Επρόκειτο για ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Στην κυριολεξία. Που σημάδεψε τον ρου της Ρωσικής αλλά και της παγκόσμιας Ιστορίας κατά τον εικοστό αιώνα. Όταν οι Μπολσεβίκοι εφορμούσαν στα Χειμερινά Ανάκτορα τον Οκτώβριο του 1917, ενδεχομένως να μην είχαν προβλέψει τον αντίκτυπο των ενεργειών τους, ο οποίος πολύ σύντομα θα γινόταν αισθητός όχι μόνον πέρα από την Αγία Πετρούπολη, πρωτεύουσα, τότε, της Ρωσίας, αλλά πέρα, ακόμα, και από τα σύνορα της αχανούς τσαρικής αυτοκρατορίας. Αλλά σήμερα, 100 χρόνια μετά από την ημέρα που οι κόκκινες πολιτοφυλακές του Βλαντίμιρ Λένιν τερμάτιζαν με τον πλέον βίαιο τρόπο την απολυταρχία του Νικόλαου Β’, οι άνθρωποι στη Ρωσία εξακολουθούν να διαφωνούν για τη σημασία και την κληρονομιά της Οκτωβριανής Επανάστασης.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα εορτάσει την πρώτη εκατονταετηρίδα της Μεγάλης Σοσιαλιστικής Επανάστασης στις 7 Νοεμβρίου (25 Οκτωβρίου σύμφωνα με το παλιό Ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε τότε) με μια παρέλαση, έπειτα από την οποία θα ακολουθήσει δεξίωση. Αλλά ο Βλαντίμιρ Πούτιν, σημερινός πρόεδρος (ή μάλλον νέος τσάρος) της Ρωσίας δεν πρόκειται να παραστεί ενώ η σχετική δεξίωση θα πραγματοποιηθεί όχι στην καρδιά της Μόσχας αλλά σε ένα άγνωστο και άχρωμο ξενοδοχείο, μακριά από τα τείχη του Κρεμλίνου και την Κόκκινη Πλατεία.

Η αποστασιοποίηση του Πούτιν από μια τόσο σημαντική ιστορική επέτειο, σίγουρα, προκαλεί εντύπωση καθώς κατά την προεδρία του, η ιστορική παρακαταθήκη της ρωσικής και της σοβιετικής αυτοκρατορίας χρησιμοποιήθηκε από τον ρώσο πρόεδρο ως ένα εξαιρετικά αποδοτικό εργαλείο για την ενίσχυση της εθνικής ενότητας αλλά και τη βελτίωση των ποσοστών αποδοχής του από τους Ρώσους. Κατά την τελευταία δεκαετία «η Ρωσία μετέτρεψε το παρελθόν σε θρησκεία», υποστήριξε, μιλώντας στους Financial Times, o Γκενάντι Μπορντγιούγκοφ, ιστορικός και επιτελικό στέλεχος της Ένωσης Μελετητών της Ρωσικής Κοινωνίας, μιας οργάνωσης που καταγράφει το κοινό αίσθημα σχετικά με τα γεγονότα του 1917.

Η επικράτηση της Σοβιετικής Ένωσης επί της ναζιστικής Γερμανίας εορτάστηκε από τον Πούτιν μεγαλοπρεπώς με εντυπωσιακές παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία και πλήθος ομιλιών για τον πρωταγωνιστικό ρόλο των Σοβιετικών στην προσπάθεια των δυτικών δυνάμεων να αντιμετωπίσουν τον Χίτλερ.

Όσον αφορά, ωστόσο, την Οκτωβριανή Επανάσταση -επισημαίνει ο Guardian, μεταξύ άλλων- ο ρώσος πρόεδρος εμφανίζεται τουλάχιστον επικριτικός, δηλώνοντας, πριν από μερικές ημέρες, ότι «βλέπουμε πόσο σχετικά υπήρξαν τα αποτελέσματα, πόσο στενά συνδεδεμένες είναι οι αρνητικές και οι θετικές συνέπειες εκείνων των γεγονότων». Υποστήριξε, μάλιστα, πως οι Ρώσοι θα πρέπει να διερωτηθούν «εάν πράγματι δεν ήταν δυνατόν να αναπτυχθούν όχι μέσω της επανάστασης αλλά μέσω της εξέλιξης, χωρίς τη διάλυση του κράτους και την καταστροφή της μοίρας εκατομμυρίων ανθρώπων αλλά βήμα, βήμα μέσω της σταδιακής προόδου».

Η αρνητική ερμηνεία της Οκτωβριανής Επανάστασης από τον Πούτιν είναι πιθανό να εκφράζει μια ευρύτερη ανησυχία του για οτιδήποτε εναντιώνεται στην καθεστηκυία τάξη. Ο ίδιος υπερηφανεύεται ότι επανέφερε τη σταθερότητα μετά την ταραγμένη δεκαετία του 1990 που ακολούθησε την κατάρρευση της ΕΣΣΔ ενώ εδώ και πολλά χρόνια εναντιώνεται σθεναρά σε όποια απόπειρα αλλαγής καθεστώτος, όσο απολυταρχικό και εάν είναι αυτό, είτε πρόκειται για την Ουκρανία, την Αίγυπτο ή τη Συρία, κατηγορώντας, ταυτόχρονα, τη Δύση για παρεμβατισμό ο οποίος δεν αποκλείεται μια μέρα να πλήξει και τη Ρωσία.

Αμφίσημη είναι η άποψη όσον αφορά και τους πρωταγωνιστές της Οκτωβριανής Επανάστασης. Από τη μία πλευρά, κατηγόρησε τον Λένιν για την τελική πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, υποστηρίζοντας ότι ο επαναστάτης πολιτικός είχε θέσει μια «ωρολογιακή βόμβα» στα θεμέλια του κράτους που είχε ιδρύσει, χαράσσοντας τα σύνορα κατά μήκος εθνοτικών γραμμών. Τον χαρακτήρισε ακόμα και προδότη επειδή ξεκίνησε έναν εμφύλιο πόλεμο την ώρα που η Ρωσία πολεμούσε ήδη ενάντια σε εξωτερικούς εχθρούς κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από την άλλη πλευρά, ο Πούτιν δεν είχε πρόβλημα να υπερασπιστεί τον Στάλιν για τη σύναξη συμφώνου (μη επίθεσης) με τη ναζιστική Γερμανία ενώ επέκρινε σφοδρά τις ηγεσίες όμορων κρατών που προέβησαν στην απομάκρυνση μνημείων από δημόσιους χώρους που στήθηκαν προς τιμή του Κόκκινου Στρατού ή του Λένιν.

Πρόσφατες σφυγμομετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν εν όψει της επικείμενης επετείου αποκαλύπτουν πως τη γνώμη του Πούτιν συμμερίζεται και ένα σημαντικό ποσοστό της ρωσικής κοινωνίας. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο από το Levada Centre, την πιο αξιόπιστη εταιρεία δημοσκοπήσεων στη Ρωσία, το 48% των Ρώσων χαρακτηρίζει την Οκτωβριανή Επανάσταση θετικό γεγονός, το 31% την ερμηνεύει ως αρνητικό συμβάν ενώ το 21% δυσκολεύτηκε να απαντήσει.

Και αν φέτος ο Πούτιν δεν πρόκειται να παραστεί στις εκδηλώσεις για την εκατοστή επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, πέρυσι προέβη σε μια κίνηση περισσότερο συμβολική: την 7η Νοεμβρίου ζήτησε τη διοργάνωση μιας παρέλασης που αναπαριστούσε την παρέλαση που είχε πραγματοποιηθεί την 7η Νοεμβρίου του 1941. Τότε, τα σοβιετικά στρατεύματα παρέλασαν στην Κόκκινη Πλατεία και αναχώρησαν αμέσως μετά για να πολεμήσουν τους ναζιστές.

Μέσω αυτής της τελετής -υποστήριξε σε παλαιότερο άρθρο του ο Τόνι Μπάρμπερ, επικεφαλής επί ευρωπαϊκών ζητημάτων των Financial Times- o Πούτιν αποσύνδεσε τον μπολσεβικισμό από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον αντικατέστησε με τον εθνικισμό του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου, όπως είναι γνωστή η σύγκρουση των Σοβιετικών με τις χιτλερικές δυνάμεις από τον Ιούνιο του 1941 έως τον Μάιο του 1945.
Ενδεχομένως γιατί -όπως αναφέρει ο Άνγκους Ρόξμπεργκ, παλαίμαχος ανταποκριτής επί σειρά ετών του BBC στη Ρωσία- ο νέος τσάρος της Ρωσίας μπορεί να νοσταλγεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της σοβιετικής περιόδου αλλά σίγουρα δεν είναι κομμουνιστής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News