Οπως οποιοσδήποτε μπαίνει στο κολέγιο των ονείρων του, ο Βίκτορ Μίλερ Φερέιρα έδειχνε κατενθουσιασμένος όταν έγινε δεκτός για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς, στην Ουάσινγκτον, το 2018.

«Σήμερα δημιουργήσαμε το μέλλον (μας) – καταφέραμε να φτάσουμε σε μια από τις κορυφαίες σχολές του κόσμου» έγραφε σε ένα email προς όσους τον είχαν βοηθήσει να ξεκινήσει το μεταπτυχιακό του πρόγραμμα στις Διεθνείς Σχέσεις. «Αυτή η νίκη ανήκει σε όλους εμάς, φίλε, σε ολόκληρη την ομάδα. Σήμερα πίνουμε!!!».

Η επιτυχία ήταν ακόμη πιο γλυκιά για τον Φερέιρα επειδή δεν ήταν ο επίδοξος μαθητής από τη Βραζιλία, όπως παρουσιαζόταν στην αίτησή του προς το πανεπιστημιακό ίδρυμα, αλλά ένας ρώσος πράκτορας με καταγωγή από το Καλίνινγκραντ, σύμφωνα με σειρά διεθνών ερευνών, καθώς και μια σε βάρος του δίωξη που ασκήθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ την Παρασκευή (24/3).

Το πραγματικό του όνομα είναι Σεργκέι Τσερκάσοφ και είχε ξοδέψει σχεδόν μια δεκαετία χτίζοντας τη ψεύτικη περσόνα του Φερέιρα, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα και άλλες πηγές που επικαλείται η Washington Post, φωτίζοντας μια υπόθεση που μοιάζει να έχει κοινά σημεία με αυτήν της κατασκόπου Iρίνα Σμίρεβα, η οποία συστηνόταν ως «Μαρία Τσάλλα», στην Ελλάδα.

Η «ομάδα» του αποτελούνταν από έναν στενό κύκλο ρώσων στελεχών τα οποία προετοίμαζαν τον «βαθιάς κάλυψης» κατάσκοπό τους (σ.σ.: αν η ορολογία σάς θυμίζει κάτι, πρόκειται, πιθανότατα, για την ανακοίνωση της ΕΥΠ για την περίπτωση της Σμίρεβα) για τη δράση του στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ, όπου τοποθετήθηκε προκειμένου να σφυρηλατήσει διασυνδέσεις σε κάθε γωνιά του αμερικανικού καθεστώτος ασφαλείας, από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ μέχρι τη CIA.

Χρησιμοποιώντας τις προσβάσεις που απέκτησε κατά τη διάρκεια των δύο ετών που έζησε στην Ουάσινγκτον, ο Τσερκάσοφ υπέβαλλε αναφορές στα αφεντικά του στη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών της Ρωσίας, την GRU, σχετικά με τον τρόπο που ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν ανταποκρίνονταν στις κινητοποιήσεις του ρωσικού στρατού πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με έγγραφα του FBI.

Μετά την αποφοίτησή του έφτασε κοντά στο να επιτύχει μια επακόλουθη διείσδυση στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, όταν το 2022 του προσφέρθηκε εκεί μια θέση για πρακτική άσκηση. Επρόκειτο να ξεκινήσει την εξάμηνη πρακτική του στο Δικαστήριο, ακριβώς τη στιγμή που αυτό ξεκινούσε να ερευνά τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία, όταν οι ολλανδικές Αρχές, αξιοποιώντας πληροφορίες του Ομοσπονδιακού Γραφείο Ερευνών των ΗΠΑ, αντιλήφθηκαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά.

Οι ολλανδοί αξιωματούχοι τον έβαλαν στο αεροπλάνο επιστροφής στη Βραζιλία, όπου συνελήφθη κατά την προσγείωση. Σήμερα εκτίει ποινή φυλάκισης 15 ετών στη χώρα που δήλωσε ως τόπο καταγωγής του, για πλαστογράφηση εγγράφων ταυτοπροσωπίας, ανέφερε στο ρεπορτάζ της η αμερικανική εφημερίδα.

Η υπόθεση αποκαλύπτει «κενά» στην τακτική Ρώσων και Δυτικών

Οι λεπτομέρειες που προέκυψαν έκτοτε αποκάλυψαν πολύ καλά κρυμμένες πτυχές του τρόπου δράσης των ρωσικών μυστικών υπρηεσιών, συμπεριλαμβανομένης της σχεδόν εμμονικής προσπάθειας του Κρεμλίνου να διεισδύσει σε Δυτικούς στόχους αξιοποιώντας παράνομους κατασκόπους, τους λεγόμενους «illegals», οι οποίοι δρουν μόνοι τους και χωρίς εμφανή σχέση με την υπηρεσία τους (σ.σ.: και πάλι, σχετική αναφορά έκανε η ΕΥΠ με αφορμή την υπόθεση της Σμίρεβα), και όχι διπλωματικό προσωπικό, του οποίου η εργασία συνοδεύεται από εγγυήσεις νομικής προστασίας, συνέχισε η Post.

Υποστήριξε, δε, ότι η υπόθεση έριξε φως στα μακροχρόνια τρωτά σημεία των αμυνών της Δύσης, περισσότερο από μια δεκαετία αφότου το FBI συνέλαβε 10 ρώσους παράνομους πράκτορες σε μια επιχείρηση-σκούπα, η οποία έγινε πρωτοσέλιδο παγκοσμίως και ενέπνευσε τη δημοφιλή τηλεοπτική σειρά «The Americans». Αμερικανοί αξιωματούχοι με τους οποίους συνομίλησε η εφημερίδα παραδέχονται ότι οι ΗΠΑ ξεσκέπασαν τον Τσερκάσοφ και τη σχέση του με την GRU μόνον αφότου αυτός έφτασε στην Ουάσινγκτον. Επισήμως, βέβαια, το FBI αρνήθηκε να κάνει οποιαδήποτε δήλωση για την υπόθεση στην εφημερίδα.

Από την άλλη, οι αποκαλύψεις έχουν εκθέσει και τη Μόσχα, λόγω των σοβαρών κενών που ανακύπτουν στις μυστικές υπηρεσίες της. Οι Αρχές ήταν σε θέση να αντλήσουν έναν «θησαυρό» αποδεικτικών στοιχείων από τον υπολογιστή και άλλες συσκευές του Τσερκάσοφ, συμπεριλαμβανομένων email προς τους ρώσους ανωτέρους του, λεπτομέρειες για τις μυστικές τοποθεσίες συνάντησης για μεταφορά στοιχείων ή πληροφοριών (μέθοδος «dead drop»), αρχεία παράνομων χρηματικών συναλλαγών και μια γεμάτη λάθη προσωπική ιστορία που φαίνεται να είχε συνθέσει προσπαθώντας να απομνημονεύσει λεπτομέρειες της πλασματικής του ζωής.

Η σύλληψή του τον Απρίλιο του 2022 συνέπεσε με ένα κύμα καταστολής των ρωσικών δικτύων πληροφοριών σε όλη την Ευρώπη, το οποίο ξεκίνησε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η ζημία που υπέστη η ρωσική κατασκοπεία είναι η μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη προσπάθεια έχει καταβληθεί εναντίον των πρακτόρων του Κρεμλίνου από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και ύστερα, υποστήριξαν αρμόδιοι αξιωματούχοι. Το FBI και η CIA έπαιξαν σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο σε αυτό το κύμα συλλήψεων και απελάσεων, σύμφωνα με Δυτικούς αξιωματούχους.

Μέσω Μόσχας η (κακή) υπερασπιστική γραμμή Τσερκάσοφ

Οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν σε βάρος του «Φερέιρα» την Παρασκευή ήρθαν να προστεθούν στα αδικήματα για τα οποία καταδικάστηκε στη Βραζιλία έπειτα από πολυετή έρευνα, κατά την οποία πράκτορες του FBI απέκτησαν πρόσβαση σε συσκευές που κατέσχεσαν οι Αρχές της χώρας της Νότιας Αμερικής. Στο πλαίσιο της ίδιας έρευνας, οι αμερικανοί πράκτορες συναντήθηκαν, μάλιστα, με τον Σεργκέι Τσερκάσοφ στο Σάο Πάολο.

Η Ρωσία αρνήθηκε ότι ο Τσερκάσοφ είναι κατάσκοπος και ζήτησε την έκδοσή του από τη Βραζιλία παρουσιάζοντας μια ακόμη ψεύτικη ταυτότητά του, κατά τις ΗΠΑ, και υποστηρίζοντας ότι δεν είναι ούτε φοιτητής ούτε μυστικός πράκτορας, αλλά έμπορος ηρωίνης που εγκατέλειψε την πατρίδα του για να αποφύγει τη σύλληψη.

Στο μεταξύ, οι αφηγήσεις του Τσερκάσοφ για τη ζωή του άλλαξαν δραματικά. Αρχικά επέμεινε ότι ήταν ο Φερέιρα και ότι οι ολλανδικές Αρχές έκαναν λάθος. Αργότερα παραδέχτηκε ότι είναι Ρώσος, με την ελπίδα ότι κάτι τέτοιο θα τον βοηθούσε να εξασφαλίσει μειωμένη ποινή, όπως δήλωσε ο δικηγόρος του.

Η προσπάθεια του Τσερκάσοφ να θολώσει τα νερά συνεχίστηκε, παρατήρησε η Washington Post, επικαλούμενη έγγραφα των βραζιλιάνικων διωκτικών Αρχών. Κάποια στιγμή εξέδωσε μια δακρύβρεχτη ομολογία, σύμφωνα με την οποία είχε φύγει από τη Ρωσία επειδή φοβόταν την τιμωρία για ένα μικροέγκλημα που είχε διαπράξει. Στη συνέχεια, ωστόσο, υιοθέτησε την εκδοχή που παρουσίασε η ρωσική κυβέρνηση, παρότι αυτή η αφήγηση –ότι είναι ναρκέμπορος– θα τον οδηγούσε σε πολυετή ποινή κάθειρξης σε ένα σωφρονιστικό σύστημα διαβόητο για τη βαρβαρότητά του.

Ο δικηγόρος του απέρριψε αίτημα της Post να μιλήσει με τον ίδιο, λέγοντας ότι ο πελάτης του «δεν θέλει να μιλήσει με κανέναν δημοσιογράφο». Η ρωσική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον επίσης αρνήθηκε να σχολιάσει την υπόθεση.

Τη στιγμή δημοσίευσης του άρθρου στην ηλεκτρονική έκδοση της αμερικανικής εφημερίδας (29/3) δεν ήταν σαφές εάν οι ΗΠΑ θα επεδίωκαν και εκείνες με τη σειρά τους την έκδοση του Τσερκάσοφ, ωστόσο αμερικανοί αξιωματούχοι υπέδειξαν ότι το σε βάρος του κατηγορητήριο από την αμερικανική Δικαιοσύνη θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποτροπή της προσπάθειας της Ρωσίας να εξασφαλίσει την επιστροφή του κατασκόπου της.

Ενόψει, ενδεχομένως, της προγραμματισμένης επίσκεψης του ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στη Βραζιλία τον Απρίλιο, η οποία αύξησε την ανησυχία ότι η Μόσχα θα βρει τρόπο να απελευθερώσει τον πράκτορά της, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν τον Τσερκάσοφ για παράνομη κατασκοπεία υπέρ ξένης χώρας, καθώς και για πολλαπλά αδικήματα απάτης, περιλαμβανομένων των τραπεζικών απατών, όπως και για την έκδοση βίζας.

Αισιοδοξία Τσερκάσοφ ότι σύντομα θα κάνει βόλτες με την καλή του στα Χειμερινά Ανάκτορα

«Δεν υπάρχει περίπτωση να μείνω εδώ» έγραφε ο ίδιος από τις φυλακές της Βραζιλίας σε μήνυμά του προς μια γυναίκα από τη Ρωσία, για την οποία είχε ζητήσει την άδεια της GRU προκειμένου να παντρευτούν, σύμφωνα με τα δικαστικά έγγραφα της αμερικανικής πλευράς.

«Επρεπε να μου δώσουν μια μεγάλη ποινή για τις εντυπώσεις, εντάξει; Κανείς δεν πρόκειται να καθίσει εδώ και να εκτίσει 15 χρόνια για ένα πλαστό διαβατήριο!» τη διαβεβαίωνε στις 7 Ιουνίου.

Στα τέλη Αυγούστου ο Τσερκάσοφ της είπε ότι η υπόθεσή του θα τελείωνε σε λίγες εβδομάδες και ότι μέχρι την Πρωτοχρονιά οι δυο τους θα έκαναν βόλτες στα Χειμερινά Ανάκτορα, στην Αγία Πετρούπολη. «Ολα θα πάνε καλά», της έγραφε, υπογράφοντας ως «Αιχμάλωτος Πολέμου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News