«Από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα βλέπεις το ωραιότερο τοπίο που μπορεί να σου δείξει το Μέτσοβο, με πράσινα δάση από οξιά – που κοκκινίζουν το φθινόπωρο -, με μαύρα δάση από πυκνά έλατα, με λιβάδια, με κάθε λογής φυτεία. Και όλα στεφανωμένα από γκρίζες αιχμηρές κορυφές, όμοιες με τους δολομίτες της Βόρειας Ιταλίας. Και αραδιασμένες όπως είναι στο βάθος οι πλαγιές και οι κορυφές, έχεις την εντύπωση πως τα βουνά σέρνουν έναν υπερκόσμιο χορό».

Όσοι θα βρεθούν το Σάββατο 19 Οκτωβρίου στο Μέτσοβο, στα εγκαίνια της έκθεσης υπό τον τίτλο «Τόποι δημιουργίας» στην Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, μπορούν να ταξιδέψουν νοητά ως εκεί, με ένα κείμενο του ίδιου του Ευάγγελου Αβέρωφ, ιδρυτή της.

Η έκθεση, την οποία εγκαινιάζει ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας – πολιτικό τέκνο του Αβέρωφ, έχει διπλό επετειακό πρόσημο: εφέτος, συμπληρώνονται 30 χρόνια λειτουργίας της Πινακοθήκης, αλλά και 60 χρόνια από τη στιγμή κατά την οποία ο Αβέρωφ φύτεψε τα πρώτα κλήματα Cabernet – Sauvignon στις απόκρημνες και άγονες – τότε – πλαγιές της Πίνδου. Ο πολιτικός, όπως χαρακτηριστικά γράφει η κόρη του Τατιάνα Αβέρωφ στον κατάλογο της έκθεσης, συνέλαβε το όραμα της αναμπέλωσης του ερημωμένου τόπου και της δημιουργίας ενός εκλεκτού κρασιού κατά τα γαλλικά πρότυπα, έχοντας ανακαλύψει σ’ ένα κατάστιχο του 1732 πως οι πλαγιές αυτές έδιναν κάποτε πολλές οκάδες κρασί.

Η Πινακοθήκη – Μουσείο νεοελληνικής τέχνης φιλοξενεί την εικαστική παραγωγή 64 σημαντικών ελλήνων καλλιτεχνών, από τον Μανώλη Χάρο και τον Γιάννη Αδαμάκο, ως τη Δανάη Στράτου και τον Γιώργο Ρόρρη. Η Τατιάνα Αβέρωφ δεν παραλείπει να τονίσει ότι το έργο τους είναι πρωτότυπο:

« (…) Προσκλήθηκαν να δημιουργήσουν ένα έργο ειδικά για την έκθεση, που τούτη τη φορά θα αντλούσε την έμπνευσή του από τον τόπο ‒ το Μέτσοβο ‒ και τη διπλή επετειακή γιορτή της Πινακοθήκης και του κρασιού «Κατώγι». Πολλοί από αυτούς επισκέφτηκαν το χωριό κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, ανταποκρινόμενοι σε ανοιχτή πρόσκληση φιλοξενίας της Πινακοθήκης, με σκοπό να γνωρίσουν καλύτερα τον τόπο, τη φύση, τους ανθρώπους, και την ξεχωριστή ατμόσφαιρα του παραδοσιακού οικισμού. Η συνεισφορά του δημιουργού είναι, εννοείται, ανεκτίμητη και βαθύτατα σεβαστή. Χωρίς τη φλόγα και το ταλέντο τους, δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε η έκθεση, ούτε ο κατάλογος».

«Το μέγεθος και η μοίρα του Ευάγγελου Αβέρωφ»

Το γεγονός ότι την έκθεση εγκαινιάζει ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, δεν είναι τυχαίο. Όχι μόνον γιατί η χρονική συγκυρία θέλει την έκθεση να συμπορεύεται με την έκδοση που φέρει την υπογραφή του, υπό τον τίτλο «Το μέγεθος και η μοίρα του Ευάγγελου Αβέρωφ». Αλλά και γιατί, όπως σημειώνει η Τατιάνα Αβέρωφ σε μια συγκινητική αποστροφή της στον πρόλογο της έκδοσης αυτής:

«Ο Κώστας Τασούλας υπήρξε για τον πατέρα μου ο πολυπόθητος γιος που ποτέ δεν απέκτησε. Ο γιος στον οποίο θα μετέδιδε τις αξίες και βαθύτερες σκέψεις του, τα μυστικά της πολιτικής, τις επιτυχίες, αλλά και τις αγωνίες και απογοητεύσεις του. Ο γιος που θα στεκόταν δίπλα του ως μαθητής, ως φίλος, ως συνεργάτης και τελικά – όπως συμβαίνει στον κύκλο της ζωής – ως ο ενήλικας που θα γινόταν ο γονιός του γονιού του και θα τον συντρόφευε στο θάνατό του».

Το λιανό αυτό βιβλίο (βασισμένο σε παλαιότερη ομιλία) σκιαγραφεί, έμπλεο συναισθημάτων, την πολυσχιδή προσωπικότητα του Αβέρωφ, και την πορεία του στη δημόσια ζωή του τόπου, παρουσιάζοντας φωτογραφίες και ντοκουμέντα από το προσωπικό αρχείο του πολιτικού.

Πόσοι άραγε θυμούνται ότι ο Αβέρωφ – παρότι ήταν γεννημένος στα Τρίκαλα και διέθετε ισχυρότατα πολιτικά ερείσματα στην Εύβοια (τέσσερις Αβέρωφ είχαν αναδειχθεί βουλευτές) – υπέκυψε στη ροπή του για τις ρίζες και προτίμησε να πολιτευθεί στα Ιωάννινα; Είχε επιτύχει να εκλεγεί στο βενιζελικό, τότε, στρατόπεδο, με τον Συνδυασμό της Εθνικής Πολιτικής Ένωσης του Σοφοκλή Βενιζέλου, την εποχή που στην Ήπειρο, σάρωνε ο συνδυασμός του «Εθνικού Κόμματος» του Ναπολέοντος Ζέρβα.

Ο Κώστας Τασούλας φέρνει εκ νέου στο προσκήνιο τα ορόσημα στην πολιτική σταδιοδρομία του Αβέρωφ, με κορυφαίο αυτό «της σφραγίδας του ως υπουργού Εξωτερικών της Κυβέρνησης Καραμανλή το 1959, στις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, μέσα από τις οποίες γεννήθηκε το ανεξάρτητο Κυπριακό Κράτος, το δεύτερο Κράτος του Ελληνισμού». Αλλά και προβάλλει τον «ανήσυχο» Αβέρωφ, «την εντυπωσιακή – σε αριθμό σελίδων και βιβλίων – λογοτεχνική του δημιουργία», την «πυρετική» εκείνη συγγραφή έργων που καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα του έντεχνου λόγου – ακόμη και την Ποίηση.

Ο σημερινός Πρόεδρος της Βουλής αναδεικνύει επίσης το κοινωφελές έργο του Αβέρωφ, μέσω του Τοσίτσειου Ιδρύματος, του οποίου υπήρξε εμπνευστής, δημιουργός και στυλοβάτης του. Στην έκδοση αναβιώνει ο τρόπος με τον οποίο ο Αβέρωφ προσέγγισε τον – εύπορο, βαθύτατα μορφωμένο, πλην όμως μονήρη – βαρόνο Μιχαήλ Τοσίτσα, πώς δημιούργησε σχέση εμπιστοσύνης μαζί του, πώς τον έπεισε για τη γέννηση του Ιδρύματος Τοσίτσα – 1.730.000 δολάρια είχε κληροδοτήσει ο βαρόνος στο Ίδρυμα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αναγέννηση του τόπου αλλά και την αναβάθμιση – ποικιλοτρόπως – της ποιότητας ζωής των κατοίκων του.

Με τη γνώση που απορρέει από την 20ετή πορεία του δίπλα στον πολιτικό, ο κ. Τασούλας συνηθίζει να λέει ότι το Μέτσοβο δεν είναι παρά η μικρογραφία του οράματος που διατηρούσε ο Αβέρωφ για την Ελλάδα ολόκληρη, ένα «κήρυγμα» αναμόρφωσης της χώρας, συνολικά. Και να θυμίζει ότι κατά την ομιλία του, το 1988, στα εγκαίνια ίδρυσης της Πινακοθήκης, ο Αβέρωφ είχε αναφερθεί σε έναν ισχυρό για τον ίδιο συμβολισμό. Με αφετηρία το γεγονός ότι ο χώρος όπου έκτισε την Πινακοθήκη ήταν σαμαράδικο της οικογένειας του (τον οποίο μάλιστα έχασε, επανακτώντας τον αργότερα), εξήρε τον ρόλο της Δημοκρατίας: μόνον σε ένα φιλελεύθερο δημοκρατικό καθεστώς μπορεί κάποιος να ξεκινά ως γιος ενός σαμαρά και να εξελίσσεται, να φθάνει ψηλά, να νικάει τη μοίρα του.

Όσοι γνωρίζουν τον Πρόεδρο της Βουλής προσωπικά, τονίζουν ότι η πρώτη του επίσκεψη στο Μέτσοβο έγινε σε ηλικία μόλις εννέα ετών – στα εγκαίνια του telesiege του χιονοδρομικού κέντρου στο βουνό · η οικογένεια του διατηρούσε δεσμούς με τον Αβέρωφ. Το Σάββατο, στα εγκαίνια της έκθεσης, κάτω από το βλέμμα του μέντορα του, ο κ. Τασούλας αναμένεται να μιλήσει για τον πολιτικό που είχε στον νου του την προσφορά. Άλλωστε ο ίδιος ο Αβέρωφ πίστευε ότι «τα πιο μεγάλα έργα μας είναι εκείνα που κάναμε ξέροντας πως δεν θα προφτάσουμε να τα χαρούμε. Μα πως θα τα χαρούν οι γενεές που έρχονται. Δεν τα βλέπουμε ζωντανοί μα παρατείνουν τη ζωή μας πέρα από το θάνατο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News