Ο Ανάς Μονταμανί έφτασε στο Βερολίνο τον Σεπτέμβριο του 2015. Ηταν 18 ετών και ένας από τους περίπου 1 εκατομμύριο Σύρους που βρήκαν καταφύγιο στη Γερμανία, ξεφεύγοντας από την κόλαση του Μπασάρ αλ Ασαντ. Oταν, την επομένη της άφιξής του, η Aνγκελα Μέρκελ βγήκε από το αυτοκίνητό της έξω από ένα καταφύγιο αιτούντων άσυλο στο Σπάνταου του Βερολίνου, ο Μονταμανί δεν είχε ιδέα ποια ήταν, αλλά την πλησίασε για να βγάλουν μαζί μια selfie.

«Υπέθεσα ότι ήταν κάποια που ενδιαφερόταν να δει ποιοι ήμασταν και πώς περνούσαμε» λέει στον Guardian. «Της είπα: “Ας βγάλουμε μαζί μια φωτογραφία”». Εγειρε προς το μέρος της και έβγαλε μια selfie με την τότε καγκελάριο. «Ενα δευτερόλεπτο αργότερα οι άνθρωποι άρχισαν να φωνάζουν “μάμα Μέρκελ”. Λίγο μετά ανακάλυψα ποια ήταν: η γυναίκα πίσω από την ιστορική απόφαση να μην κλείσουν τα σύνορα της Γερμανίας, αλλά να επιτραπεί να μπουν στη χώρα πρόσφυγες από τη Συρία».

Η σκηνή με τη Μέρκελ να χαμογελά προς τον φακό του Μονταμανί καθώς εκείνος περνούσε το χέρι του γύρω από τον ώμο της έκανε τον γύρο του κόσμου. «Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ τη δύναμη που θα μπορούσε να έχει μια selfie» λέει ο Μονταμανί, που σήμερα είναι 27 ετών.

Εκείνο το στιγμιότυπο συμπεριλήφθηκε και στην πρόσφατα δημοσιευμένη αυτοβιογραφία της Μέρκελ με τίτλο «Freedom», σημειώνει ο Guardian. Εκτοτε ο Μονταμανί έχει λάβει εκατοντάδες μηνύματα από φίλους και γνωστούς του. Λέει ότι είναι μια ευπρόσδεκτη αναγνώριση, «που σημαίνει ότι τώρα θα είμαι και εγώ μέρος της ιστορίας, για πάντα».

Μετά την πτώση του Ασαντ, τον Δεκέμβριο, ο Μονταμανί, ο οποίος έκτισε με επιτυχία μια νέα ζωή στη Γερμανία και τώρα εργάζεται ως παραγωγός βίντεο στο Βερολίνο, καλείται τακτικά να εκφράσει τα συναισθήματα των συμπατριωτών του.

«Είναι απίστευτο. Νιώθω άλλος άνθρωπος» λέει. «Δεν χρειάζεται να ανησυχώ πια, όπως συνέβαινε επί χρόνια, για την οικογένειά μου στη Συρία, και απολαμβάνω το γεγονός ότι τώρα έχω δύο heimaten (η γερμανική λέξη για την πατρίδα και το ανήκειν)». Πολλοί γερμανοί φίλοι και γείτονες, λέει, συμμετείχαν στους εορτασμούς. «Αναγνώρισαν ότι για εμάς η πτώση του Ασαντ είναι ό,τι για εκείνους η πτώση του Τείχους του Βερολίνου».

Το γερμανικό «willkommenskultur» (κουλτούρα καλωσορίσματος) με το οποίο υποδέχθηκαν τους Σύρους το 2015 οι Γερμανοί παραμένει ένα διαρκές συναίσθημα, πιστεύει. Παρ’ όλα αυτά σοκαρίστηκε με το πώς μέσα σε λίγες ώρες από την κατάρρευση του καθεστώτος, πολιτικοί τού ακροδεξιού AfD και του συντηρητικού συνασπισμού CDU/CSU –που αναμένεται να ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης– πίεζαν για την επιστροφή των σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους. Καθώς αναμένονται πρόωρες εκλογές τον Φεβρουάριο, αυτό έχει ήδη αναχθεί σε κορυφαίο θέμα. Οι Αρχές, εν τω μεταξύ, έχουν βάλει στον πάγο τις εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου από σύρους υπηκόους.

Η αβεβαιότητα προκαλεί μεγάλο άγχος, λέει ο Μονταμανί στον Guardian, σε πολλούς από τους δεκάδες χιλιάδες Σύρους που έχουν ενταχθεί στο γερμανικό εργατικό δυναμικό, συμπεριλαμβανομένων μηχανικών αυτοκινήτων, μηχανικών θέρμανσης και περίπου 6.000 σύρων γιατρών και χιλιάδων εργαζομένων στον τομέα της φροντίδας.

Εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του στο γερμανικό κράτος, το οποίο πλήρωσε για τις σπουδές του, του παρείχε μαθήματα γλώσσας, του κάλυψε το ενοίκιο και του έδωσε πρόσβαση στη γερμανική υπηκοότητα, αναγνωρίζει επίσης πόσο επώδυνη ήταν κατά καιρούς η εμπειρία του πρόσφυγα και πώς υπέφερε από τους ακροδεξιούς λαϊκιστές της Γερμανίας λόγω της συγκεκριμένης selfie.

Η εικόνα υπέστη επεξεργασία από την Ακροδεξιά στη Γερμανία για να κάνει τον Μονταμανί να μοιάζει με τρομοκράτη και συνδέθηκε σε εκστρατείες παραπληροφόρησης για τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες. Κάποια αραβικά ΜΜΕ αναπαρήγαγαν τα ψέματα αυτά.

«Ηταν η χειρότερη περίοδος της ζωής μου» λέει ο ίδιος. «Πέρασα περίπου έναν χρόνο κρυμμένος στο σπίτι μου, φοβούμενος να βγω έξω, έχασα τη θέληση να μιλάω σε ανθρώπους εξαιτίας των ψεμάτων στα social media, που έλεγαν ότι είχα σκοτώσει».

Ακόμη χειρότερος ήταν ο πόνος που προκάλεσε όλο αυτό στη μητέρα του, τονίζει, «η οποία διάβασε αυτά τα ψέματα στα αραβικά ΜΜΕ και έκλαιγε για μέρες, καθώς βομβαρδίστηκε με μηνύματα από ανθρώπους που της έλεγαν “ο γιος σου είναι τρομοκράτης στη Γερμανία”. Ενώ, λοιπόν, αρχικά ήταν χαρούμενη για τη φωτογραφία μου με τη Μέρκελ, η μητέρα μου μού είπε: “Δεν θέλω να δω ποτέ ξανά αυτή τη φωτογραφία”».

Ο Μονταμανί, όπως εξήγησε στον Guardian, θα επιστρέψει στη Συρία τον Φεβρουάριο. Θα τον ακολουθήσουν γερμανικά τηλεοπτικά συνεργεία, καθώς θα επισκεφθεί την οικογένειά του για πρώτη φορά μετά από εννέα χρόνια και το κατεστραμμένο σπίτι τους στο προάστιο Νταράγια της Δαμασκού, σκηνικό μαζικών δολοφονιών από τις κυβερνητικές δυνάμεις.

Σχεδιάζει να ξαναχτίσει το σπίτι με τις οικονομίες του και να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Συρίας, για την οποία ελπίζει ότι «θα γίνει πιο σύγχρονη και εξίσου ανοιχτή στον κόσμο όσο και η Ευρώπη».

Ο κάτω όροφος θα είναι για τους γονείς του και ο επάνω όροφος για τον Μονταμανί και τη φίλη του Αννα, μηχανολόγο μηχανικό από το Κίεβο, την οποία γνώρισε στο Βερολίνο κατά τη διάρκεια των σπουδών του και τη βοήθησε να φέρει την οικογένειά της στη Γερμανία μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

«Μιλάμε για το πώς θα μπορούσαμε να μοιράζουμε τον χρόνο μας μεταξύ Βερολίνου, Δαμασκού και Κιέβου, μόλις τελειώσει ο πόλεμος εκεί» λέει. Υποστηρίζει ότι το Βερολίνο, «το μέρος όπου μεγάλωσα», θα παραμείνει το βασικό σπίτι του «όσο το AfD δεν παίρνει την εξουσία».

Σκέφτεται τι θα έλεγε στη Μέρκελ αν τη συναντούσε τώρα. «Οτι δεν την απογοήτευσα. Αξιοποίησα τις ευκαιρίες που μου δόθηκαν». Παραφράζοντας τη δική της πρόταση, που χρησιμοποίησε στο απόγειο της προσφυγικής κρίσης, «Wir schaffen das» (μπορούμε να το καταφέρουμε), ο Μονταμανί λέει: «Ich habe es geschafft»: «Τα κατάφερα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News