Οι Αμερικανοί μπήκαν στην Καμπούλ των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα τον Νοέμβριο του 2001 και στη Βαγδάτη του Σαντάμ Χουσεΐν τον Απρίλιο του 2003 ως θριαμβευτές. Οι νίκες τους, ωστόσο, αποδείχτηκαν καταστρεπτικές τόσο για τους κατακτημένους όσο και για τους εισβολείς. «Δεκαοκτώ χρόνια όσον αφορά το Ιράκ και 20 χρόνια έπειτα από την έναρξη της πολεμικής επιχείρησης στο Αφγανιστάν, αμφότεροι οι πόλεμοι έχουν πλέον τελειώσει για τις ΗΠΑ. Χρειάστηκαν τέσσερις πρόεδροι για να φτάσουν σε αυτό το σημείο», υπενθυμίζει σε κείμενό του ο Μάικλ Εβανς των λονδρέζικων Times.

Ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, ο οποίος κήρυξε και τους δύο πολέμους, βιάστηκε να δηλώσει πως η αποστολή στο Ιράκ ολοκληρώθηκε (το περίφημο «Mission Accomplished») μετά την πτώση της Βαγδάτης. Κατά την επόμενη οκταετία, ωστόσο, στο πλαίσιο της αιματηρής εξέγερσης των πιστών οπαδών του Σαντάμ Χουσεΐν και της ισχυρής αντίστασης που προέβαλαν, έχασαν τη ζωή τους 4.700 Αμερικανοί και σύμμαχοί τους καθώς και περισσότεροι από 100.000 άμαχοι Ιρακινοί.

Για να αντιμετωπίσει την χαοτική κατάσταση που κληρονόμησε στο Ιράκ, ο Μπαράκ Ομπάμα επέλεξε να ενισχύσει τις αμερικανικές δυνάμεις· αλλά τον Δεκέμβριο του 2011 κήρυξε και εκείνος το τέλος των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ιράκ. Μόνο που αναγκάστηκε στη συνέχεια να ανακαλέσει ενώπιον της επέλασης των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους.

Ο διάδοχός του, με το που πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου, δήλωσε απαυδισμένος από τους δύο αυτούς ατέρμονους αμερικανικούς πολέμους, ξεκαθαρίζοντας τόσο στη Βαγδάτη όσο και στην Καμπούλ ότι τα αμερικανικά στρατεύματα επρόκειτο σύντομα να αποχωρήσουν ολοκληρωτικά. Ωστόσο ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κατάφερε να επανεκλεγεί, ούτως ώστε να εκπληρώσει τη δέσμευσή του.

Στη συνέχεια «τη σκυτάλη πήρε ο Τζο Μπάιντεν και πέρασε τη γραμμή του τερματισμού», αναφέρει χαρακτηριστικά ο βρετανός δημοσιογράφος, σημειώνοντας πως αφότου ο αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε το τέλος της «μάχιμης αποστολής» στο Ιράκ, «η αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή θα καταστεί πιο διακριτική».

Σε πρακτικό επίπεδο η αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ είναι κατά κύριο λόγο συμβολική. Τα αμερικανικά στρατεύματα έχουν πολύ καιρό να εμπλακούν σε μάχες ενώ δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο πόσοι από τους 2.500 αμερικανούς στρατιώτες θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Αλλά ο Τζο Μπάιντεν, «η κληρονομιά του οποίου όσον αφορά την εξωτερική πολιτική θα καθοριστεί από τις εξελίξεις στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν από σήμερα έως το 2024, έθεσε ένα όριο», εξηγεί ο πρώην ανταποκριτής των Times στο Πεντάγωνο.

Από το Αφγανιστάν η αποχώρηση των Αμερικανών θα είναι πλήρης. Αντιθέτως η αμερικανική παρουσία στο Ιράκ θα συνεχιστεί, ως ένδειξη, καταρχάς, της στρατηγικής συμμαχίας μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Βαγδάτης, αλλά και για να μπορούν οι ΗΠΑ να επιτηρούν από κοντά το Ιράν και να αποτρέψουν οποιαδήποτε ενδεχόμενη παρέμβασή του στο Ιράκ.

Οι πολεμικές επιχειρήσεις σε αμφότερες τις χώρες τερματίζονται, λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα του αμερικανικού στρατού και των μυστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με τα οποία τα απομεινάρια του ISIS στο Ιράκ και της Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν δεν αποτελούν πλέον απειλή για τις ΗΠΑ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μάικλ Εβανς, το εν λόγω συμπέρασμα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρείται δεδομένο, καθώς τίποτα δεν εγγυάται πως το Ισλαμικό Κράτος δεν θα αποπειραθεί να ανασυσταθεί μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ. Εξάλλου, παρά τα ισχυρά πλήγματα που δέχτηκε, εξακολουθεί να ασκεί ακόμα επιρροή και στην επικράτεια του Αφγανιστάν στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με την Αλ Κάιντα.

Η Ουάσιγκτον αναγκάστηκε να επανεξετάσει την αποστολή της στο Ιράκ μετά τη δολοφονία (τον Ιανουάριο του 2020) του ιρανού υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, διοικητή της Δύναμης Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης, από αμερικανικό drone στο αεροδρόμιο τη Βαγδάτης. Το γεγονός εξόργισε όχι μόνον την Τεχεράνη αλλά και την ιρακινή ηγεσία με αποτέλεσμα να αλλάξει από τη μία μέρα στην άλλη η δυναμική της σχέσης ανάμεσα στη Βαγδάτη και την Ουάσιγκτον.

«Οταν ο 54χρονος Μουσταφά αλ Καντίμι ανέλαβε την πρωθυπουργία τον Μάιο του 2020, έθεσε σε εφαρμογή τη διαδικασία περιορισμού της στρατιωτικής εξάρτησης του Ιράκ από τις ΗΠΑ, εξασφαλίζοντας, συγχρόνως, πως θα συνεχίσουν να είναι στρατηγικός σύμμαχός του. Αυτό ήταν σύμφωνο με το δόγμα Μπάιντεν περί τερματισμού της αμερικανικής εμπλοκής στους πολέμους άλλων λαών», εξηγεί ο Μάικλ Εβανς.

Κύρια ανησυχία του 78χρονου Τζο Μπάιντεν, όσον αφορά ειδικά το Ιράκ, είναι το Ιράν και το ενδεχόμενο η Τεχεράνη να αποπειραθεί να εκμεταλλευτεί την απροθυμία των ΗΠΑ να συνεχίσουν να διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο, κάποιες από άλλες σημαντικές αλλαγές που επήλθαν στη Μέση Ανατολή τα τελευταία χρόνια ευνοούν τον αμερικανό πρόεδρο και την πολιτική του.

«Τα τελευταία χρόνια σχηματίζεται μία συμμαχία κατά του Ιράν που σηματοδοτείται από τη σύναψη στενότερων σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ακόμη και της Σαουδικής Αραβίας», ανέφερε σχετικά ο Αντριου Κρεπίνεβιτς, πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και συνεργάτης του Hudson Institute στην Ουάσιγκτον. «Δεδομένου ότι η στρατηγική αφορά τη λήψη αποφάσεων και καθώς η κυβέρνηση Μπάιντεν φαίνεται πως έχει την πρόθεση να περιορίσει τις αμυντικές δαπάνες, ενισχύοντας, συγχρόνως, τις δράσεις των ΗΠΑ στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, θα πρέπει κάπου να ρισκάρει. Εγώ θα ρίσκαρα εδώ (στη Μέση Ανατολή) παρά στον δυτικό Ειρηνικό ή στην Ανατολική Ευρώπη», πρόσθεσε.

«Οι Ιρακινοί έχουν αποδείξει επανειλημμένα πως δεν επιθυμούν την υπέρμετρη επιρροή και παρουσία του Ιράν στη χώρα τους. Μια διαρκής αμερικανική παρουσία, ακόμη και εάν δεν είναι μάχιμη, στην περίπτωση που θα ενισχύσει την ικανότητα των υπουργείων Αμυνας και Εσωτερικών να διεξάγουν τις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις τους, θα παράσχει σε κάποιο βαθμό στην ιρακινή κυβέρνηση τη δυνατότητα να αντισταθμίσει την ιρανική επιρροή», ανέφερε από την πλευρά του ο Ερικ Εντελμαν, βετεράνος του Πενταγώνου κα πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών και του Λευκού Οίκου. Ωστόσο δεν παρέλειψε να σημειώσει πως «εάν στην Τεχεράνη επικρατήσει η άποψη ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή είναι ολοκληρωτική, τότε θα υπάρξουν άλλες δυνάμεις που θα καλύψουν το κενό. Και πολλές, εάν όχι όλες, δεν είναι ιδιαίτερα καλόβολες».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News