμένη χρήση βίας κατά των πολιτών δεν έχει προηγούμενο», λέει ο Ομίντ Μεμαριάν, διευθυντής του Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη.
Τουλάχιστον 2.000 είναι οι τραυματίες και 7.000 οι συλληφθέντες.
Λόγω ενός κυβερνητικού μπλακ άουτ στο Ιντερνετ, οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για την έκταση της καταστολής τώρα αρχίζουν να έρχονται στο φως, μαζί με βίντεο και μαρτυρίες.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αντίδραση της κυβέρνησης στις διαδηλώσεις, δείχνει πόσο πιεσμένοι είναι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, και τι σοβαρά οικονομικά και πολιτικά προβλήματα αντιμετωπίζουν πλέον, μετά τις αυστηρές κυρώσεις από τις ΗΠΑ, την αστάθεια στη Μέση Ανατολή και την αυξανόμενη αντιπάθεια των γειτόνων προς το Ιράν.
Η αύξηση της τιμής της βενζίνης ήταν η λύση που σκέφτηκε το καθεστώς για να καλύψει τη μεγάλη τρύπα του προϋπολογισμού, η οποία προκλήθηκε κυρίως από τις αμερικανικές κυρώσεις.
Οι διαδηλώσεις διοργανώθηκαν κυρίως σε συνοικίες και πόλεις όπου διαμένουν άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα και οικογένειες της εργατικής τάξης, δηλαδή τμήματα του πληθυσμού, που παραδοσιακά είναι πιστά στο καθεστώς.
Πολλοί Ιρανοί έβαλαν στο στόχαστρο τον ίδιο τον αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος απέδωσε τις ταραχές σε «κατευθυνόμενους από τις ΗΠΑ χούλιγκαν».
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μιρ Χουσεϊν Μουσάβι, ο οποίος βρίσκεται σε κατ’οίκον περιορισμό από το 2011, και σπάνια μιλά δημοσίως, ανάρτησε σε μία ιστοσελίδα ένα μήνυμα για τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων, λέγοντας ότι θυμίζει αντίστοιχο περιστατικό το 1978, που οδήγησε στην Ισλαμική Επανάσταση και την πτώση του Σάχη έναν χρόνο αργότερα.
Οι ιρανικές αρχές αρνούνται να επιβεβαιώσουν τον αριθμό των θυμάτων, αλλά παραδέχονται ότι τα επεισόδια εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.
Ο υπουργός Εσωτερικών δήλωσε ότι ταραχές σημειώθηκαν σε 29 από τις 31 επαρχίες του Ιράν, καθώς και επιθέσεις εναντίον 50 στρατιωτικών βάσεων.
Καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές 731 τράπεζες, 140 δημόσιοι χώροι, 70 βενζινάδικα, 307 οχήματα, 183 αστυνομικά αυτοκίνητα, 1.076 μοτοσυκλέτες και 34 ασθενοφόρα.
Στο Μασάρ, οι συγγενείς των θυμάτων παρέλαβαν τις σορούς των δικών τους μόνο αφού υπέγραψαν ότι δεν θα κάνουν δημόσιες κηδείες και μνημόσυνα ούτε θα μιλήσουν σε δημοσιογράφους.
Στις 25 Νοεμβρίου, ένας βουλευτής από την περιοχή καταφέρθηκε κατά της κυβέρνησης στην ιρανική βουλή λέγοντας «γιατί κάνατε αυτό που ούτε ο σάχης δεν έκανε»; Οι δηλώσεις του μεταδόθηκαν από την κρατική τηλεόραση. Αμέσως, άλλοι βουλευτές τού επιτέθηκαν μέσα στη βουλή.
Εξι ακόμα χώρες συμμετέχουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό εμπορικών συναλλαγών με το Ιράν
Στο μεταξύ, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Ολλανδία, Νορβηγία και Σουηδία ανακοίνωσαν ότι συμμετέχουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό εμπορικών συναλλαγών, που ίδρυσαν Βερολίνο, Λονδίνο και Παρίσι για να παρακάμψουν τις κυρώσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά του Ιράν.
Τον Ιανουάριο του 2019, οι τρεις χώρες, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν από την οποία αποχώρησε η Ουάσιγκτον, ανακοίνωσαν την δημιουργία ειδικού μηχανισμού συναλλαγών με το Ιράν, το οποίο επιτρέπει την συνέχιση των εμπορικών συναλλαγών με τη χώρα. Ομως, αυτός ο μηχανισμός δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση των τριών χωρών, που καλωσορίζουν τις άλλες έξι, ο μηχανισμός έτσι ισχυροποιείται και καταδεικνύει την στήριξη της Ευρώπης στη συμφωνία για τα πυρηνικά, που είχε υπογράψει ο Μπαράκ Ομπάμα.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News