Το 2023, κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης αντεπίθεσης της Ουκρανίας, κάθε τετραγωνικό μέτρο της επαρχίας Ζαπορίζια γινόταν θέμα στις διεθνείς ειδήσεις. Τώρα, οι Ρώσοι πιέζουν ασφυκτικά τις ουκρανικές δυνάμεις στην περιοχή και πολύ λίγοι δίνουν σημασία. Οι Ουκρανοί, όμως, πιστεύουν ότι πολύ σύντομα η επαρχία θα γίνει στόχος μιας μαζικής ρωσικής επίθεσης.

Κανείς δεν ξέρει πότε θα συμβεί αυτό. Είναι όμως λογικό να το περιμένουν, γράφει ο Economist, καθώς, η πρωτεύουσα της επαρχίας, ένα από τα τρία εναπομείναντα κέντρα βαριάς βιομηχανίας στη χώρα, παραμένει ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της Ουκρανίας ως λειτουργικού κράτους.

Στα τέλη του 2022, ο Βλαντίμιρ Πούτιν διεκδίκησε ολόκληρη την επαρχία, παρότι ήλεγχε μόνο το ένα τρίτο της, έπειτα από ένα ψευδές δημοψήφισμα στο οποίο οι κάτοικοι της πόλης Ζαπορίζια δεν ψήφισαν. Τους τελευταίους δύο μήνες, ρωσικοί πύραυλοι και βόμβες σφυροκοπούν την πόλη, έχοντας καταστρέψει 1.500 κατοικίες. Στην πρώτη γραμμή, οι Ουκρανοί προειδοποιούν ότι 130.000 ρώσοι στρατιώτες θα μπορούσαν σύντομα να μπουν στη μάχη.

Δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι επίκειται επίθεση. Ο συνταγματάρχης Ολέξι Κιλτσένκο, διοικητής της Spartan, μιας ταξιαρχίας ταχείας αντίδρασης που αναπτύχθηκε πρόσφατα στη Ζαπορίζια, λέει στον Economist ότι η Ρωσία είναι πολύ απασχολημένη σε άλλα μέτωπα. Ισχυρίζεται ότι οι Ρώσοι είχαν σχεδιάσει να στείλουν δύο μεραρχίες (20.000-30.000 στρατιώτες) για μια αρχική επίθεση, αλλά οι μισές εκτράπηκαν στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας για να ενισχύσουν την αντεπίθεσή της ενάντια στην ουκρανική εισβολή. Ενας διοικητής τάγματος της 118ης ταξιαρχίας, που επανδρώνει τη νοτιοδυτική άμυνα της επαρχίας Ζαπορίζια, συμφωνεί. «Δεν είναι ακόμη έτοιμοι να χτυπήσουν, αλλά όταν είναι, το πρώτο χτύπημα θα είναι το πιο σκληρό».

Η Ουκρανία, παρ’ όλα αυτά, δεν ρισκάρει. Νέες οχυρώσεις κατασκευάζονται γύρω από την πρωτεύουσα της επαρχίας. Το έργο είναι ενδελεχές, περιλαμβάνει ναρκοπέδια, μηχανικά εμπόδια και κατασκευές από σκυρόδεμα και σίδηρο, σε αντίθεση με την πιο χαοτική εικόνα στη γειτονική επαρχία του Ντόνετσκ, που εξακολουθεί να είναι το πεδίο των σκληρότερων μαχών.

Εκεί, η Ρωσία προελαύνει ταχύτερα από κάθε άλλη στιγμή μετά τις πρώτες μέρες της εισβολής. Εχοντας πάρει το μάθημά τους από τις γκάφες του 2022, οι ρώσοι διοικητές ανέπτυξαν μια φόρμουλα που λειτουργεί: drones, ηλεκτρονικός πόλεμος, καθοδηγούμενες αεροπορικές βόμβες, αδίστακτη διοίκηση και κύματα πεζικού μιας χρήσης.

Ετσι, χτύπησαν την Ουκρανία εκεί όπου είναι πιο αδύναμη, κόβοντας τις γραμμές ανεφοδιασμού και περικυκλώνοντας στόχους, αντί να τους χτυπήσουν κατά μέτωπο, όπως έκαναν κάποτε. Δεν είναι εύκολο να προχωρήσουν, χάνουν έως και 1.500 στρατιώτες την ημέρα στον πόλεμο. Αλλά στρατολογούν διαρκώς περισσότερους από όσους χάνουν, επισημαίνει ο Economist. «Δεν θα έχουν ποτέ πρόβλημα με το ανθρώπινο δυναμικό», λέει ο συνταγματάρχης Κιλιτσένκο. «Οδηγούν τους ανθρώπους σε χρέη και σε δάνεια και μετά τους αναγκάζουν να πολεμήσουν για να τα αποπληρώσουν. Δεν πρόκειται να σταματήσουν».

Τα προβλήματα της Ουκρανίας, εν τω μεταξύ, επιδεινώνονται, κυρίως λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού. Ο στρατός δεν έχει νεοσύλλεκτους και η εκστρατεία στρατολόγησης έχει πετύχει μόλις τα δύο τρίτα του στόχου της. Ανώτερος ουκρανός αξιωματούχος ανησυχεί ότι η ζημιά θα είναι ανεπανόρθωτη ως την άνοιξη. Ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η κατάσταση των νεοσύλλεκτων. Ενας διοικητής τάγματος της 65ης ταξιαρχίας περιγράφει στον Economist ότι οι άνδρες που στέλνονται από το αρχηγείο του στρατού είναι πλέον ως επί το πλείστον πολύ ηλικιωμένοι ή χωρίς κίνητρο. Ολοι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι άνω των 45 ετών. «Μου στέλνουν άντρες άνω των 50, με τις σημειώσεις των γιατρών να λένε ότι είναι πολύ άρρωστοι για να υπηρετήσουν», λέει. «Κατά καιρούς νιώθω σαν να διαχειρίζομαι ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας, παρά μια μονάδα μάχης».

Μια επίσκεψη στο πεδίο εκπαίδευσης της ταξιαρχίας επιβεβαιώνει την άποψη του διοικητή. Οι νεοσύλλεκτοι είναι εδώ για την επίσημη εισαγωγή στις μονάδες τους. Είναι το τελευταίο στάδιο της προετοιμασίας πριν κατευθυνθούν, σε λίγες μέρες, στο μέτωπο. Ο νεότερος από τους νεοσύλλεκτους είναι ο Γκριγκόρι, ένας 51χρονος πρώην εργάτης από την κεντρική περιοχή της Πολτάβα. Με χρυσά δόντια και κατακόκκινο πρόσωπο, στραβοκοιτάζει μέσα από  γυαλιά της τεράστιας μυωπίας του και τη στολή που δεν εφαρμόζει καλά στο σώμα του. Ο Γκριγκόρι παραδέχεται ότι εξεπλάγη, όπως όλοι, όταν κατατάχτηκε. Δεν περίμενε από τους αξιωματικούς να δεχτούν κάποιον που ήταν μισότυφλος. Οπως ήταν αναμενόμενο, δυσκολεύεται πολύ λόγω των σωματικών απαιτήσεων του πολέμου. Αλλά έχει συνηθίσει να χειρίζεται πυροβόλα όπλα. «Ο καθένας μπορεί να πυροβολήσει», λέει. «Αλλά δεν είμαι πολύ καλός με τους στόχους».

Η κατάσταση στην πρώτη γραμμή είναι ευρέως αποδεκτό ότι είναι πιο δύσκολη από ποτέ, με πολλούς να φοβούνται ότι μια σημαντική υποχώρηση της Ουκρανίας μπορεί σύντομα να είναι αναπόφευκτη. Προς το παρόν, η διαφαινόμενη απειλή κρατά τους στρατιώτες στη Ζαπορίζια συγκεντρωμένους. Λένε ότι θυμούνται τις θηριωδίες που ακολούθησαν τις ρωσικές επελάσεις και την κατοχή. Οσο αδύναμη και αν είναι η Ουκρανία, η Ρωσία μπορεί να ηττηθεί, υποστηρίζουν κάποιοι. Η απόδειξη; Μια ενέδρα τον Φεβρουάριο, όταν ένα τάγμα κατέστρεψε μόνο του μια πομπή 20 ρωσικών οχημάτων.

Ωστόσο, η συστημική αδυναμία της Ουκρανίας επηρεάζει σαφώς το ηθικό των μαχητών της πρώτης γραμμής. Χωρίς ελπίδα για αποστράτευση, ορισμένοι από τους άλλοτε πιο αφοσιωμένους τώρα αναρωτιούνται εάν η κατάπαυση του πυρός είναι η μόνη διέξοδος. Ενας αξιωματικός της ταξιαρχίας που ηγείται της εκπαίδευσης των νέων στρατιωτών λέει στον Economist ότι παραμένει αποφασισμένος να πολεμήσει μέχρι το τέλος. «Η παραχώρηση εδαφών σε αυτούς τους αποκρουστικούς ανθρώπους δεν αποτελεί εγγύηση ότι θα σταματήσουν». Ομως, παραδέχεται ότι λιγότεροι στρατιώτες από ποτέ συμμερίζονται την αποφασιστικότητά του: «Δεν είναι πια ούτε 50-50, αλλά 30-70».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News