Το αδιέξοδο του φαύλου κύκλου της οικονομίας αντικατοπτρίζει το πρόβλημα δημοφιλίας που αντιμετωπίζει ο Τζο Μπάιντεν και κατ’ επέκτασιν οι Δημοκρατικοί εν όψει προεδρικών εκλογών. Τα κορονοϊκά λοκντάουν βοήθησαν τους Αμερικανούς να αποθησαυρίσουν κάποια δολάρια, καθώς από την πολλή κλεισούρα οι οικογενειακές δαπάνες μειώθηκαν (εξοικονομήθηκαν κυρίως τα ποσά που δίνει ο κόσμος στα βενζινάδικα για να κυκλοφορεί εποχούμενος). Οι νοικοκυραίοι έλαβαν και τις επιταγές της κυβέρνησης την ίδια ώρα που μεγάλο μέρος της οικονομίας είχε αναγκαστικώς κατεβάσει τα ρολά. Ετσι τον Αύγουστο του 2021 η αποταμίευση έφθασε στα 2,1 τρισ. δολάρια.

Με την άρση των κορονοϊκών μέτρων οι Αμερικανοί ξεχύθηκαν στις αγορές για να ξοδέψουν τα λεφτά τους. Μπορεί οι περισσότεροι να μη γνωρίζουν ότι η κατανάλωση αποτελεί στοιχείο της εξίσωσης του ΑΕΠ, όμως σημασία έχει ότι η φρενίτιδα των αγορών που πραγματοποίησαν βοήθησε όντως την αμερικανική οικονομία να ανακάμψει. Πλέον, όμως, το Εβερεστ της αποταμίευσης κατάντησε λοφίσκος: τον περασμένο Οκτώβριο η Fed ανακοίνωσε ότι από εκείνα τα 2,1 τρισ. δολάρια έχουν απομείνει μόνο 350 δισ. δολάρια. Και αυτά τα κεφάλαια δεν επαρκούν ώστε οι Αμερικανοί «να τα φέρουν βόλτα».

Μπορεί οι προβλέψεις για την αμερικανική οικονομία να δείχνουν ανάπτυξη 2,4% εφέτος, όμως οι πολίτες των ΗΠΑ δεν ανταμείβουν τον Μπάιντεν: το ποσοστό δημοφιλίας του είναι μόλις 40%. Τα νοικοκυριά υποφέρουν από τις ανατιμήσεις, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει σε εκλογική ήττα τον νυν πρόεδρο και το κόμμα του. Το ΑΕΠ φαίνεται «στα χαρτιά», όχι όμως και στις τσέπες των απλών Αμερικανών. Παρά τη δραστική μείωση του πληθωρισμού, οι άνθρωποι δεν αισθάνονται τα οφέλη. Ο ρυθμός των ανατιμήσεων ήταν 9% το περασμένο έτος και πλέον 3,2% (κατά τις μετρήσεις του Οκτωβρίου).

Το κόστος ζωής εξακολουθεί να αυξάνεται σε «χειροπιαστά δολάρια», αφού ο κόσμος δεν υπολογίζει πόσο στοίχιζαν πριν από έναν μήνα τα ψώνια στο σουπερμάρκετ, αλλά πριν από 18 μήνες. Οι τιμές είναι τσιμπημένες σε πολλά είδη καθημερινής χρήσεως, με πρώτα τα τρόφιμα και το φαγητό. Δεν αποκλείεται αυτό το ράλι των ανατιμήσεων να σχετίζεται με την μετακορονοϊκή υπερκατανάλωση των πολιτών, όπως και με την άνοδο των επιτοκίων του δολαρίου. Ο πληθωρισμός μπορεί να έπεσε από τις κινήσεις της Fed, όμως με την αύξηση του κόστους χρήματος τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που πληρώνουν αλμυρότερους τους τόκους των χρεών τους, δεν είναι και πολύ ευχαριστημένα.

Το κόστος διαβίωσης, λοιπόν, αυξήθηκε στις ΗΠΑ και δεν σταματά. Η βρετανική Telegraph ασχολήθηκε με το θέμα και έγραψε ότι οι Αμερικανοί είναι εθισμένοι στην ιδιοκατοίκηση και στην αυτοκίνηση. Τα αυξημένα επιτόκια τούς στερούν το δικαίωμα του δανεισμού ώστε να αγοράσουν το αυτοκίνητο που επιθυμούν, το οποίο είναι πολύ ακριβό ούτως ή άλλως, ή το σπίτι των ονείρων τους, επίσης πανάκριβο.

Οι Αμερικανοί όχι μόνο δεν είναι χαρούμενοι με την οικονομική κατάσταση που βιώνουν, αλλά ζορίζονται κιόλας. Την πίεση που νιώθουν τα αμερικανικά νοικοκυριά αποκαλύπτουν οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των πιστωτικών καρτών τους, οι οποίες δημιουργήθηκαν ακριβώς για να αυξηθούν τα τραπεζικά κέρδη μέσω της διευκόλυνσης στην κατανάλωση. Αλλά τη διάσταση της κοινωνικής ασφυξίας, παρά την ευημερία των αριθμών, δείχνει και η κατάσταση στην αγορά εργασίας.

Μετά την απόψυξη της αγοράς από τα λοκντάουν έπεσε και η ανεργία στις ΗΠΑ: στο 3,6% τον Απρίλιο του 2022, από 14,7% που ήταν δύο χρόνια νωρίτερα. Ωστόσο ο ρυθμός της βελτίωσης έχει επιβραδυνθεί, και αυτό το αντιλαμβάνονται πρώτοι οι εργαζόμενοι. Από τα 12 εκατομμύρια προσφερόμενες θέσεις εργασίας τον Μάρτιο του 2022, τώρα φθάσαμε στα 8,7 εκατομμύρια. Είναι πολύ πάνω από τα προκορονοϊοκά επίπεδα, όμως είναι ο χαμηλότερος αριθμός από τον Μάρτιο του 2021.

Τελείωσε το αμερικανικό όνειρο;

Το πλέον ανησυχητικό, έγραψε το βρετανικό μέσο, είναι ότι ορισμένοι οικονομικοί αναλυτές αμφισβητούν τα επίσημα στοιχεία περί ΑΕΠ. Λένε ότι η αμερικανική οικονομία δεν είναι τόσο καλή όσο υποδηλώνει το ΑΕΠ και ότι κάποια στιγμή θα υπάρξουν οπωσδήποτε αναθεωρήσεις των αριθμών, προς τα κάτω βέβαια. Δεν ξεστομίζουν τη λέξη ύφεση, πάντως μιλούν για ανάπτυξη πολύ πιο αδύναμη απ’ όσο δείχνουν τα στοιχεία. Η περαιτέρω επιβράδυνση θα αναγκάσει τον Μπάιντεν σε διορθωτικές κινήσεις.

Προς το παρόν η προεδρία του έχει σημαδευτεί από εξαιρετικά δαπανηρές πολιτικές, όπως λόγου χάρη είναι η κλιματική πολιτική για την οποία θα επενδύσει 1 τρισ. δολάρια. Με αφορμή αυτήν την τεράστια δαπάνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεψε ότι οι ΗΠΑ θα οδηγηθούν σε επ’ αόριστον δανεισμό τουλάχιστον στο ύψος του 7% του ΑΕΠ τους. Απ’ όλα αυτά οι αναλυτές συνάγουν ότι η μακροπρόθεσμη οικονομική εικόνα των ΗΠΑ είναι η παρατεταμένη δυσπραγία για σημαντικό ποσοστό πολιτών (και ψηφοφόρων).

Οι μισθοί των μη πτυχιούχων έχουν μειωθεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, και οι πληθωριστικές ανατιμήσεις δοκιμάζουν τις οικογένειές τους. Ο λόγος που σημαντική μερίδα του αμερικανικού λαού νιώθει ότι όλα πηγαίνουν λιγότερο καλά απ’ όσο πήγαιναν άλλοτε είναι επειδή όντως έτσι έχουν τα πράγματα, σχολίασαν οι αναλυτές. Πρόκειται για κατάσταση στον αντίποδα του αμερικανικού ονείρου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News